Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2009

Funny Games, Michael Haneke, 1997




Πρόκειται για την αμφιλεγόμενη ταινία του Αυστριακού σκηνοθέτη Μίκαελ Χάνεκε, με τον ελληνικό τίτλο "Παράξενα Παιχνίδια". Ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή Ευρωπαίους σκηνοθέτες, ο Αυστριακός, γίνεται αντικείμενο συζήτησης αυτές τις μέρες χάρις στην καινούρια του ταινία με τίτλο "Λευκή Κορδέλα" (Das Weisse Band), η οποία μάλιστα έχει ήδη αγαπηθεί από την πλειονότητα του κοινού, ενώ και οι κριτικοί την εκθειάζουν. Προσωπικά δεν την έχω δει ακόμη, αλλά σκοπεύω να το κάνω τις επόμενες μέρες.

Τα "Παράξενα Παιχνίδια" λοιπόν περιγράφουν τον εφιάλτη που θα ζήσει μια οικογένεια με τη μητέρα, τον πατέρα και τον μικρό γιο, οι οποίοι πηγαίνουν στο παραθαλάσσιο τους σπίτι στην εξοχή και γίνονται θύματα δύο ψυχωτικών νεαρών οι οποίοι τους βάζουν να συμμετέχουν σε «αστεία παιχνίδια» με στόχο την διασκέδασή τους. Μερικά από αυτά συμπεριλαμβάνουν την ψυχολογική και σωματική βία, τον εξευτελισμό και τελικά το φόνο. 

Υπόθεση:

Η Αν και ο Τζορτζ αποφασίζουν να πάνε με τον γιο τους, Τζόρτζι, στο εξοχικό τους να ξεκουραστούν. Το τοπίο είναι ειδυλλιακό. Είναι μια υπέροχη μέρα, έχουν κανονίσει να παίξουν γκολφ με τους κολλητούς τους ενώ πατέρας και γιος έχουν πάει να θαυμάσουν το ιστιοπλοϊκό της οικογένειας. Η Αν ετοιμάζει το δείπνο όταν ξαφνικά χτυπάει η πόρτα.
Είναι ο Πίτερ, φιλοξενούμενος των γειτόνων, ο οποίος θέλει να δανειστεί ένα αυγό. Ο νέος είναι ευγενικός και συμπαθέστατος και η Αν τρέχει να τον εξυπηρετήσει. Κάτι όμως δεν της αρέσει στον νεαρό.
Σύντομα, αυτό που φαινομενικά ξεκίνησε σαν ένα χαλαρό διήμερο θα εξελιχθεί σε… εφιάλτη.

Το κύμα επιθετικότητας σαρώνει όλη τη γειτονιά και το τέλος είναι προδεδικασμένο κι αναπόφευκτο.
Και αυτός είναι ο σκοπός του τρομερού Αυστριακού. Να κάνει μία ακραία βίαιη ταινία όχι όμως για να σοκάρει -και μόνο- αλλά... τιμωρώντας όλους εμάς που την παρακολουθήσαμε, επειδή το κάναμε με γνώμονα ότι μας αρέσουν ταινίες βίας!
Οπως λέει ο ίδιος, “ήταν μια αντίδραση σε αυτό που εγώ ονομάζω αμερικάνικο σινεμά, γεμάτο βία και αφέλεια, προσπάθησα να βρω τρόπους να δείξω τη βία ακριβώς όπως είναι, εξαιρετικά δύσπεπτη”.

Η αλήθεια πάντως είναι ότι ο Μίκαελ Χάνεκε παίζει με τα νεύρα του θεατή και δοκιμάζει επίμονα τις αντοχές του.

