Fitzcarraldo, Werner Herzog, 1982

 "Φιτζκαράλντο", από τον εξαιρετικό Γερμανό Werner Herzog. Αποτελεί ίσως την κορυφαία στιγμή αυτού του "παράξενου", αλλά σημαντικότατου, τελειομανούς, ευφυούς σκηνοθέτη ("Woyzeck", "The Enigma of Kaspar Hauser", "Aguirre, Wrath of God", "Nosferatu", "Fata Morgana"). Το έργο του κινείται γύρω από το δίπτυχο άνθρωπος / φύση και μεταφράζεται σε ταινίες σπάνιας ομορφιάς (με ήρωες που οδηγούνται από πάθη και συνήθως ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια), καθώς και σε θαυμάσια ντοκιμαντέρ.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο Ιρλανδός επιχειρηματίας Φιτζκαράλντο, ζει στις αρχές του αιώνα στο Ικίτος του Αμαζόνιου. Παθιασμένος με την Όπερα έχει σα μοναδικό του όνειρο να κτίσει ένα θέατρο μέσα στη ζούγκλα και να φέρει εκεί το διάσημο Καρούζο να τραγουδήσει. Όμως οι μέχρι τώρα δουλειές του ήταν αποτυχημένες και για να βρει τα αναγκαία χρήματα, αγοράζει ένα ποταμόπλοιο κι επιχειρεί να φθάσει σε μια απρόσιτη περιοχή του Αμαζόνιου. Ο Φιτζκαράλντο, που έχει την όψη ενός τρελού ξανθού Άγγελου ή Δαίμονα, εκμεταλλεύεται έναν τοπικό μύθο και πείθει τους ινδιάνους ότι είναι πνεύμα. Το καράβι είναι ακινητοποιημένο, για να συνεχιστεί όμως το ταξίδι πρέπει να ανοίξουν δρόμο μέσα από τη ζούγκλα, να περάσουν ένα βουνό και να κουβαλήσουν το καράβι σε μια παράλληλη όχθη του ποταμού, όπου τα νερά είναι ακίνδυνα. Έτσι αρχίζει μία μεγάλη περιπέτεια, ένας τιτάνιος αγώνας ενάντια στη φύση, καθώς παρακολουθούμε το απρόσμενο θέαμα ενός καραβιού να διασχίζει τη ζούγκλα!
 Werner Herzog και Klaus Kinski συνεργάζονται για μία ακόμη φορά και το αποτέλεσμα είναι -και εδώ- εκπληκτικό. Οι δύο "τρελάρες" λοιπόν αποτελούν ένα απ' τα σπουδαιότερα ζευγάρια σκηνοθέτη - μούσας (ή... μούσου εν προκειμένω!) και για πολλοστή φορά μαγεύουν κοινό και κριτικούς.

 Το "Φιτζκαράλντο" έφυγε με το βραβείο σκηνοθεσίας απ' τις Κάννες το 1982, ενώ πήρε και το βραβείο Σαν Σεμπαστιάν ένα χρόνο αργότερα.

 Ταινία-θρύλος. Για πολλούς λόγους. Θα μπορούσε κανείς να μείνει στην τρομερή σκηνοθεσία του Herzog και στην αξεπέραστη, θρυλική ερμηνεία του Kinski. Μια ερμηνεία όπου δίχως υπερβολή, χαρακτηρισμοί όπως, "σπουδαία", "εξαιρετική", "τεράστια", μοιάζουν και, πιστέψτε με, είναι μικροί για να την περιγράψουν. Και εδώ, ο "ψυχάκιας" Κίνσκι (το βλέμα του τρελού το έχει όπως και να το κάνουμε!) δίνει μια ερμηνεία πέρα από κάθε κριτική!

 Ωστόσο, πέρα απ' το θρυλικό δίδυμο των Herzog-Kinski, "θρύλος" χαρακτηρίστηκε η ταινία αυτή και για τα γυρίσματα. Για τις υπέροχης σύλληψης σκηνές που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα στην κυριολεξία, αφού τα πάντα είναι αληθινά, ότι βλέπουμε συμβαίνει καταμεσής του Αμαζονίου, χωρίς μοντάζ, χωρίς το παραμικρό εφέ. Πρωτοποριακή τόλμη, απίστευτο θράσος, και η απόλυτη μαγεία απ' τον δαιμόνιο Γερμανό κινηματογραφιστή!

