Il Vangelo secondo Matteo, Pier Paolo Pasolini, 1964

 Η πιο ιερόσυλη και ταυτόχρονα πιο ευλαβική κινηματογραφική απόδοση της ζωής του Χριστού από τον μέγα Ιταλό σκηνοθέτη Pier Paolo Pasolini και το 1964. Είναι η μοναδική ταινία με το συγκεκριμένο θέμα που βασίστηκε σε Ευαγγέλιο και μάλιστα το πιο λιτό, προσιτό και λιγότερο μεταφυσικό, το "Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο", όπου ο Pasolini αν και χρησιμοποιεί μόνο το μισό κείμενο, φροντίζει να εντάξει στην ταινία την πραγματικά πολύ μαχητική διάσταση του Λόγου του Χριστού και ίσως για αυτό και θεωρείται από τους περισσότερους, ακόμα και από τους αθεϊστές, ως η καλύτερη ταινία για τη ζωή Του.

 Η υπόθεση της ταινίας:

 Πιστή μεταφορά τού κατά Ματθαίον ευαγγελίου από έναν άθεο σκηνοθέτη, το έργο του οποίου, ωστόσο, διέπεται από τις ιδέες του ιερού και του τραγικού.

Ο Παζολίνι βρίσκει την Παλαιστίνη του Ματθαίου στα χωριά της φτωχικής Νότιας Ιταλίας, όπου κινηματογραφεί την ιστορία του Ιησού. Παρουσιάζει έναν Χριστό απλό -σαν άνθρωπο-, αλλά με θεϊκή δύναμη στο λόγο, ο οποίος παρασύρει μαζί του τον καταπιεσμένο λαό, και επενδύει μουσικά τις εικόνες του (που θυμίζουν την αισθητική του νεορεαλισμού) με μια ελεύθερη μουσική επιλογή (Μπαχ, Μίσα Λούμπα, λαϊκά τραγούδια) που δίνει μια διαχρονική διάσταση στο ιερό δράμα. 

  Ο Pier Paolo Pasolini λοιπόν, αυτός ο άθεος, ή καθολικός μαρξιστής (όπως συνήθιζε να αυτοαποκαλείται) κινηματογραφιστής βασίζεται στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο για να κάνει μία θρησκευτικού χαρακτήρα, ιδιαίτερα ποιητική και με βαθιά πολιτικά μηνύματα ταινία, για τη ζωή του Χριστού. Δίχως την παραμικρή προσωπική παρέμβαση στο... έτοιμο σενάριο, παρά μόνο με τη νεορρεαλιστική μεταφορά του, ο Παζολίνι δίνει βάση στον ανθρώπινο χαρακτήρα του Χριστού. 

 Με υπέροχα βωβά κάδρα, ασπρόμαυρο φυσικά φόντο, έξοχη μουσική σύνθεση με κλασική μουσική και έναν... άγνωστο στον πρωταγωνιστικό ρόλο (Enrique Irazoqui), ο σπουδαίος Ιταλός σκηνοθέτης δημιουργεί την πιο όμορφη απεικόνηση του ευαγγελικού λόγου που έγινε ποτέ!

 Και παράλληλα ο Παζολίνι βουτάει στα βαθιά νερά του ποιητικού κινηματογράφου με σαφείς αναφορές στο δικό του ποιητικό έργο και φυσικά κάνει τον θεατή συμμέτοχό του, αφού του δίνει τις εικόνες και τον βάζει στο παιχνίδι να ψάξει να βρει τί κρύβεται πέρα απ' αυτές.