Ο Χάνεκε πάντως δεν οδεύει στα τυφλά. Έχει στόχο. Σημαδεύει και ξεσκίζει το πρότυπο του καθωσπρεπισμού. Μιας τέλειας ζωής, γεμάτη ευγένεια, ευπρέπεια και αποτελούμενη από εκνευριστικούς κανονισμούς που διέπουν την αστική τάξη.
Αυτό απεικονίζεται με τον καλύτερο τρόπο στην παρουσίαση των εισβολέων - σαδιστών, οι οποίοι δεν φοράνε τίποτε κουρέλια, ούτε δείχνουν αλήτες, παρά είναι ντυμένοι στα λευκά(!), με λευκά γάντια, ευπαρουσίαστοι και ευγενείς νέοι, που διαθέτουν μία καλά κρυμμένη βαρβαρότητα και που δεν γίνεται, άμα τη εμφανίσει τους να σε κάνουν να σκεφτείς ότι μπορεί να είναι δολοφόνοι, βιαστές, σαδιστές, όπως θα φανεί στη συνέχεια.

Πάντως, ο Χάνεκε ντύνει την ταινία με μία art house αισθητική, κάτι που κάνει το "Funny Games" προσιτό και εν τέλει αγαπημένο φιλμ από μία μεγάλη μερίδα του κοινού.

Εκεί που πάει να εξιλεωθεί και να λυτρώσει και όλους εμάς, ο Haneke χρησιμοποιεί το έξυπνο κόλπο του "rewind" στην ταινία, με την επιτηδευμένα γελοία χρήση του τηλεκοντρόλ, όταν φαίνεται ότι η Anna (Susanne Lothar) τελικά θα πιάσει το όπλο και θα σκοτώσει τους αλήτες.
Αλλά δεν υπάρχει τιμωρία, ούτε κάθαρση (από καμία πλευρά). Και αυτό είναι προαποφασισμένο.
Εδώ είναι που ο σκηνοθέτης φανερώνει καθαρά πλέον το στόχο της ταινίας. Δεν είναι ψυχαγωγία, είναι ψυχανάλυση.

Κι όσοι από σας μπορεί να τρέφετε αυταπάτες για μια διέξοδο αισιόδοξη, απλά θα χαρείτε προσωρινά, αλλά θα έχετε πέσει στην παγίδα ενός μακάβριου σκηνοθετικού σαδιστικού τρικ.
Ένα δαιμόνιο σχέδιο του Χάνεκε, που όμως έχει το σκοπό του:
να μας κάνει να νοιώσουμε στο πετσί μας την αγριότητα που μας κρύβει ηθελημένα η τηλεόραση, να μας αφυπνίσει, κάνοντας μας να αισθανθούμε ανασφαλείς, αναλώσιμοι κι απολύτως ευάλωτοι.

Τα απανωτά σοκ που μας "προσφέρει" με το "Funny Games" ο Χάνεκε, είναι αναμενόμενα γιατί ο κλοιός στενεύει ολοένα κι η θηλιά μας πνίγει αργά και βασανιστικά. Ο Αυστριακός θέλει να μας ξυπνήσει από έναν λήθαργο που μας έχουν ρίξει. Και για να έχει αποτέλεσμα, το κάνει με τον τρόπο που μας "αρέσει". Βίαια και σαδιστικά με μια ανελέητα ρεαλιστική (ή μήπως μη ρεαλιστική;) απεικόνιση πόνου και τρόμου...

Οπωσδήποτε έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ σπουδαίο φιλμ. Προσωπικά απορώ και ενίσταμαι γιατί ο ίδιος ο Χάνεκε δέκα χρόνια μετά (2007) γύρισε ένα ριμέικ, ξεπατικώνοντας ακριβώς τα ίδια πράγματα, στην Αμερικάνικη(;) εκδοχή του...

Βαθμολογία: 7,5/10

10 σχόλια:

  1. Εξαιρετική ταινία. Ανάμεσα στις όλων των εποχών αγαπημένες μου. Εκπλήσσει περισσότερο αν τη δεις μεμονωμένα αλλά αν παρακολουθήσεις τη φιλμογραφία του Χάνεκα από την αρχή δεν σου κάνει την ίδια εντύπωση. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ισχύουν όσα λες για το πόσο ασφυκτικά πιάνει από το λαιμό το θεατή και δεν του αφήνει διέξοδο. Το πιο σοκαριστικό είναι η βία που ουσιαστικά δεν δείχνει και αυτό το κάνει ακόμα πιο ενοχλητικό στο θεατή, όπως στο σκηνή που ο ένας σκοτώνει το παιδάκι και η κάμερα ακολουθεί τον άλλο που φτιάχνει τοστ (ή κάτι τέτοιο) στην κουζίνα και ακούει τον πυροβολισμό...

