Waltz with Bashir, Ari Folman, 2008

 "Βαλς με τον Μπασίρ" (Vals im Bashir), είναι μία αντιπολεμική ταινία, του Ισραηλινού σκηνοθέτη Ari Folman και του 2008. Ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει πως πάντοτε ήθελε να κάνει μια ταινία για την εισβολή των Ισραηλινών στο Λίβανο. Κωλυόταν ωστόσο, αφού η ντοκουμενταρίστικη μορφή που θα είχε η ταινία, μία εξιστόριση δηλαδή γεγονότων και εικόνες με πολεμικές συγκρούσεις θα κούραζαν αφόρητα τους θεατές, όπως είχε πει -περίπου- ο δημιουργός. Έτσι, κατέφυγε στην λύση του animation, με το οποίο "κέρδισε" τον θεατή και προσέδωσε μια άλλη, μαγική διάσταση στην απολογία ενός Ισραηλινού σκηνοθέτη για τη σφαγή των συμπατριωτών του το 1982 στο Λίβανο.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ένας άντρας ξενυχτά σε ένα μπαρ. Τον λένε Άρι και είναι σκηνοθέτης. Συνομιλεί με έναν φίλο του που του εξομολογείται πως κάθε βράδυ στον ύπνο του τον κυνηγούν 26 σκυλιά. Κάθε βράδυ ο ίδιος αριθμός. Συμπεραίνουν πως αυτό θα έχει να κάνει και με τη θητεία των δύο ανδρών στον Ισραηλινό στρατό στον πρώτο πόλεμο του Λιβάνου στις αρχές της δεκαετίας του '80. Μόνο που ο Άρι δεν έχει την παραμικρή θύμηση από τον πόλεμο στον οποίο ήταν κι αυτός παρών. Ψάχνει λοιπόν τους ανθρώπους από το παρελθόν του, εννιά γνωστούς και φίλους, τους ζητά να αφηγηθούν κι αυτοί τις εμπειρίες τους και ψάχνει την αλήθεια για αυτό το κομμάτι του εαυτού του που ο ίδιος ακούσια διέγραψε. Και σιγά σιγά, εικόνες άλλοτε ρεαλιστικές και άλλοτε σουρρεαλιστικές διαγράφονται με τα μάτια της φαντασίας του... Ή μήπως με αυτά της μνήμης του;

 Πρόκειται οπωσδήποτε για ένα πρωτοποριακό εγχείρημα. Ο Άρι Φόλμαν δημιουργεί ένα εκπληκτικό φιλμ, συνδυάζοντας έξοχα μια πολεμική θεματικά ταινία, με την ντοκουμενταρίστικη καταγραφή, και τους animated χαρακτήρες!

 Καθαρά πολιτική ταινία με σαφή αντιπολεμικά μηνύματα, το "Walz with Bashir" παίρνει εξ' αρχής θέση. Υποστηρίζει ξεκάθαρα τους Λιβανέζους αλλά και τους Παλαιστίνιους. Και ο Ισραηλινός σκηνοθέτης στήνει ένα δοκίμιο πάνω στη μνήμη και τα ιστορικά γεγονότα, ενώ μετά τη σκηνοθεσία και το σενάριο που υπογράφει, αναλαμβάνει και το ρόλο του αφηγητή (φωνητικά) προσδίδοντας τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του φιλμ, αφού ότι παρακολουθούμε είναι γεγονότα από την οπτική γωνία του Άρι Φόλμαν, έτσι όπως ο ίδιος τα έζησε!

 Επίσης, βλέπουμε συνεντεύξεις, το υλικό για τις οποίες ο σκηνοθέτης συγκέντρωσε σε διάστημα τεσσάρων χρόνων μέχρι να γυρίσει την ταινία!
 Οι δε εικόνες, σκοτεινές ή φανταχτερές, σουρεαλιστικές σε κάθε περίπτωση, είναι εξαιρετικής ομορφιάς, ενώ η μουσική σύνθεση από τον Max Richter, αποτελεί την ιδανική επιλογή στο ντύσιμο των άλλωτε σοκαριστικών και άλλωτε πάλι βαθιά ανθρώπινων εικόνων.

 Ο ήρωας μας λοιπόν, έχει σαν στόχο την επανάκτηση της χαμένης του μνήμης. Προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει όλους εκείνους με τους οποίους πολέμησε μαζί και να αντλήσει από αυτούς πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν να θυμηθεί. Μάταια όμως! Γιατί όλοι τους είτε δεν θυμούνται είτε πάλι, δεν θέλουν να θυμηθούν. Για κάποιο λόγο, συνειδητά, έχουν διαγράψει απ' τη μνήμη τους τα φρικιαστικά γεγονότα που έζησαν. Και ο 'Αρι είναι ο μόνος που αναζητά την αλήθεια. Που προτιμάει να βρει την αλήθει του τί πραγματικά συνέβει τότε για να πάψει να βασανίζεται από εφιάλτες και φαντάσματα...
Και σιγά σιγά, με τη διαρκή πίεση, την απεγνωσμένη αναζήτηση, τις μαρτυρίες εμπλεκομένων στα γεγονότα, η μνήμη θα επανακτηθεί, οι εφιάλτες θα τερματίσουν και στη θέση τους θα επανέλθει η πραγματικότητα, τα αληθινά γεγονότα, όπως ακριβώς συνέβησαν, όσο τρομακτικά και οδυνηρά κι αν ήταν.
 Ορισμένες σεκάνς του φιλμ είναι πραγματικά εκπληκτικές, όπως εκείνη του Βαλς στον πόλεμο, και φυσικά αυτή του φανταστικού, σπαρακτικού φινάλε!