 Και φυσικά ο Παζολίνι δεν κάνει μια θρησκευτική ταινία για να προσυλητίσει το κοινό (όντας κι ο ίδιος φανατικά άθεος) ούτε και να παρουσιάσει ακόμη μία μεταφυσική εκδοχή της ζωής του Ιησού, αλλά αντίθετα, για να προβάλει τον "θεϊκά" ανθρώπινο χαρακτήρα Του, όπου παρουσιάζει τον Χριστό, ως τον "πρώτο κομμουνιστή" που καθοδήγησε μέσω του ισχυρού Λόγου του τους χωρικούς, μιλώντας στην καρδιά του καταπιεσμένου λαού. Η Παζολινική Ιερουσαλήμ είναι η φτωχή Νότια Ιταλία, όπου οι αγρότες και γενικά όλοι οι άνθρωποι "σταυρώνονται" σε καθημερινή βάση για να βγάλουν τα προς το ζην, ζώντας σε άθλιες συνθήκες πείνας και φτώχειας. Και είναι το ιδανικό μέρος για να ακουστεί ο Λόγος του Χριστού και να βρει πραγματική απόκριση..

 Και μάλιστα όλοι οι διάλογοι αποτελούν αναλλοίωτα αποσπάσματα του Ευαγγελίου. Μία ακόμη μεγάλη μαγκιά του σκηνοθέτη και του κινηματογραφικού επιτελείου του!

 Στην όλη αυτή λιτή απόδοση του πιο απλού και λιγότερο δογματικού Ευαγγελίου, ο Παζολίνι χρησιμοποιεί και ερασιτέχνες ηθοποιούς για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτή την απλότητα που επιθυμούσε ο ίδιος ο Ιταλός. Πέραν του Ενρίκε Ιραζόκουι στο ρόλο του Ιησού, την Παναγία υποδύεται η αγαπημένη μητέρα του σκηνοθέτη, Σουσάνα Παζολίνι!

  Και ο Πιερ Πάολο Παζολίνι σκηνοθετεί απλά, όμορφα, λυρικά και απόλυτα ποιητικά τη ζωή του Χριστού, δεν εκμαιεύει τη συγκίνηση του θεατή και ακόμη δεν απεικονίζει τα βασανηστήρια ούτε γεμίζει την εικόνα με αίμα για να δείξει τα "Πάθη" Του.

 Είναι άθεος αλλά κάνει μια θρησκευτικού περιεχομένου ταινία με απόλυτο σεβασμό απέναντι στον ανθρώπινο χαρακτήρα του Ιησού, παρουσιάζοντας με απόλυτη αληθοφάνεια την ιστορία, δίχως την παραμικρή προσπάθεια για δογματισμό και θρησκευτικό προσυλητισμό, αλλά και καμία ασέβεια και προσβολή, ικανοποιώντας έτσι τόσο τους θρησκόληπτους όσο και τους άθεους θεατές.

 Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι για την ταινία:
«Το Ευαγγέλιο μού έβαζε το εξής πρόβλημα. Δεν μπορούσα να το εξιστορήσω σαν ένα κλασικό αφήγημα γιατί δεν είμαι πιστός, αλλά άθεος.
Από την άλλη, ήθελα παρόλα αυτά να κινηματογραφήσω το «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο», δηλαδή να διηγηθώ την ιστορία του Χριστού, Υιού του Θεού.
Έπρεπε, λοιπόν, να διηγηθώ μια ιστορία στην οποία δεν πίστευα.
Δεν ήταν δυνατόν λοιπόν να την εξιστορώ εγώ. Έτσι, χωρίς να το θέλω ακριβώς, οδηγήθηκα στην ανατροπή όλης μου της κινηματογραφικής τεχνικής και γεννήθηκε αυτό το μάγμα ύφους που είναι χαρακτηριστικό του «κινηματογράφου της ποίησης». Διότι για να μπορέσω να εξιστορήσω το Ευαγγέλιο, έπρεπε να βυθιστώ στην ψυχή ενός που πιστεύει.
Εδώ βρίσκεται ο έμμεσος ελεύθερος λόγος: από τη μια μεριά η διήγηση βλέπεται με τα δικά μου μάτια ενός πιστού. Κι είναι η χρήση αυτού του έμμεσου ελεύθερου λόγου που προκα­λεί το συμφυρμό του ύφους, αυτό το μάγμα που ανέφερα».

 Ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών, ενώ ακόμη κέρδισε βραβεία σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και ήταν υποψήφια για τρία Όσκαρ.

 Βαθμολογία: 8,5/10