    Όσο για το remake χωράει πολύ κουβέντα. Προσωπικά έχω καταλήξει στο οικονομικό ζήτημα. Με τη Λευκή Κορδέλα μπροστά του, ίσως κατά την αναζήτηση πόρων αντί να πάει να γυρίσει καμιά απατάρα στο Χόλυγουντ, ξανακάνει την πιο γνωστή και μάλλον καλύτερη ταινία του στα αγγλικά με γνωστούς ηθοποιούς. Βέβαια η ταινία δεν πρέπει να πήγε ιδιαίτερα καλά εισπρακτικά αλλά αυτό άλλη υπόθεση. Δικιά μου θεωρία έτσι, μπορεί και να μην ισχύει. Μπορεί απλά να τον πήρε ο πόνος για τον ξεπεσμό του αμερικάνικου κοινού στο torture porn και να ήθελε να τους δώσει ένα μαθηματάκι και εκεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εμένα προσωπικά η σκηνή με το τηλεκοντρόλ με συγκλόνισε και με άφησε με το στόμα ανοιχτό. Πρόσφατα το είδα και ήταν η πρώτη μου του Χάνεκε.

    Το remake, αν το δεις μεμονωμένα, δεν είναι καλή ταινία; Ο Ροθ και η Ναόμι ταιριάζουν γάντι στους ρόλους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Fauntleroy, αφου σου αρεσε η ταινια και την ειδες και μαλιστα προσφατα, δες το remake για να βγαλεις τα δικα σου συμπερασματα. (Απο την υπολοιπη φιλμογραφια του σου προτεινω τα: Cashe, La Pianist, Der siebente Kontinent -οπωσδηποτε-).

    Εγω πιστευω οτι το πρωτο υπερεχει -εστω ελαφρα- σε ενταση και δημιουργει πιο "τρομακτικο" κλιμα (σημαντικο ρολο σε αυτο παιζει η γερμανικη γλωσσα!), ενω το δευτερο εχει ισως καλυτερες ερμηνειες (ελεω Πιτ και Ροθ κυριως).

    Η ενσταση μου εγκειται στο οτι ο Χανεκε κανει αυτο το αμερικανοφωνο ριμεϊκ τη στιγμη που στην πρωτη εκδοση κατακεραυνωνει τον δυτικο κοσμο!


    Zamuc, οι Αμερικανοι σιγουρα ηθελαν να κανουν ριμεϊκ της ταινιας λογω της επιτυχιας (της εισπρακτικης) του Cache. Και ο Χανεκε μαλλον δεν θα ηθελε να αφησει καποιον αλλο να γυρισει "δικη του" ταινια. Τι να πω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μου κάνει εντύπωση που προτείνεις το Der siebente Kontinent αλλά συμφωνώ, είναι ό,τι πιο χαρακτηριστίκο από Χάνεκε. Από την άλλη δεν θα έλεγα το ίδιο για το Pianist το θεωρώ λίγο έξω από τα νερά του, είναι η μόνη ταινία του που δεν με τράβηξε ιδιαίτερα. Θα πρότεινα το Benny's Video αντί για αυτό. Ελπίζω να δω το White Ribbon μέσα στην εβδομάδα να κάνουμε κουβέντα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Zamuc καλημερα.
    Συμφωνω απολυτα για το οτι "Η Δασκαλα του Πιανου" ειναι.. εξω απ΄ τα νερα του, οπως χαρακτηριστικα λες αλλα την προτεινα λογω του "ιδιαιτερου" θεματος της και της συγκλονιστικης -διχως υπερβολη- ερμηνεια της Huppert.
    Funny Games και Cache για μενα ειναι οι δυο καλυτερες του Αυστριακου. Κι ας παίζει με το θεατη, κι ας τον κανει συνενοχο του.. Προσωπικα... του το συγχωρω!
    Την Λευκη Κορδελα επισης θα την δω στις επομενες μερες.