 Η ιστορία του Bashir:
 Bashir Gemayel ήταν το όνομα του Χριστιανού προέδρου του Λιβάνου που ανέδειξαν οι εκλογές του Αυγούστου του 1982. Απόγονος του Pierre Gemayel - που το 1936 ίδρυσε το Κόμμα της Φάλαγγας (μετά την επίσκεψή του στη ναζιστική Γερμανία). Δολοφονήθηκε τον ίδιο Αύγουστο, κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του στα κεντρικά των Φαλαγγιτών, από έναν ισχυρότατο εκρηκτικό μηχανισμό. Ήταν πολιτική φιγούρα φιλικά προσκείμενη στον Αριέλ Σαρόν -που το 1982 ήταν ακόμα Υπουργός Άμυνας. Ο τελευταίος, το ίδιο καλοκαίρι είχε βάλει σε εφαρμογή τη δική του, μυστική ατζέντα. Ενώ στρατεύματα των Ισραηλινών είχαν ήδη καταλάβει το Νότιο Λίβανο σε μια ζώνη 40 χλμ, για να αποτρέψουν τις επιθέσεις των Παλαιστινίων που χρησιμοποιούσαν την περιοχή ως οχυρό για επιθέσεις στο Βόρειο τμήμα του Ισραήλ, ο Σαρόν, χωρίς την έγκριση της υπόλοιπης Ισραηλινής κυβέρνησης, οδήγησε τις δυνάμεις του IDF (Israeli Defense Forces - Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις), σε μια επιχείρηση κατάληψης όλου του νοτίου τμήματος του Λιβάνου, συμπεριλαμβανομένης και της Βυρηττού. Δύο εβδομάδες πριν από τη δολοφονία, ξένα στρατεύματα είχαν φτάσει στη Βυρηττό για να επιβλέψουν την αποχώρηση των συριακών στρατευμάτων και των δυνάμεων της PLO (της Οργάνωσης Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης) που είχε επιβληθεί μετά από την επίθεση των Ισραηλινών εναντίον των Σύριων που είχαν καταλάβει τα ανατολικά της πρωτεύουσας του Λιβάνου. Η αποχώρηση αυτή, 11.000 στρατιωτών, προέκταση και συνέχεια του εμφυλίου πολέμου στο Λίβανο, ανάμεσα σε μαρωνίτες και μουσουλμάνους μετά από επίθεση φαλαγγιτών σε δυνάμεις της PLO στη Βηρυτό, δεν αφορούσε τα γυναικόπαιδα, που στρατοπέδευσαν ως επί το πλείστον στα παλαιστινιακά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα. Εκεί τους βρήκαν -και τους οδήγησαν σε μακελειό- οι χριστιανικές πολιτοφυλακές των φαλαγγιτών, που έστειλαν οι Ισραηλινές δυνάμεις ως αντίποινα για τη δολοφονία του Gemayel, το ίδιο κιόλας απόγευμα της δολοφονίας του. Ο αριθμός των θυμάτων μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει προσδιοριστεί, αλλά λογίζεται περί τις 3000. Η σφαγή της Σάμπρα και Σατίλα προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή, αλλά και αντιδράσεις εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών και στο εσωτερικό της χώρας. Το διεθνές ανακριτικό σώμα που συγκροτήθηκε ανάγκασε τον Αριέλ Σαρόν σε παραίτηση. Αυτό ασφαλώς δεν το εμπόδισε από το να εκλεγεί πρωθυπουργός της χώρας 20 χρόνια αργότερα.

 Πολύ καλό σε σύλληψη, μελαγχολικό, σκληρά ρεαλιστικό, βαθιά πολιτικό, αντιπολεμικό, νοσηρά γοητευτικό, το animation αυτό του Folman, νομίζω ότι δίκαια συζητήθηκε πολύ και έτυχε της απήχησης που του άξιζε. Χωρίς να είναι αριστουργηματικό, είναι ένα πάρα πολύ πρωτοποριακό και δυνατό φιλμ.

Συνηθίζουμε να λέμε για κάποιο animation που μας άρεσε, ότι "δεν είναι μόνο για μικρούς, αλλά και για μεγάλους". Ε, το "Βαλς με τον Μπασίρ" είναι ένα animation αποκλειστικά και αυστηρά για ενήλικες!

 Το "Waltz with Bashir" ήταν υποψήφιο για πολλά βραβεία και κέρδισε αρκετά από αυτά, με σημαντικότερο τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας για το 2008, ενώ είχε προταθεί και για Oscar καλύτερης ταινίας.

  Βαθμολογία: 7/10