 Γιατί ο σκηνοθέτης συμμερίζεται απόλυτα κάποιες απ' τις εμμονές και την παραφροσύνη του ήρωά του. Και γι’ αυτό και δεν δίστασε να σύρει ένα ολόκληρο πλοίο στην κορυφή ενός βουνού, να επιλέξει μια άκρως επικίνδυνη εξωτική τοποθεσία για σκηνικό, να φτάσει σε οριακό σημείο την ψυχοπάθεια του χαρισματικού ηθοποιού του και να γεννήσει από το απόλυτο χάος μια εποποιία της τρέλας και της συντριβής στην καρδιά της ζούγκλας του Αμαζονίου!

  Απ' το καλοκαίρι του 1969, ο Χέρτζοκ μαζί με το επιτελείο του, τους τεχνικούς και φυσικά τους ηθοποιούς εγκαταστάθηκε στην... ζούγκλα του Αμαζονίου. Και φυσικά τα προβλήματα ήταν πάρα πολλά. Καταρχήν η απίστευτη ζέστη με τις αρκετά ψηλές θερμοκρασίες και την υγρασία. Και μετά ακολούθησε μία φυσική καταστροφή, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του κινηματογραφικού συνεργείου. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά για τον άτυχο σκηνοθέτη, ήρθε και ο τρελοχαρακτήρας του Κίνσκι για να τρομοκρατήσει κυριολεκτικά τους πάντες με μία αλλόκοτη συμπεριφορά, φωνές και βρισιές, ενώ απαιτούσε απίθανα και τρελά πράγματα. Μάλιστα, είχαν τσακωθεί άσχημα με τον Χέρτζοκ και ο Κίνσκι, επικαλούμενος ότι ο Χέρτζοκ δεν είναι ικανός να σκηνοθετήσει ως έπρεπε το μεγαλείο του(!), είχε απειλήσει ότι θα σταματήσει τα γυρίσματα και θα φύγει, με τον σκηνοθέτη να τον απειλεί με τη σειρά του ότι θα... του ρίξει με το όπλο που είχε μαζί του και το οποίο ήταν γεμάτο!

 Απίθανα πράγματα δηλαδή. Ευτυχώς δηλαδή που μετά την φυσική καταστροφή, επήλθε μακρά περίοδος ξηρασίας και επέτρεψε τουλάχιστον την κανονική ροή των γυρισμάτων, με την ένταση που προερχόταν από την τρέλα του κατά τα άλλα πολύ σπουδαίου ηθοποιού να υποχωρεί και τελικά το αποτέλεσμα να είναι ακριβώς αυτό για το οποίο μπορούμε να γράφουμε διθυράμβους μέχρι και σήμερα και φυσικά να το παρακολουθούμε, παρά τις δυόμιση -και παραπάνω- ώρες του ξανά και ξανά με την ίδια αγωνία κάθε φορά και την απορρόφηση των μοναδικών εικόνων μιας εικαστικής τελειότητας, απ' τα βάθη της ζούγκλας του Αμαζονίου. Και βέβαια, παράλληλα με τα υπέροχα, άγριας ομορφιάς τοπία, να χαζεύουμε και τον θεότρελο, Φιτζκαράλντο/Κίνσκι.

 Η κορυφαία στιγμή του Werner Herzog για εμένα, κυρίως για την εκπληκτική αναπαράσταση των γυρισμάτων που έγιναν στην ζούγκλα, κάτω από άθλιες, απάνθρωπες συνθήκες. Τρομερή, σκληρή ματιά του Γερμανού πάνω στις φιλοδοξίες και τα όνειρα, που πριν προλάβουν να χαθούν, θα έχουν παρασύρει στο διάβα τους και αυτόυς που τα κάνουν.
 Απολαυστικό, σκληρά αλληγορικό, άριστα σκηνοθετημένο, με θρυλική ερμηνεία από τον Kinski.

Ένα σπουδαίο κινηματογραφικό επίτευγμα, ένα πραγματικό έπος!

 Βαθμολογία: 9,5/10