    Υσ.: Προβληματιστηκα εντονα για την ψηφοφορια του seagazing, μολις εφερα εις νου τις ταινιες της δεκαετιας.
    Θα ηταν πιο ευκολο αν καναμε δυο "λιστες", μια με Αμερικανικες και μια αλλη με Ευρωπαϊκες. Δυο σε μια, πραγματικα δυσκολευομαι να βγαλω ρε φιλε.. Εσυ εβγαλες τιποτα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φίλε μου ΜΙΚΕ,να κάνω μια καλοπροαίρετη παρατήρηση;Νομίζω ότι τον τίτλο του μπλογκ σου πρέπει να τον κάνεις "Αμιγές cine-blog" αφού το επίρρημα μπροστά από ουσιαστικό δεν είναι και πολύ έγκυρο, κατ' αντιστοιχία με το γνωστό "κυρίως πιάτο"...Παίζει να είναι και σωστό,μήπως;;
    Φιλικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Φυσικα να κανεις οποια παρατηρηση θες, φιλε. Αλιμονο!

    Θα σου εξηγησω:
    Το επιθετο αμιγης σημαινει σκετος, καθαρος, χωρις ξενα στοιχεια (απο την αρχαια λεξη ἀμιγής < ἀ- στερητικό + μίγνυμι, που σημαινει αυτος που δεν έχει αναμιχθεί).
    Παραγωγο ειναι το επιρρημα αμιγως που σημαινει καθαρα.

    Εχεις δικαιο να λες οτι σαν επιρρημα δεν στεκει μπροστα απο ουσιαστικο. Μονο που... δεν ακολουθει ουσιαστικο, αφου το ουσιαστικο στην προταση ειναι το blog, ενώ το cine ειναι ο επιθετικος προσδιορισμος!
    Επομενως, με τη σειρα του, το αμιγως, προσδιοριζει τη λεξη cine.

    Απλα η παυλα που εβαλα αναμεσα στις λεξεις cine και blog (cine-blog) το εκανε να φαινεται σα μια λεξη και να δημιουργησει το σχετικο μπερδεμα.
    Δε ξερω, ισως βγαλω την παυλα, ίσως αλλαξω και την ονομασια. Αλλα αυτο ειναι ασχετο.
    Παντως για την ωρα πιστευω να σε καλυψα.
    Να σαι καλα φιλε, καλο βραδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Οι λίστες είναι πάντα προβληματικές. Παιχνιδάκι είναι για χαβαλέ. Κάνε μία για την εικοσάδα και μετά κάνε και 2 δικές σου για τη φάση σου.
    ΑΠό την πλευρά μου έλεγα να μου βάλω έναν έξτρα κανόνα, δεν ξέρω αν θα το κάνω τελικά: 1 από κάθε σκηνοθέτη. Ξέρω ότι δεν είναι δίκαιο αλλά για περισσότερο χαβά...
    Όσο για τη διαφωνία με τον Faunt προτείνω να το κάνεις: Ένα αμιγώς κινηματογραφικό blog, και θα είμαστε όλοι ευχαριστημένοι (πλάκα κάνω άστο όπως είναι)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Oι αναλύσεις σου είναι απολαυστικές!!!Φοιτητής φιλολογίας είσαι;;!

    Είδα τον Κρυμμένο και μου άρεσε,αλλά είχα κάποια προβλήματα που μου χάλασαν λιγάκι...Θα αναφερθώ σε αυτά αργότερα.

    Μόνο ευρωπαικό βλέπεις;Εγώ στη λίστα μου θα έχω καμιά πεντάδα από Ασία....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Θα βαλω Ασιατικες, 2-3 ομως, οι υπολοιπες θα ειναι Ευρωπαϊκες και... Αμερικανικες. Οπως θα αρχισουν να μπαινουν και Ασιατικες και στο blog οσονουπω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή