Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2021

 Σε μία λειψή κινηματογραφική χρονιά, που εξαιτίας του κορωνοϊού ξεκίνησε ουσιαστικά το Μάιο στα θερινά, και με δεδομένο το γενικότερο πρόβλημα της περασμένη διετίας, είδαμε στις ελληνικές αίθουσες με καθυστέρηση αρκετές ταινίες, παραγωγής τόσο του 2020 όσο και του 2019. 

Ακολουθούν λοιπόν οι καλύτερες ταινίες, που κυκλοφόρησαν στους ελληνικούς κινηματογράφους, εντός του ημερολογιακού έτους 2021:

10) Evge (Homeward), Nariman Aliev: Η σχέση πατέρα-γιου, που ξεκινούν ένα επικίνδυνο ταξίδι για να θάψουν τον μεγαλύτερο γιο/αδερφό –θύμα του πολέμου ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία- στο «Σπίτι», βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εντυπωσιακά γυρισμένου road movie με φόντο την πολύπαθη έως και σήμερα Κριμαία όπου καταγράφονται (κι όχι εξετάζονται) οι έννοιες Πατρίδα, Μνήμη, Παράδοση, Τραύμα, Ενηλικίωση, Ελπίδα, Ιστορική Κληρονομιά σε αυτό το θαυμαστά ώριμο κινηματογραφικό ντεμπούτο από την Ουκρανία.

09) Nobody, Ilya Naishuller: Άκρως απολαυστική αλά Τζον Γουίκ περιπέτεια εκδίκησης, ο «Κανένας» μπορεί να μην σκίζει σε πρωτοτυπία, προσφέρει όμως ένα ανάλαφρο 90λεπτο καλογυρισμένου «ψυχαγωγικού» σινεμά, με έναν φιλήσυχο οικογενειάρχη, έναν καθημερινό «Κανένα», που αντιτίθεται στην ανεξέλεγκτη βια, να αναγκάζεται να καταφύγει σε αυτήν ανασύροντας τον ξεχασμένο… εκτελεστή, που είχε κρύψει βαθιά μέσα του. Από τις πλέον «αδικημένες» ταινίες της χρονιάς!

08) Wheel of Fortune and Fantasy (Gûzen to sôzô), Ryûsuke Hamaguchi: Μία σπονδυλωτή ταινία τριών επεισοδίων ή τρεις ταινίες μικρού μήκους είναι οι Ιστορίες Τύχης και Φαντασίας. Ο ασιάτης Ρομέρ, όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί ο Ιάπωνας Χαμαγκούτσι, στήνει ένα ανθολόγιο γλυκόπικρων ιστοριών με ακατάπαυστους διαλόγους και κοινό παρονομαστή την παρεξήγηση, που οδηγεί στις… κλασικές άβολες καταστάσεις. Μεγάλο σινεμά δεν είναι, είναι όμως σίγουρα αληθινό, εύστοχο απέναντι στην στερεοτυπική αποτύπωση των σχέσεων και κινηματογραφικά προσεγμένο.

07) Collective, Alexander Nana: Ένα αφηγηματικά συναρπαστικό ντοκιμαντέρ για την πυρκαγιά, που είχε ξεσπάσει το 2015 στο μπαρ Κολεκτίβ του Βουκουρεστίου αφήνοντας 27 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες. Από αρχικά μια γιατρό οι δημοσιογράφοι ξεσκεπάζουν ένα τεράστιων διαστάσεων ιατρικό σκάνδαλο αναδεικνύοντας στο έπακρο τη διαφθορά του Δημοσίου Συστήματος Υγείας. Κι όλα αυτά, φυσικά, είναι σε μας τόσο γνώριμα..

06) Quo Vadis, Aida?, Jasmila Žbanić: Μια καθηλωτική κεντρική ερμηνεία (με διαφορά η καλύτερη φετινή γυναικεία) από την Γιασνα Ντζουρισιτς και μια δυνατή πολιτική ταινία με σκηνοθετική ένταση είναι η πρόταση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για το όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, στην όποια μια αεικίνητη διερμηνέας του (διπλωματικά ανίκανου να σώσει ανθρώπινες ζωές) ΟΗΕ δίνει μάχη με το χρόνο ώστε να σώσει την οικογένεια της από τη διαφαινόμενη «σφαγή της Σρεμπρένιτσα».

05) Don’t Look Up, Adam McKay: Η πιο ξεκαρδιστική πολιτική σάτιρα των τελευταίων χρόνων, από τον εξπέρ του είδους Ανταμ ΜακΚεϊ και το πιο in your face χολιγουντιανό «θα πεθάνουμε όλοι» είναι η πιο αστεία ταινία της χρονιάς. Όλοι οι θεσμοί κατακεραυνώνωνται καθόλου άδικα από τον… βιτριολικό Αρμαγεδδώνα του ΜακΚεϊ: Πρόεδρος, κυβερνητικά στελέχη, στρατός, ΜΜΕ, επιχειρηματίες, κοινωνικά δίκτυα (αυτή η μάστιγα), κοινή γνώμη (αυτή η… κατάρα) ενώ σε πιάνει απελπισία σκεπτόμενος πως αν αύριο εμφανιστεί πραγματικά ένα παρόμοιο θέμα, θα έχουμε εξίσου γελοίες αντιδράσεις.

04) First Cow, Kelly Reichardt: Ίσως η πιο λυρική ταινία της χρονιάς, δεξιοτεχνικά γυρισμένη, χωρίς να αναζητά εντυπωσιασμούς, αποστασιοποιημένη αλλά έντονα πολιτική και αφηγηματικά καθηλωτική, η «Πρώτη Αγελάδα» είναι μια απομυθοποίηση της Άγριας Δύσης και του αμερικάνικου ονείρου.

03) The Hand of God (È stata la mano di Dio), Paolo Sorentino: Ο ναπολιτάνος σκηνοθέτης επιστρέφει στη γενέτειρά του για να αφηγηθεί την πλέον αυτοβιογραφική ιστορία του. Σε μια περίοδο όπου ο «Θεός» Ντιέγκο Μαραντόνα ειδωλοποιείται εν μέσω μαζικής παράκρουσης πριν καν φτάσει στη Νάπολι (αφήνοντας την Μπαρτσελόνα), ο νεαρός Σορεντίνο (ερμηνευτικά αποκαλυπτικό άλτερ έγκο του ο Φιλίπο Σκότι), μοναχικός, ευαίσθητος θαυμάζει με τους γονείς, τα αδέρφια και τους φίλους του τον θεό του ποδοσφαίρου κι ας μην ασχολείται ο ίδιος ιδιαίτερα με το βασιλιά των σπορ ενώ ενηλικιώνεται, αφυπνίζεται σεξουαλικά και κυνηγάει το όνειρό του να γίνει κινηματογραφιστής. Όλο αυτό το υπέροχα νοσταλγικό κλίμα της εποχής φέρνει στην οθόνη ο ιταλός auter μέσα από μια τυπική, πολυάριθμη ναπολιτάνικη οικογένεια της δεκαετίας του ’80 αποτίοντας φόρο τιμής στον σπουδαίο δάσκαλο Φεντερίκο Φελίνι, αποθεώνοντας την πανταχού στο σορεντίνικο φιλμικό σύμπαν γυναικεία ομορφιά και «ευχαριστώντας» τον «σωτήριο» Ντιέγκο, όχι τόσο για το θρυλικό «Χέρι του Θεού» όσο για το γεγονός ότι άθελά του, τού έσωσε κυριολεκτικά τη ζωή.

02) The Father, Florian Zeller: Αν η γυναικεία ερμηνεία της χρονιάς είναι της Ντζούρισιτς στο «Quo Vadis, Aida?», αυτή του Σερ Άντονι Χόπκινς, στο ρόλο του Πατέρα, του Φλοριάν Ζέλερ (που ντεμπουτάρει σκηνοθετώντας δικό του θεατρικό έργο) είναι πάνω και πέρα από κάθε κριτική, καθώς κατορθώνει να θολώσει εντυπωσιακά τα όρια ανάμεσα στην (πολύπλευρη) Τέχνη του και την προσωπική του ζωή υποδυόμενος τον 80χρονο Άντονι(!), που πάσχει από άνοια και αδυνατεί να γνωρίσει / θυμηθεί πρόσωπα και καταστάσεις. Και η εμμονή του με το ρολόι χειρός, που μόνιμα ψάχνει, σαν να προσπαθεί -μάταια- να σταματήσει τον αδυσώπητο χρόνο ο οποίος πλέον τρέχει με τρομακτικά υψηλή για εκείνον ταχύτητα. Σπουδαίο!

01) The French Dispatch, Wes Anderson: Το οπτικό αριστούργημα της χρονιάς δε θα μπορούσε να έχει σκηνοθετηθεί παρά μόνο από τον Γουές Άντερσον. Αυτόν τον μοναδικό αμερικανό στυλίστα, που μπορεί γενικά ο φορμαλισμός του να ξενίζει και να καπελώνει το περιεχόμενο των ταινιών του, όμως η αντερσονική τρυφερότητα, το υπέροχο, πανέξυπνο χιούμορ, ο σπάνιος ανθρωπισμός του και η εμμονική του τελειομανία στις τεχνικές λεπτομέρειες απογειώνουν εδώ το αποτέλεσμα, που είναι ένα πολυεπίπεδο, ξέφρενο σε ρυθμό  φαντασμαγορικό «ξεφύλλισμα» και μια βαθιά υπόκλιση στην από καιρό χαμένη δημοσιογραφία.

Άλλες πολύ καλές ταινίες της χρονιάς, που μόλις έφυγε:

- Nomadland, Chloé Zhao: Ένα λυρικό, πολυβραβευμένο road movie, που φέρνει την Άγρια Δύση στην Αμερική του σήμερα. 

- Bacurau, Kleber Mendonça Filho and Juliano Dornelles: Μία από τις εκπλήξεις της χρονιάς, από τη Βραζιλία, αυτό το ανεξάρτητο φιλμ είναι μία υπέροχη μίξη πολλών κινηματογραφικών ειδών κι ένα δυνατό πολιτικό σχόλιο για τη σημερινή Βραζιλία του Μπολσονάρου.

Περνώντας στις απογοητεύσεις της χρονιάς, ιδού κάποιες ταινίες, που συζητήθηκαν για διάφορους λόγους αλλά... δεν:

- The Lamb, Valdimar Jóhannsson: Ο κακός άνθρωπος παρεμβαίνει στη Φύση, η οποία παίρνει ανθρώπινη μορφή και τον εκδικείται. Μπεεε!

- The Last Duel, Ridley Scott: Άσε, Ρίντλεϊ. Ώρα για απόσυρση. Ίσως οι πιο χαμένες κινηματογραφικές 2μιση ώρες…

- Bad Luck Banging or Loony Porn (Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό), Radu Jude: Ατυχές. Ατυχέστατο. Ξεκάθαρα!

- Benedetta: Ο ίδιος ο Βερχόφεν σπάει πλάκα με την «ταινία» του, γιατί να τον πάρουμε εμείς στα σοβαρά;

- Titane, Julia Ducournau: Η Titan-ια παπαριά της χρονιάς! Η α-φυλη «νέα πραγματικότητα» τώρα και στο σινεμά! Ζήτω οι μόδες!

Ευτυχώς όμως, την χρονιά που πέρασε, είδαμε μετά από πολύ καιρό αρκετές ελληνικές ταινίες από αξιόλογες έως πάρα πολύ καλές. Χωρίς αξιολογική σειρά:

- Ο Γιώργος του Κέδρου, Γιάννης και Γιώργος Κολόζης

- Μήλα, Νίκος Χρήστου

- Σελήνη, 66 Ερωτήσεις, Ζακλίν Λέντζου

- Οφειλή, Σταύρος Ψυλάκης

- Πρόστιμο, Φωκίων Μπόγρης

- Daniel ‘16, Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος

- Digger, Τζώρτζης Γρηγοράκης

Στηρίζουμε τους κινηματογράφους, στηρίζουμε το ελληνικό σινεμά.

Καλή κινηματογραφική χρονιά!

Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2019

 Οι καλύτερες ταινίες της σεζόν, η οποία ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες, που κυκλοφόρησαν στις ελληνικές αίθουσες από τη 1/1/2019 έως τις 31/12/2019:


 10) Οι Αδελφοί Σίστερς (The Sisters Brothers), του Ζακ Οντιάρ: Ο Ζακ Οντιάρ στην πρώτη του αγγλόφωνη ταινία μας δίνει ένα υπέροχα διαφορετικό γουέστερν, με καλογραμμένους χαρακτήρες, έξυπνους διαλόγους και ωραίο χιούμορ, χωρίς βασικό ήρωα, ή καλούς - κακούς , ενώ αναζητά τις ρίζες της μαμάς Αμερικής μέσα από μια ποιητική μελαγχολία.

 09) Καπερναούμ (Capernaum), της Ναντίν Λαμπακί: Μία συγκλονιστική ταινία, που αγνοήθηκε από την πλειονότητα των κριτικών (γιατί άραγε;), δήθεν για λόγους εκμαίευσης συγκίνησης και "χρησιμοποίησης" μικρών παιδιών για αυτόν τον σκοπό. Συγγνώμη, αλλά η Λιβανέζα Ναντίν Λαμπακί κινηματογραφεί εξόχως ντοκουμενταρίστικα μια άκρως ρεαλιστική άθλια πραγματικότητα της χώρας της, στην ανατριχιαστική μάχη ενός μικρού παιδιού για επιβίωση. Και αδυναμίες φυσικά υπάρχουν, δεν στερούν όμως από την ταινία το δυναμισμό ενός κοινωνικού σινεμά.

 08) Πόνος και Δόξα (Dolor y Gloria), του Πέδρο Αλμοδόβαρ: Ο πιο αυτοβιογραφικός Αλμοδόβαρ, σε ένα βαθύ απολογισμό του έργου και της ζωής του, με όλες του τις εμμονές, τη μελαγχολία, την αίσθηση νοσταλγίας, τους φόβους, τους πόνους, τις μνήμες, τα φαντάσματα του παρελθόντος, τα πάθη, τις επιρροές, τα καλλιτεχνικά αδιέξοδα, τη μοναξιά και τη φθορά του χρόνου, με έναν υπέροχο Μπαντέρας ως ιδανικό alter ego του και μια ειλικρινή αυτοψυχαναλυτική διάθεση.

 07) Δυστυχώς Απουσιάζατε (Sorry We Missed You), του Κεν Λόουτς: Ο ακούραστος δημιουργός συνεχίζει το σπουδαίο πολιτικό του και ανθρωπιστικό έργο με μία ταινία καταγγελία στο άδικο καπιταλιστικό σύστημα "ελαστικής εργασίας", αλλά ουσιαστικά σκλαβωμένης εκμετάλλευσης, ανάλγητων εταιρειών, που αραδιάζουν ένα σωρό παραμύθια και μετράνε τα πάντα με νούμερα. Ας μην πλησιάζει καν πρωτύτερα αριστουργήματά του, αρκεί που το σινεμά του 83χρονου Λόουτς είναι σταθερά ουμανιστικό.

 06)  Ντιέγκο Μαραντόνα (Diego Maradona), του Ασίφ Καπάντια: Ένα ντοκιμαντέρ για τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή όλων των εποχών, τον ασυμβίβαστο επαναστάτη, το κωλόπαιδο από το Μπουένος Άιρες, την αυτοκαταστροφική ιδιοφυΐα,  τον... Θεό. Και μια ταινία, που ξεφεύγει από τις γραμμές του γηπέδου για να ιδωθεί μέσα από την κάμερα του εξαίρετου ντοκιμαντερίστα Ασίφ Καπάντια ως ένα αγωνιώδες ντέρμπι δύο ουσιαστικά προσωπικοτήτων του Αργεντινού Μύθου, του ποδοσφαιριστή θρύλου Μαραντόνα και του ανθρώπου Ντιέγκο. Σπουδαίο!

 05) Tα Αγρια Αγόρια (Les Garçons Sauvages), του Μπερτράν Μαντικό: Το ονειρικό, εφιαλτικό, ποιητικό, ηδονιστικό, παραισθησιογόνο ντεμπούτο του Γάλλου Μπερτράν Μαντικό είναι ένα πραγματικά σπάνιο έργο τέχνης, ένα αταξινόμητα εντυπωσιακό φιλμ, με διάχυτες σινεφίλ αναφορές, ενδιαφέρουσες αντιθέσεις, εικαστική έκρηξη, ετερόκλητες λογοτεχνικές επιρροές, ένα άγριας ομορφιάς αβάν γκαρντ κομψοτέχνημα.

 04) Αποδημητικά Πουλιά (Pajaros de Verano / Birds of Passage), των Cristina Gallego, Ciro Guerra: Η καταιγιστικά βίαιη σύγκρουση των παραδοσιακών αξιών με την απληστία της νέας εποχής δοσμένη ως τραγωδία, στα βάθη της κολομβιανής ερήμου των 60s, 70s και 80s, γυρισμένη στιλιζαρισμένα σε πολύχρωμη σινεμασκόπ ως μία γκανγκστερική ταινία, που επιλέγει το εμπόριο ναρκωτικών, την ωμή βία και την εμφύλια σύρραξη για να διαλύσει μία παραδοσιακή, γεμάτη αξίες φυλή ιθαγενών, σε ένα επικό φιλμ, που όμοιό του δύσκολα μπορείς να θυμηθείς.

 03) Παράσιτα (Parasite), του Μπονγκ Τζουν-χο: Ο (πρώτος νοτιοκορεατικός) Χρυσός Φοίνικας των Καννών είναι ένα εξαιρετικό πάντρεμα οικογενειακού δράματος, μαύρης κωμωδίας, αλληγορίας, πολιτικής σάτιρας και καυστικής κοινωνικής καταγγελίας, που βρίθει από έξυπνες ανατροπές, ωραία σεναριακά ευρήματα και συναισθηματικές εναλλαγές. Μία εκ των αληθινά μεγάλων ταινιών της χρονιάς.

 02) Ο Ιρλανδός (The Irishman), του Μάρτιν Σκορσέζε: Η πολυσυζητημένη επική ταινία του 77χρονου Σκορσέζε είναι η εντυπωσιακά αφηγηματική ιστορία της μαφίας στη μεταπολεμική Αμερική παράλληλα με τις πολιτικές εξελίξεις περίπου 40 ετών, από τον «Ιρλανδό» εκτελεστή, ερμηνευτικό ογκόλιθο Ντε Νίρο, αλλά και μια νέα ανάγνωση του γκανγκστερικού είδους από τον σπουδαίο δημιουργό, καθώς, πιο αδυσώπητος κι από τον χειρότερο αρχιμαφιόζο αναδεικνύεται ο... χρόνος. Αυτόματα κλασικό αριστούργημα.

 01) Ένας Ελέφαντας Στέκεται Ακίνητος (An Elephant Sitting Still), του Χου Μπο: Ταινίες, που βλέπουμε κάθε 10-15 χρόνια και αν! Έργο ζωής, αυτό το φιλόδοξο αριστούργημα του 29χρονου αυτόχειρα με την ολοκλήρωση των γυρισμάτων Χου Μπο, μία σπαρακτική κραυγή , καταδικασμένη να μείνει στην κινηματογραφική ιστορία. Μία συγκλονιστική πικρή ελεγεία  για το διασταυρούμενο 24ωρο οδοιπορικό προς αναζήτηση ενός μυθικού συμβόλου ελπίδας (ακίνητος ελέφαντας) τεσσάρων απόκληρων της παρακμιακά ακίνητης κινεζικής κοινωνίας, μέσα από μαγικά μονοπλάνα, που αποπνέουν μαυρίλα, μιζέρια, αδικία, απόγνωση, μοιρολατρία ίσως, μα πέρα για πέρα (σκοτεινό/ μεταφυσικό) ρεαλισμό, αλλά κι ένα εικαστικά πανέμορφο και ανθρώπινα αισιόδοξο φινάλε.

Οι 15 καλύτερες ταινίες του 2018 (Μέρος 2ο)

 Μετά το 1ο μέρος των ταινιών, που ξεχώρισα σε μια μέτρια κινηματογραφική χρονιά, πάμε στο 2ο μέρος, στις 10 ουσιαστικά καλύτερες ταινίες για το 2018. Υπενθυμίζω, (βολική) προϋπόθεση οι ταινίες να κυκλοφόρησαν σε ελληνική αίθουσα, από 01/01 έως 31/12 2018.

 10) Visages Villages (Faces Places), Agnes Varda:

 Η φοβερή... γιαγιά και πρωτοπόρος της Nouvelle Vague Ανιές Βαρντά, στα 90(!) της χρόνια παίρνει τους δρόμους της γαλλικής επαρχίας, παρέα με τον εκκεντρικό 33χρονο φωτογράφο και συν-σκηνοθέτη της, JR, στο φορτηγάκι διαμορφωμένο σε φωτογραφικό θάλαμο του τελευταίου, για να δημιουργήσει αυτό το ιδιαίτερο, γοητευτικό ντοκιμαντέρ, ένα ολόφρεσκο σινεφίλ πορτρέτο καθημερινών ανθρώπων (και των ιστοριών που κουβαλούν). Οι ανθρώπινες ιστορίες, αλλά και εκείνες των χωριών, αναδεικνύονται μέσα από αυθόρμητες ωραίες συζητήσεις και αποτυπώνονται σε γιγάντια πορτρέτα, που κατόπιν σαν άλλα γκράφιτι κοσμούν δημόσια και εγκαταλελειμμένα κτήρια, τοίχους κλπ προσδίδοντας μια γοητεία στο ήδη φυσική ομορφιά της γαλλικής υπαίθρου. 

Λιτό, ανθρώπινο, απολαυστικό. Διαμαντάκι!

 09) Zama, Lucrecia Martel:

 Από τις πλέον ιδιαίτερες ταινίες της χρονιάς, από τη Λατινική Αμερική (Αργεντινή), βασισμένο σε μια σημαντική νουβέλα της δεκαετίας του 1950, αφηγείται το στόρι του ισπανού αξιωματικού Ζάμα (ένας καφκικομπεκετικός χαρακτήρας), που περιμένει τη μετάθεσή του στο Μπουένος Άιρες. Ένα πολυετές όραμα της διεθνώς αναγνωρίσιμης Μαρτέλ μετατρέπεται μέσω μίας άκρως ελλειπτικής αφήγησης και αργών ρυθμών σε μια μαγευτική, αινιγματική, υπνωτιστική, γοητευτική ταινία, που απαιτεί υπομονή, την οποία ανταμείβει γενναιόδωρα στο φινάλε. Κινηματογραφική εμπειρία από τις λίγες!

 08) Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Martin McDonagh:

 Μητέρα «τρελαίνεται» όταν οι αστυνομικές έρευνες για τον εντοπισμό του βιαστή-δολοφόνου της κόρης της παραμένουν άκαρπες μετά από μήνες και αφού νοικιάζει και "στολίζει" με μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση τις πινακίδες του τίτλου, παίρνει το νόμο στα χέρια της ζητώντας εκδίκηση. Ξεκινώντας από μια πρωτότυπη ιστορία, ο σημαντικός ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας στήνει δυναμικά μια ιστορία εκδίκησης, που παίρνει διαστάσεις σαιξπηρικής τραγωδίας, θέτοντας ευθέως όλα τα ερωτήματα του είδους και παίρνοντας από την ΜακΝτόρμαντ μια εξαιρετική ερμηνεία (αποτυπωμένη στο πρόσωπό της η οδύνη), αλλά ανοίγει πολλά μέτωπα και μην υποστηρίζοντάς τα όλα εξίσου χάνει την ευκαιρία (ατοπήματα στο πολυεπίπεδο σενάριο) να φτιάξει το αριστούργημα της 10ετίας. 

 07) Cold War, Pawel Pawlikowski:

 Η θυελλώδης ερωτική σχέση ανάμεσα σε έναν μαέστρο και μια ανερχόμενη πανέμορφη τραγουδίστρια, δύο εντελώς διαφορετικών χαρακτήρων, σε βάθος 15ετίας ξεκινάει στη μεταπολεμική Πολωνία και "ταξιδεύει" στην Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου. Έχοντας για σύμμαχο μια υπέροχη άκρως μελωδική μουσική, ο βραβευμένος σκηνοθέτης με μοναδικό στιλ και απαράμιλλη δεξιοτεχνία αναβιώνει την παθιασμένη σχέση των ίδιων των γονιών του (κρατάει και τα ονόματα), στην προσπάθεια του ζευγαριού να μείνει μαζί ξεπερνώντας πάσης φύσεως εμπόδια και (προσωπικά σύνορα), στο πιο καθηλωτικά, στυλιζαρισμένα σκηνοθετημένο ασπρόμαυρο φιλμ των τελευταίων (πολλών) ετών.

 06) No Date, No Signature, Vahid Jalilvand:

 Ακόμη ένα διαμαντάκι από το υπέροχο κινηματογραφικά Ιράν. Και ο Τζαλιλβάντ, έχοντας λογικά σαν πρότυπο τον σπουδαίο Ασγκάρ Φαραντί, υφαίνει ένα ενδιαφέρον κοινωνικό θρίλερ έχοντας στο επίκεντρο του στόρι τί άλλο ένα (ηθικό) δίλημμα, με αφορμή ένα αυτοκινητιστικό. Μια μοντέρνα ματιά της σύγχρονης αστικής Τεχεράνης, όπου μέσω ενός υποδειγματικού σεναρίου και μιας εξαίσιας μελέτης χαρακτήρων ξετυλίγεται το κουβάρι της προσωπικής ηθικής, αλλά και της σημαντικότατης συλλογικής ευθύνης.

 05) Dogman, Matteo Garrone:

 Ο Γκαρόνε ξανακάνει ταινία για το Έγκλημα, χωρίς τη Μαφία, οι γκανγκστερικοί "τρόποι" της οποίας ωστόσο επιστρατεύονται στα νότια ιταλικά προάστια σε μία άνιση μάχη κυριολεκτικά για την επιβίωση. Ο Μαρτσέλο (μία ερμηνεία πέρα και πάνω από κάθε κριτική από τον Μαρτσέλο Φόντε), ένας ντοστογιεφσκικός μικροκαμωμένος, ήσυχος και υποτακτικός φροντιστής σκύλων, που παράλληλα αγαπάει τα ζώα αλλά και διακινεί μικροποσότητες ναρκωτικών, αφού φτάσει στο «αμήν» από την αδικία που υφίσταται, ως νέος Δαβίδ θα αντιμετωπίσει τον... Γολιάθ παλιό του φίλο, τραμπούκο, εγκληματία, που δεν παύει να τον κακομεταχειρίζεται και εκμεταλλεύεται. Παρακμιακά τοπία, σπίτια καλύβες και ανθρώπινα ερείπια συνθέτουν το παζλ της ηθικά (και όχι μόνο) ξεπεσμένης σύγχρονης αστικής Ιταλίας, με τα κάθε λογής "αδέσποτα" να προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια ολότελα σάπια κοινωνία με κανόνες ζούγκλας και έτοιμα να πληρώσουν κάθε κόστος για να τα καταφέρουν. Σπουδαίο!

 04) Shoplifters, Hirokazu Koreeda:

 Μία οικογένεια μικροκακοποιών... παίρνει ένα παραιτημένο και κακοποιημένο από τους γονείς του κοριτσάκι προσφέροντάς του μια νέα ζωή και πιστεύοντας ότι δεν κάνουν κάτι κακό. Ο ανθρωπιστής Ιάπωνας παρουσιάζει τρυφερά μία εναλλακτική, αντισυμβατική οικογένεια, καταδικασμένη φυσικά να μην στεριώσει. Τα ερωτήματα σχετικά με το τί είναι και τί όχι ηθικό, σωστό, καλό, κακό, αποδεκτό, νόμιμο, παράνομο πέφτουν βροχή, και οι "Κλέφτες Καταστημάτων" του Κόρε-Έντα δείχνουν ευτυχισμένοι στη δική τους μικρή κοινωνία, μακρυά από την... άλλη, την ενίοτε παράλογη ή και άδικη . Βαθιά ουμανιστικό!

 03) The Rider, Chloe Zhao:

 Ένα πανέμορφο ταξίδι επαναπροσδιορισμού από την κινεζικής καταγωγής Ζάο, από τις πραγματικά τελευταία σπουδαίες στιγμές του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά. Πρώην ταλαντούχος καβαλάρης ροντέο εξαιτίας σοβαρού τραυματισμού καλείται να μείνει μακρυά από αυτό που αγαπάει και να ψάξει ένα καινούργιο νόημα στη ζωή του. Ένα έξοχο ρεαλιστικό νεο-γουέστερν (ή αντί~), μία μελαγχολική ιστορία για έναν ολόκληρο κόσμο που χάνεται, εντός του οποίου όμως ορισμένα πράγματα παραμένουν αναλλοίωτα και ένα ντοκουμενταρίστικου ύφους σχόλιο πάνω στο αμερικανικό όνειρο και των κάθε λογής στερεοτύπων. 

 02) Phantom Thread, Paul Thomas Anderson:

 Είναι πραγματικά απίστευτο το τι έχουν κάνει εδώ Τόμας Άντερσον και Ντέι Λούις. Με ένα σχεδόν αδιάφορο θέμα καταφέρουν να φτιάξουν ένα μικρό αριστούργημα! Επί της ουσίας βέβαια ο τρομερός αμερικανός σκηνοθέτης υφαίνει με "αόρατες κλωστές" μια ταινία όχι για τους μόδιστρους, τη μόδα, τα φορέματα κλπ, αλλά για μία παθιασμένη σχέση ανάμεσα στον κορυφαίο μόδιστρο και μια νεαρή μούσα του. Μια σχέση που ξεκινάει με τον μόδιστρο Ρέινολντς «δυναμικό» και τη νεαρή Άλμα «αθώα». Οι ρόλοι όμως θα αντιστραφούν, η ψυχανάλυση θα έρθει στο επίκεντρο, ο μόδιστρος θα προσκολλάται στο παλιό, το κλασικό ενώ ουσιαστικά η αγάπη που τρέφει δεν είναι άλλο από το μεγάλο του φετίχ προς την (κατ' αυτόν) ιδεατή γυναικεία ομορφιά και η Άλμα θα πατάει όλο και πιο γερά στα πόδια της, αλλάζοντας τις ισορροπίες σε αυτό το κομψοτεχνημένο, φινετσάτο κυνήγι εξουσίας. Ο Άντερσον κλείνοντας και το μάτι διαρκώς στον Χίτσκοκ «κεντάει» σε όλο το καλλιτεχνικό μέρος της ταινίας και ο Ντέι Λούις, που θαρρείς πως σε όλη του τη ζωή έραβε φορέματα, δίνει ακόμη μία «σικάτη» ερμηνεία.

 01) Roma, Alfonso Cuaron:

 Με διαφορά η κορυφαία ταινία της χρονιάς! Ένα ασύλληπτο καλλιτεχνικό επίτευγμα από τον Κουαρόν, αυτοβιογραφικό, με τρομερή δουλειά στον ήχο, πλάνα εικαστικής τελειότητας, συνεχείς σινεφίλ αναφορές, για μια (αδιάφορη) προβλέψιμη καθημερινότητα μιας μεξικάνικης μεσοαστικής οικογένειας του 1970, που όμως μετατρέπεται σε ΤΕΧΝΗ στα χέρια του μεξικανού μάστορα. Από το πρώτο κι όλας πλάνο αρχίζουν τα... μαγικά του Κουαρόν, ο οποίος παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας με λίγα νερά, σαπουνάδες και πλακάκια! Κατόπιν, λυρισμός, (νεο)ρεαλισμός, αντιθέσεις, κοινωνικά σχόλια, διάχυτοι συμβολισμοί, νοσταλγία, ορισμένες φανταστικές σκηνές (συγκρούσεις αστυνομίας-διαδηλωτών, οικογένεια αγκαλιά μαζί με την Κλεό μπροστά από την τηλεόραση, θάλασσα, μαιευτήριο, συνάντηση γιατρού-υπηρέτριας, κλπ) και εκπληκτικές εναλλαγές της κάμερας συνθέτουν την υπέροχη, ασπρόμαυρη, δεξιοτεχνικά σκηνοθετημένη instant classic ROMA.

Οι 15 καλύτερες ταινίες του 2018 (Μέρος 1ο)

 Σε μία μέτρια κινηματογραφικά χρονιά, ευτυχώς υπήρξαν τουλάχιστον κάποιες ευχάριστες εκπλήξεις, ταινίες ιδιαίτερες, πρωτότυπες, ξεχωριστές με κάποιον τρόπο. Παρακάτω παραθέτω 15 εξ αυτών, με σειρά αξιολόγησης, αλλά και την αυστηρή -και βολική- προϋπόθεση να πήραν διανομή στην Ελλάδα από 1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου του 2018.

 15) Den Skyldige (The Guilty), Gustav Moller:
 Ένα δυνατό σκηνοθετικό ντεμπούτο από τη Δανία, αυτό το θρίλερ δωματίου, έξοχα σκηνοθετημένο, με καλογραμμένο σενάριο, αναλλοίωτο σασπένς, ανατροπές και στιβαρή πρωταγωνιστική ερμηνεία, ενός αστυνομικού, που όντας κατηγορούμενος για κάτι έχει περιοριστεί από την εξωτερική δράση σε ένα γραφείο και προσπαθεί μέσω τηλεφώνου να πιάσει τον... ένοχο,  αποτελεί σίγουρα μία από τις εκπλήξεις, στο φινάλε της περασμένης σεζόν. Λαμπρό επίσης υπόδειγμα του πώς μπορεί να γίνει μια καλή ταινία με ελάχιστο μπάτζετ!

 14) L' Insulte, Ziad Doueiri:
 Μία ασήμαντη αφορμή οδηγεί έναν Λιβανέζο φανατικό Χριστιανό και έναν Παλαιστίνιο πρόσφυγα στα δικαστήρια, εκεί όπου ξετυλίγεται μαεστρικά, από τον ανήσυχο πολιτικά σκηνοθέτη, η σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα στην πολύπαθη Βηρυτό. Προκαταλήψεις, μίσος, βαθιά τραύματα, που δεν έχουν επουλωθεί, πολιτικές παρεμβάσεις και αναθεώρηση ιδεολογιών, αλλά και ολόκληρης της ζωής, μέσα από την εκδίκαση μιας φαινομενικά απλής (και σαχλής) υπόθεσης. Αν σε έχει απασχολήσει το Μεσανατολικό, θα σε ενθουσιάσει η ταινία (παρά τη "χολιγουντοποίσή" της). Αν όχι, σου παρουσιάζεται μια καλή ευκαιρία να μάθεις πολλά, μέσα από μια αντικειμενική ματιά, για μία εμφύλια διαμάχη δύο ολωσδιόλου διαφορετικών φυλών-κουλτουρών-θρησκειών-ηθών.

 13) Foxtrot, Samuel Maoz:
 Από τις "αδικημένες" ταινίες της προηγούμενης σεζόν, μία σπουδή πάνω στα (πολλαπλά) απρόβλεπτα της μοίρας, από τον σκηνοθέτη του κλειστοφοβικού «Λιβάνου», η "οδύσσεια" ενός ζευγαριού, που πληροφορείται από αξιωματικούς του ισραηλινού στρατού πως ο γιος τους σκοτώθηκε εν ώρα υπηρεσίας. Θρήνος, σιωπές, θυμός, πόνος, άρνηση, ξέσπασμα. Και μετά, ανατροπές. Ύβρις-τιμωρία-κάθαρση. Κι όλα αυτά δοσμένα συγκινητικά στο γεμάτο συμβολισμούς σουρεαλιστικό πλαίσιο, από το σημείο (φυλάκιο) της τραγωδίας, με τον σημαντικό αυτόν σκηνοθέτη να στήνει τόσο περίτεχνα τη βυθισμένη στο θρήνο χορογραφία της απώλειας. Κι ας είναι "τραβηγμένη" σε σημεία...

 12) Beast, Michael Pearce:
 Ακόμη ένα αξιοσημείωτο ντεμπούτο! Ο πρωτοεμφανιζόμενος βρετανός σκηνοθέτης στήνει επιδέξια ένα ψυχολογικό θρίλερ μυστηρίου, με ιδιότυπο love story, σκοτεινά ατμοσφαιρικό και εφιαλτικά ονειρικό, και καθηλωτικές ερμηνείες. Μία ήρεμη, απομονωμένη τοπική κοινωνία ταράσσεται από το... κτήνος που βιάζει και δολοφονεί γυναίκες. Όχι ολόκληρη πάντως, καθώς η (ερμηνευτικά) υπέροχη ιρλανδή πρωταγωνίστρια ελκύεται επικίνδυνα από εκείνο. Οι δυο τους τόσο μα τόσο διαφορετικοί, όμως στο τέλος δείχνουν(;) πια τόσο ίδιοι...

 11) Lady Bird, Greta Gerwig:
 Ένα φρέσκο, εντελώς διαφορετικό coming of age movie, που απόλυτα λογικά ενθουσίασε την πλειονότητα του νεανικού (και όχι μόνο) κοινού και μία αδιανόητα "φυσική" ερμηνεία από την ταλαντούχα Saoirse Ronan, για μία χαριτωμένη τρυφερή αυτοβιογραφική ιστορία ενηλικίωσης, η οποία μπορεί να μην αποφεύγει τα γνωστά κλισέ, εντούτοις κατορθώνει μέσα από την αυτοψυχανάλυση να σε γυρίσει πίσω στη δική σου προσωπική περίοδο ενηλικίωσης, σε βαθμό μερικής ταύτισης με τη νεαρή πρωταγωνίστρια. Με καλογραμμένους διαλόγους και τη σχέση κόρης-μητέρας στο επίκεντρο, η Gerwig ανοίγει φτερά για μία κραυγή απόδρασης, αλλά και ένα ολόφρεσκο, πρωτότυπο, γοητευτικό ανεξάρτητο σινεμά.

Οι 15 καλύτερες ταινίες του 2017 (2ο μέρος)

 Μετά το 1ο μέρος του προσωπικού Top-15 ταινιών της χρονιάς 2017 (θυμίζω, περιλαμβάνονται όσες ταινίες κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα αυστηρά από 01/01/2017 έως 31/12/2017), όπου κάλυψα τις εκτός 10άδας, ας δούμε τις 10 καλύτερες ταινίες μιας πολύ ξεχωριστής για το σινεμά χρονιάς:

 10) Kalandar Sogugu, Mustafa Kara:
 Με αργούς, υπνωτιστικούς αφηγηματικούς ρυθμούς, που στο φινάλε θα ανταμείψουν τον υπομονετικό θεατή, τον οποίο στην πορεία μαγνητίζει η καθηλωτική φωτογραφία, ο Καρά σκηνοθετεί εξόχως ατμοσφαιρικά και με εικαστική... τελειότητα τη σχέση ανθρώπου φύσης αλλά και την καθημερινή μάχη για επιβίωση, μιας πολυμελούς οικογένειας στα παγωμένα τουρκικά βουνά και καταγράφει συγκλονιστικά τις ακραίες ανισότητες μιας θλιβερής σημερινής πραγματικότητας.

 09) The Square, Ruben Östlund:
 Μια ακόμη έκπληξη, από τη βόρεια Ευρώπη, Σκανδιναβία, από τον σκηνοθέτη της εξαιρετικής «Ανωτέρας Βίας». Μία εξαιρετική σάτιρα των μίντια και της σύγχρονης τέχνης και σε δεύτερο στάδιο μια κριτική της "τέλειας" βορειοευρωπαϊκής καθημερινότητας αφού εξετάζει τις έννοιες της εμπιστοσύνης, της ανθρωπιάς, της ανιδιοτελούς βοήθειας. Κι όλα αυτά, με ωραίο χιούμορ, έντονο προβληματισμό και καμία πρόθεση για ηθικά διδάγματα. Σπουδαίο!

 08) Manchester by the Sea, Kenneth Lonergan:
 Μία εκ των κορυφαίων δραματικών ταινιών τα τελευταία χρόνια από τον θεατρικής καταβολής εξαιρετικό σεναριογράφο Κένεθ Λόνεργκαν, που αν και λίγο εκβιαστική ως προς τη συγκίνηση (μοναδικό μικρο-μειονέκτημα), απογειώνεται χάρις στην εξαίσια ερμηνεία του Κέισι Άφλεκ. Μια πικρή σπουδή πάνω στον πόνο της απώλειας, που κουβαλάς μια ζωή, εν είδει αυτοτιμωρίας. Σε σημεία, συγκλονιστικό!

 07) I Am Not Your Negro, Raoul Peck:
 Ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ, που ξεγυμνώνει σε όρους φυλετικού ρατσισμού τις ΗΠΑ, όχι των Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μάλκομ Χ αλλά του σήμερα, του Τραμπ! Με τα αυθεντικά λόγια του σπουδαίου ακτιβιστή, συγγραφέα και διανοητή Τζέιμς Μπάλντουιν ως κραυγή για κοινωνική δικαιοσύνη και φυλετική ισότητα και πλάνα αρχείου που με καταγγελτική δύναμη και αναγωγή στο σήμερα καταδεικνύουν τα όσα δεν έχουν σταματήσει να υπομένουν οι μαύροι από τους «ανώτερους» λευκούς.

 06)  Paterson, Jim Jarmusch:
 Η πιο cool, feel-good ταινία της χρονιάς από έναν -ορισμός του- κουλ σκηνοθέτη. Ό,τι πιο κοντινό στον αδόκιμο όρο «ποίηση στο σινεμά» και η αποθέωση της ποίησης που ενυπάρχει σε κάθε πτυχή της ζωής, μέσα από την «ανούσια» καθημερινότητα ενός πέρα για πέρα αληθινού ήρωα. Μεγάλε Τζάρμους!

 05) Mother!, Darren Aronofsky:
 Με ένα αλληγορικό θρίλερ που βρίθει από βιβλικές αλληγορίες και διάχυτους συμβολισμούς αλλά και «καταδικασμένο» να διχάσει, επιστρέφει ο σημαντικός Αμερικανός. Οι βαθιές θρησκευτικές αναζητήσεις του Αρονόφσκι (στοιχείο που ενδεχομένως δεν του "συγχώρησαν" όσοι έθαψαν το φιλμ), που εκτός των άλλων τσακίζει κάθε κανόνα τυποποιημένης κινηματογράφησης για να κάνει μια καθολική ταινία δημιουργού, προβάλλουν μέσα από ένα πολανσκικής ατμόσφαιρας ψυχολογικό θρίλερ, συνοδευόμενες από τις βαθύτερες έγνοιες και υπαρξιακές ανησυχίες του ανθρώπου (ζωή, θάνατος, μητρότητα, προέλευση-δημιουργία). Ταινία από εκείνες που είναι καταδικασμένες να αναγνωριστούν με το πέρασμα των χρόνων...

 04) Toivon tuolla puolenς, Aki Kaurismäki:
 Ο,τι είχε να καταγγείλει και να πει στα σοβαρά για το προσφυγικό, ο Καουρισμάκι το έκανε στο σχεδόν αριστουργηματικό «Λιμάνι της Χάβρης». Εδώ, στην «Άλλη Όψη της Ελπίδας», ο αγαπημένος Φινλανδός γυρνάει το κουμπί και παρουσιάζει... από άλλη όψη (πάντα όμως με τη γνώριμη πανανθρώπινη οπτική του) το φλέγον αυτό ζήτημα, σπάζοντας (πολλή) πλάκα και επαναλαμβάνοντας ευχάριστα το λατρεμένο μοναδικό κινημ/κό του σύμπαν: ιδιαίτερο, ανορθόδοξο χιούμορ, κουλ, νουάρ, ανέκφραστοι χαρακτήρες, ρετρό ατμόσφαιρα, τρυφερότητα, μελαγχολική αισιοδοξία, ροκ εν ρολ και όλα αυτά ντυμένα με το γνωστό πέπλο ουμανισμού, που διέπει τη φιλμογραφία και τη ζωή του 60χρονου δημιουργού. Όποιος βλέποντας (και) αυτήν την ταινία του Καουρισμάκι δε βγει από την αίθουσα καλύτερος άνθρωπος, έχει χάσει κάθε όψη της ελπίδας...

 03) Neruda, Pablo Larrain:
 Μια απίθανη αντι-βιογραφία του σπουδαίου ποιητή από ένα διαρκώς εξελισσόμενο σκηνοθέτη. Μία αέναη αναζήτηση του πολιτικά διωκόμενου ποιητή, με άξονα πάντα αυτό που ξέρει να κάνει τόσο καλά και στο οποίο καταφεύγει και αντλεί δύναμη να συνεχίζει, προβάλλεται από τον Λαραΐν, μέσω της αστυνομικής πλοκής, με έναν έξοχο λυρισμό, έντονη θεατρικότητα, καταπληκτική μουσική, φαντασία και πάμπολλες αντιθέσεις, σε ένα παιχνίδι γάτας-ποντικιού και διαρκούς εναλλαγής ρόλων, με την ποίηση πάντα στο επίκεντρο, ακόμη και κατά την καταδίωξη. Υπέροχο!

 02)  Nelyubov, Andrey Zvyagintsev:
 Σκηνοθετάρα ο Ρώσος! Μπορεί η «Επιστροφή» να μας στοιχειώνει ακόμη αλλά αυτό δε σημαίνει πως ο Ζβιανγκιτσεφ δεν εξελίσσεται. Εδώ, δίχως οίκτο, ξεσκίζει τους δικούς του ανθρώπους και τη σημερινή ρωσική κοινωνία υφαίνοντας μία σκληρή, ανελέητη αλλά άκρως ρεαλιστική ηθογραφία χαρακτήρων και κάνοντας φόκους στην αλλά Αντονιόνι αλλοτρίωση του σημερινού δυτικού ανθρώπου και την ψυχική/συναισθηματική των ένδεια προς τέρψη των ψυχρών καταναλωτικών "αναγκών", μέσα από μία αφοπλιστική αντιπαράθεση της κενότητας των συναισθημάτων των γονιών προς το δικό τους παιδί απ΄ τη μία και της ανιδιοτελούς έγνοιας προς αυτό από την εθελοντική διασωστική ομάδα από την άλλη. Συγκλονιστικό!

 01) Teströl és lélekröl, Ildikó Enyedi:
 Η απρόσμενα θετική έκπληξη της χρονιάς! Από τον τίτλο κιόλας γινόμαστε μάρτυρες διαφόρων αντιθέσεων: Ψυχή-Σώμα, Όνειρο-Πραγματικότητα, ελεύθερα άγρια ζώα-φυλακισμένα, οδηγούμενα σε σφαγή οικόσιτα, παρθένα φύση-σκληρή βιομηχανία,  άνδρας-γυναίκα, σωματική δυσλειτουργία-ψυχική νόσος,ζωή-θάνατος. Και δύο διαφορετικά ολομόναχοι άνθρωποι θα (προσπαθήσουν να) έρθουν κοντά μέσω των κοινών ονείρων που βλέπουν, κάτι που αντιτίθεται ακόμη και των επιστημονικών κανόνων (ψυχολόγος) αποτελώντας το νέο κάδρο της σταθερής αναζήτησης διαφυγής σε μία ονειρική πραγματικότητα, από την Ενιέντι. Η οποία, βέβαια, διαφυγή δεν μπορεί παρά να είναι βίαιη, τρομακτική, επώδυνα λυτρωτική. Για να φτάσουμε όμως εκεί, έχουν προηγηθεί μία αλλόκοτα όμορφη και σιωπηλά φαντασμαγορική εναρκτήρια σεκάνς και, στην πορεία, μια εξόχως κινηματογραφημένη εκκεντρική ερωτική ιστορία, με σκοτεινό ρομαντισμό, διάχυτο λυρισμό, τρυφερότητα, αναγκαίες ενέσεις έξυπνου χιούμορ, θαυμάσια φωτογραφία και μια φοβερά εύστοχη επιλογή, αυτή της απίθανης Αλεξάντρα Μπορμπέλι, για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ονειρικό!


 Καλή κινηματογραφική χρονιά να έχουμε, αν και θεωρώ πως ήδη έχουμε δει δυνατές έως μεγάλες ταινίες και μες στο 2018, όντας ακόμη μόλις στο Φεβρουάριο: "Three Billboards Outside Ebbing, Missouri", "The Post", "1968", "Lerd", "Phantom Thread", "Call Me by Your Name", "The Shape of Water")!

Οι 15 καλύτερες ταινίες του 2017 (1ο μέρος)

 Το 2017 ήταν μια σπάνια, εξαιρετική κινηματογραφική χρονιά, ίσως η καλύτερη των τελευταίων πολλών ετών. Οι σπουδαίες ταινίες που είδαμε και οι εντυπωσιακές / ιδιαίτερες κινηματογραφικές εμπειρίες που αποκομίσαμε σε μα άκρως σινεφίλ χρονιά, με ώθησαν στο να επιστρέψω με θέρμη στο, δυστυχώς, παρατημένο τα τελευταία τρία χρόνια προσωπικό ιστολόγιο, για να μοιραστώ μαζί σας (αν έχετε παραμείνει εδώ τριγύρω!) τα φιλμ που ξεχώρισα, δημιουργώντας μέσω των... λατρεμένων λιστών ένα Top-15 ακολουθούμενο από ένα συνοπτικό σχόλιο.
 Αυστηρή προϋπόθεση, οι ταινίες να πήραν διανομή στην Ελλάδα αποκλειστικά εντός του 2017, κάτι που αφήνει εκτός π.χ. το αριστουργηματικό «Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι».
 Στο δε εγγύς μέλλον θα προσπαθήσω να επιστρέψω με αναλυτικά κείμενα για κάποιες εξ αυτών.
 Αλλά δίχως περαιτέρω φλυαρία, ας ξεκινήσουμε με το πρώτο μέρος του (πάντα) προσωπικού Top-15 καλύτερων ταινιών, για το 2017, με σειρά προτιμήσεως:

15) Blade Runner 2049, Denis Villeneuve:

 Ατμοσφαιρικό σίκουελ της θρυλικής ταινίας του Ρίντλεϊ Σκοτ - ορόσημο στην ιστορία του sci-fi. Σαφώς υποδεέστερο (μοιραία θα μπούμε στη διαδικασία της σύγκρισης, αν και ευτυχώς ο Βιλνέβ δεν κάνει κάποιο ριμέικ) του ασύγκριτου προκατόχου του, καθώς παρά τα εντυπωσιακά εφέ και την πανέμορφη φωτογραφία αδυνατεί, λόγω εποχής, να «επικοινωνήσει» τη θεματική του στην καρδιά της τεχνολογικά εξαρτημένης πια κοινωνίας. 

14) Geumul (Το Δίχτυ), Kim Ki-duk:

 Ο αγαπημένος Νοτιοκορεάτης μετά τις τελευταίες απογοητεύσεις βρίσκει ξανά τον καλό του εαυτό και με τη γνώριμη σκηνοθετική του βιρτουοζιτέ υπογράφει ένα πολιτικό-υπαρξιακό θρίλερ ρίχνοντας τα δίχτυα του στη κοινωνικόοικονομικόπολιτικότεχνολογική άβυσσο που χωρίζει Βόρεια και Νότια Κορέα. Τα οποία δίχτυα της κριτικής του απλώνει προς αμφότερες τις πλευρές στέλνοντας προς πάσα κατεύθυνση με απλό άλλα όχι απλοϊκό τρόπο τα μηνύματά του.
 
13) Dunkirk, Christopher Nolan:
 Ο σημαντικός αμερικανός σκηνοθέτης καταπιάνεται με ένα συγκεκριμένο κομμάτι του Β' Π' Π', την απόφαση των Βρετανών να διασώσουν 400.000 στρατιώτες, "εγκλωβισμένους" στο Λιμάνι της Δουνκέρνης, τελευταίο οχυρό των Συμμάχων απέναντι στην περικύκλωση των ναζί. Μια καθολική (στην αποστολή εκκένωσης συμμετείχαν ακόμη και πολίτες, πρόθυμοι με κάθε πλωτό μέσο να βοηθήσουν!) ηρωική πράξη αυτοθυσίας, στα πρόθυρα μια φαινομενικής ήττας και παράδοσης στον «εχθρό» (έτσι αποκαλείται, δεν κατονομάζεται ενώ η παρουσία του δεν είναι παρά έμμεση προκαλώντας έτσι μια διαρκή απειλή) μετουσιώνεται σε μία δυνατή κινηματογραφική εμπειρία στα χέρια του Νόλαν, ο οποίος ωστόσο προτιμάει την αποθέωση της εικόνας από π.χ. την ιστορική τοποθέτηση ή την ταύτιση του θεατή με τους ήρωες.
 
12) Moonlight, Barry Jenkins:
 Μία από τις εκπλήξεις της χρονιάς, αυτό το μελαγχολικό ταξίδι ενηλικίωσης και την πορεία προς τον αυτοπροσδιορισμό παράλληλα με την αναζήτηση του έρωτα (ένα συγκινητικά διαφορετικό gay movie) και το κυνήγι του ονείρου μιας καλύτερης ζωής, σκιαγραφείται ως ένα λυρικό πορτρέτο απεικόνισης της αέναης πάλης ενός νεαρού μαύρου άνδρα να βρει τη θέση του στην Αμερική του σήμερα.
 
11) The Salesman, Asghar Farhadi:
 Ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος του σύγχρονου ιρανικού σινεμά επανεξετάζει αλληγορικά τον αριστουργηματικό «Θάνατο του Εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ, μέσα από ένα ερασιτεχνικό θεατρικό ανέβασμα σε αντιπαραβολή με την «αμερικανοποίηση» της Τεχεράνης, σκηνοθετώντας με απαράμιλλη δεξιοτεχνία ένα οικογενειακό δράμα, με επίκεντρο το δάσκαλο Εμάντ ως άλλος τραγικός μιλερικός «Γουίλι», εδώ να προσπαθεί να σώσει την οικογένειά του αλλά και να αναμορφώσει την πόλη του.

Kraftidioten, Hans Petter Moland, 2015

Από τις πλέον ευχάριστες εκπλήξεις της κινηματογραφικής σεζόν! Μία ιστορία εκδίκησης με αναμεμιγμένα στοιχεία θρίλερ και μαύρης κωμωδίας. Από την Σκανδιναβία και συγκεκριμένα τη Νορβηγία. Σε σκηνοθεσία Hans Petter Moland, σενάριο Kim Fupz Aakeson, με τους: Stellan Skarsgard, Kristofer Hivju, Bruno Ganz, Birgitte Hjort Sorensen, Pal Sverre Hagen, Tobias Santelmann Jakob Oftebro.

 Υπόθεση:
 Χειμώνας στη Νορβηγία. Ο εσωστρεφής και εργατικός Nils (Stellan Skarsgard) οδηγεί το εκχιονιστικό του διατηρώντας τους δρόμους καθαρούς και τα βουνά προσβάσιμα στo αφιλόξενο παγωμένο τοπίο, όπου ζει. Έχει μόλις ανακηρυχθεί ο πολίτης της χρονιάς για τον ζήλο του, όταν ενημερώνεται ότι ο γιος του πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης. Αρνείται όμως να αποδεχτεί την επίσημη εκδοχή του θανάτου του γιου του και ξεκινά μια μυστική έρευνα που τον οδηγεί στους δολοφόνους του παιδιού του. Μια σειρά από αναπάντεχα γεγονότα τον μετατρέπουν σε αδίστακτο ήρωα του υποκόσμου, ενώ η ταυτότητα του παραμένει άγνωστη...

 Ο αξιόλογος νορβηγός σκηνοθέτης (και σεναριογράφος) Hans Petter Moland ("Aberdeen", "The Beautiful Country", "A Somewhat Gentle Man") δημιουργεί ένα γοητευτικό κινηματογραφικό σύμπαν, προσφέροντάς μας μία από τις πιο ευχάριστες ταινίες της σεζόν.
Ο ελληνικός τίτλος «Με Σειρά Εξαφάνισης» ακολουθεί τον αντίστοιχο αγγλικό "In Order of Disappearance", ενώ ο αυθεντικός νορβηγικός ("Πανηλίθιοι") κλείνει το μάτι στον Τριέρ, αγαπημένος ηθοποιός του οποίου (όπως και του Μόλαντ) είναι ο Σκάρσγκαρντ!

 Ο Σκάρσγκαρντ λοιπόν υποδύεται εδώ τον Νιλς (στιβαρή ερμηνεία από έναν σταθερά αξιόλογο ηθοποιό), έναν ιδιαίτερα ήρεμο και εργατικό άνθρωπο, ο οποίος ζει στο Μπεϊτονστόλεν (η κωμόπολη που έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας, μαζί με κάποια στην πρωτεύουσα Όσλο), είναι παντρεμένος με την Γκοντρούν κι έχει έναν γιο, τον Ίνγκβαρ, που λείπει για σπουδές στο Όσλο. Είναι 45 ετών και δηλώνει ευτυχισμένος, εργάζεται ως οδηγός εκχιονιστικού μηχανήματος, υπεύθυνος να διατηρεί καθαρό τον δρόμο της περιοχής του. Πρόσφατα ανακηρύχτηκε πολίτης της χρονιάς(!) στο Μπεϊτονστόλεν και περιμένει τη σύνταξη του και μερικά εγγόνια, πάντα κοιτώντας με ασφαλή τρόπο τη ζωή. Τότε, όμως, λαμβάνει ένα τηλεφώνημα που του γνωστοποιεί ότι ο γιος του πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης. Η θλίψη του μετατρέπεται σε οργή για εκδίκηση και ο Νιλς βρίσκεται ξάφνου στο μέσο ενός πολέμου εμπόρων ναρκωτικών, στον οποίο ο «κόμης» μάχεται την αντίπαλη σερβική μαφία. Ο ειδυλλιακός παράδεισος του Μπεϊτονστόλεν έχει πλέον μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη...

 Με μια πρώτη ματιά εικάζει κανείς πως πρόκειται για μία ακόμη ιστορία εκδίκησης. Ο πατέρας, σε αντίθεση με τη μάνα που δέχεται μοιρολατρικά το ανακοινωθέν για την αιτία θανάτου του γιου της (ναρκωτικά), δεν το πιστεύει ποτέ παρά είναι βέβαιος πως το παιδί του δολοφονήθηκε και αποφασισμένος να βρει και να τιμωρήσει τους ενόχους, παίρνοντας ουσιαστικά το νόμο στα χέρια του, αφού οι εκκλήσεις του για ενασχόληση των αρχών με την υπόθεση δεν εισακούονται.
Σωστά. Είναι μία ακόμη ιστορία εκδίκησης. Μόνο που ο Μόλαντ μας την αφηγείται εντελώς διαφορετικά από τα τετριμμένα. Και αν ο τίτλος παραπέμπει στον Τριέρ, όλο το φιλμ και μόλις πέσουν οι τίτλοι τέλους σίγουρα θα σκεφτείς τους αδερφούς Κοέν (καταρχάς το Φάργκο και μόνο για το χιονισμένο τοπίο δράσης) και τον Ταραντίνο -μεταξύ άλλων-.
Είναι αυτό το εξαίρετο μαύρο χιούμορ αλλά και η ευαισθησία και αισιοδοξία που αποπνέει, για τους πρώτους, και η ακραία βία, για τον δεύτερο!
Οι με σειρά εξαφάνισης λοιπόν, για να γυρίσουμε στον τίτλο, είναι τα πτώματα που αφήνει πίσω του ο πατέρας τιμωρός (ο μόνος δραματικός χαρακτήρας, μαζί με τη μάνα, όλοι οι υπόλοιποι είναι καθαρά κωμικοί) στον αιματοβαμμένο δρόμο της εκδίκησης. Το ξεκαρδιστικό εύρημα με τις απανωτές νεκρολογίες για τον καθένα είναι επαναλαμβανόμενα αστείο!
Έχοντας ως σύμμαχο μια πανέμορφη φωτογραφία, ο Μόλαντ, με εξαίρετη κινηματογραφική ισορροπία ανάμεσα στο κωμικό στοιχείο και το δραματικό υπόβαθρο της ιστορίας, στήνει το περιπετειώδες εκδικητικό στόρι στα πάλλευκα νορβηγικά τοπία (δημιουργούν μαγευτικά εικαστικά πλάνα), τα οποία ο Νιλς «βάφει» κόκκινα, αλλά φροντίζει πάντα να καθαρίζει με τί αλλο, το εκχιονιστικό του μηχάνημα. Μέχρι να φτάσει στο τέλος της διαδρομής, όπου τον περιμένουν οι δύο «επικεφαλής» του νορβηγικού καρτέλ ναρκωτικών, ο «Κόμης», ένας νεόπλουτος, βετζετέριαν(!), βίαιος, ψυχοπαθής γκάνγκστερ (εντελώς καρικατούρα ο ρόλος του Χάγκεν) και ο σέρβος αρχιμαφιόζος Πάπα (απολαυστικός ο πολύπειρος Μπρούνο Γκανζ), αμφότεροι επικίνδυνοι και φανατισμένοι, για την τελική μονομαχία.
Όσο εξελίσσεται η πλοκή του πνευματώδους σεναρίου και μέχρι το απόλυτα «κοενικό» φινάλε, τόσο ο θεατής έχει αφήσει πίσω του το αγωνιώδες ξεκίνημα του φιλμ (εισαγωγή που παραπέμπει σε βαρύ οικογενειακό δράμα) και παρασύρεται σε μια ξέφρενη φονική μαύρη κωμωδία καταστάσεων με κλιμακούμενη ένταση, αρκετή ειρωνεία, διάχυτο λυρισμό, το παράλογο να αιωρείται (και πάλι Κοέν), «παιχνίδι» με τους θεατές, πολιτικά και κοινωνικά σχόλια (ρατσιστικά στερεότυπα), κάποιους πραγματικά εξαιρετικούς και αιχμηρούς διαλόγους, (αυτο)σαρκασμό, κριτική στο «τέλειο (πάλλευκο) σκανδιναβικό κοινωνικό μοντέλο», την... αιώνια κόντρα εντός της Σκανδιναβίας (Νορβηγία με Σουηδία) αλλά και γενικά Βόρειων-Νότιων και της Ευρώπης (ισχυροί-ανίσχυροι).

 Μία πραγματική κινηματογραφική έκπληξη, αναμφισβήτητα από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες των τελευταίων μηνών και οπωσδήποτε μία ακόμη απόδειξη του ανεβασμένου εσχάτως σκανδιναβικού σινεμά (η Δανή Σουζάνε Μπιέρ μόνο έχει κάνει καλή δουλειά).

 Βαθμολογία: 7/10

La Danza de la Realidad, Alejandro Jodorowsky, 2013

 

 «Ο Χορός της Πραγματικότητας» ("The Dance of Reality") είναι η κινηματογραφική εμπειρία που αποκομίσαμε στο πλαίσιο του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού κινηματογράφου, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος καθώς και στο Capitol Cinema, ενώ από την Πέμπτη 21/11 μπαίνει στο χορό και το Ιντεάλ, με αρκετές ευρωπαϊκές πρεμιέρες. Σε σενάριο, παραγωγή και σκηνοθεσία Alejandro Jodorowsky φυσικά, με τους: Brontis Jodorowsky, Pamela Flores, Jeremias Herskovtis, Cristobal Jodorowsky, Adan Jodorowsky.

 Ο Alejandro Jodorowsky λοιπόν επιστρέφει μετά από 23 ολόκληρα χρόνια(!) στη μεγάλη οθόνη, για να παρουσιάσει την καθ' ομολογίαν πλέον αυτοβιογραφική ταινία του και μόλις 7η σε 45 χρόνια πορείας, εκθέτοντας ανελέητα εαυτόν, οικογένεια, τόπο καταγωγής και κυρίως τα νεανικά προεφηβικά του χρόνια, τα οποία τον σημάδευσαν βάναυσα. Μια τολμηρή πράξη που, κυρίως από έναν 84χρονο, ασυζητητί θέλει πολλά κότσια, muchos cojones!

 Γράφοντας παλαιότερα κριτική για το Santa Sangre, είχα αναφερθεί στη μεγαλομανία και το ναρκισσισμό του Χιλιανού με αφορμή την περίφημη δήλωσή του: «Οι περισσότεροι σκηνοθέτες κάνουν ταινίες με τα μάτια τους. Εγώ τις κάνω με τα αρχίδια μου». Ε λοιπόν, αυτή η ταινία είναι πέρα για πέρα «αρχιδάτη»!

 Δεν είναι λίγο πράγμα να κάνει κανείς αυτό που αποτολμά ο Χιλιανός. Να εκτείθεται δηλαδή δημοσίως με τέτοιον τρόπο, να ξεγυμνώνεται ψυχικά, ψυχολογικά, ηθικά, πνευματικά, βιωματικά εμπρός των θεατών, κατά τη διάρκεια μιας βαθιάς σε επίπεδο και ουσία, σουρεαλιστικά πραγματικής εξομολόγησης, που αφορά στην πρώτη δεκαετία της ζωής του, την οποία πέρασε στην Τοκοπίγια, μια παράκτια πόλη της Χιλής όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, πριν φύγει για το Σαντιάγο για σπουδές και από κει για το Παρίσι για περαιτέρω σπουδές αλλά και επαγγελματική σταδιοδρομία.

 Όλα βγαίνουν στη φορά, εξαρχής. Ο μικρός Γιοντορόφσκι αντιμετωπίζεται εχθρικά, περιθωριακά, χλευαστικά και σεξιστικά από τους συνομήλικους συμμαθητές του, ενώ παράλληλα βρίσκεται έρμαιο υπό το ζυγό και το έλεος του ακραία αυταρχικού, φανατικά άθεου, βαθιά συντηρητικού, μέλος του Κ.Κ, υποκριτή πατέρα του, ο οποίος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ασκώντας του πότε ψυχολογική και πότε σωματική βία τον υποβάλλει σε ένα σωρό μαρτύρια ή, για τον ίδιο, διαπαιδαγωγικά μαθήματα. Μοναδικό στήριγμα του Αλεχαντρίτο, όπως τον αποκαλεί εκείνη, η ήρεμη, με βαθιά θρησκευτική αλλά περισσότερο εσωτερική πίστη και τεράστια αποθέματα αγάπης μητέρα του, η οποία παρουσιάζεται λίγο πολύ σαν «αγία» από τον δημιουργό και την υποδύεται γνωστή σοπράνο τραγουδώντας καθόλη τη διάρκεια του φιλμ!

 Από κει και πέρα διάχυτοι και ιδιαίτερα απλοί και σαφείς είναι οι συμβολισμοί του Χιλιανού, με τα αντιπολεμικά και αντιφασιστικά του μηνύματα, την αναρχία, την ειρωνεία και το διασυρμό της θρησκείας, το χλευασμό του κομμουνισμού, την αποτίναξη των φαντασμάτων του παρελθόντος και κυρίως του Στάλιν κλπ., ενώ όμορφα πλαισιώνονται από άλλες αγάπες του Γιοντορόφσκι, όπως οι κλόουν και οι μίμοι, αμφότερα επαγγέλματα που ακολούθησε κάποια στιγμή στη ζωή του.

 Ευφάνταστο και σπουδαίο εύρημα είναι η εξιστόρηση των γεγονότων από τον ίδιο τον Γιοντορόφσκι, στον «ειδικό ρόλο» σαν καλή νεράιδα του πιτσιρικά, που ως έμπειρος πια αλλά και ως κάποιος που δεν τον γνωρίζει ενώ ούτε και ο μικρός τον ξέρει ακόμη, τον καθοδηγεί σε κάθε του κίνηση, τον συμβουλεύει, τον αποτρέπει από το να προβεί σε μοιραίες πράξεις, τον συμπονεί, τον στηρίζει...

 Το σύμπαν που δημιουργεί ο πολυδιάστατος καλλιτέχνης είναι -όπως σε κάθε ταινία του βέβαια- μοναδικά εντυπωσιακό, πολυεπίπεδο, βαθιά ποιητικό, μαγικό, σουρεαλιστικά αληθινό. Άλλωστε μπορεί να κάνουμε λόγο για αυτοβιογραφία, όμως αυτό δε σημαίνει ότι όσα βλέπουμε στο πανί έγιναν με ακρίβεια... καρέ. Αντίθετα οι εικόνες που χρησιμοποιεί ο Χιλιανός, συχνά γεμάτες μεταφορές, αλληγορίες και σουρεάλ στοιχεία, αναδεικνύουν την πολυτάραχη νεανική του ζωή μέσα από το πρίσμα του ίδιου του Γιοντορόφσκι, ο οποίος θεωρεί πως η πραγματικότητα δεν -μπορεί να- είναι υποκειμενική αλλά μάλλον μια χορογραφία βασισμένη στη φαντασία μας. Στην άποψή του αυτή, σε συνδυασμό με τη φράση «έχοντας αποσπαστεί από τον εξαπατημένο μου εαυτό, αναζητούσα απεγνωσμένα ένα μονοπάτι κι ένα νόημα στη ζωή» συνοψίζεται ολόκληρο το βιογραφικό πρότζεκτ της ταραχώδους ζωής του Γιοντορόφκσι, ενώ κάπως έτσι προέκυψε κι ο τίτλος της ταινίας...

 Μία ιστορική κατάθεση ψυχής, ένα αυτοβιογραφικό μεγαλείο και μία κινηματογραφική εμπειρία από έναν αγέρωχο, ανεξάρτητο και ανεξάντλητο δημιουργό.

 Βαθμολογία: 8/10

The Abominable Dr. Phibes, Robert Fuest, 1971

 

 Ταινία τρόμου με έντονα στοιχεία μαύρης κωμωδίας από έναν σκηνοθέτη πολλών τηλεοπτικών σειρών και ταινιών και μόλις 8 κινηματογραφικών, εκ των οποίων οι 2 ήταν «Ο Σατανικός Δρ. Φάιμπς» και η συνέχειά του ένα χρόνο αργότερα, όχι πάντως το ίδιο πετυχημένη με το φιλμ του 1971. Σε σκηνοθεσία Robert Fuest, σενάριο James Whiton, William Goldstein, με τους: Vincent Price, Joseph Cotten, Virginia North, Peter Jefrey, Hugh Griffith, Terry-Thomas, Derek Godfrey, Norman Jones κ.ά..

 Υπόθεση:
 Ο Δρ Φάιμπς, θεολόγος και μουσικός, σκοτώνεται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τρέχοντας στο νοσοκομείο όπου η γυναίκα του Βικτόρια εγχειρίζεται από ομάδα εννέα γιατρών με επικεφαλής τον Δρ Βεσάλιους. Δυστυχώς, η Βικτόρια πεθαίνει κατά τη διάρκεια της εγχείρισης και το ζεύγος Φάιμπς θάβεται. Μερικά χρόνια αργότερα, οι εννέα γιατροί ένας ένας αρχίζουν να δολοφονούνται με παράξενες μεθόδους. Ο Επιθεωρητής Τράουτ, με βάση ένα στοιχείο από τον φόνο ενός από τους γιατρούς, αποκαλύπτει πως οι τρόποι που οι γιατροί δολοφονούνται είναι όμοιος με τις δέκα πληγές της Αιγύπτου. Εκείνος και ο Δρ Βεσάλιους αρχίζουν να υποπτεύονται πως πίσω από τους φόνους είναι ο Δρ Φάιμπς, αλλά είναι νεκρός. Έτσι τουλάχιστον πιστεύεται, μέχρι που ανακαλύπτεται άδειο το φέρετρο του γιατρού...


 Περί ταινίας τρόμου πρόκειται και μάλιστα από τις καλές του είδους, διανθισμένη με στοιχεία μαύρης κωμωδίας, μπόλικο μυστήριο, υπέροχη ρεαλιστική ατμόσφαιρα αλλά και έξοχα εμπνευσμένους και εκτελεσμένους φόνους, από έναν "τηλεοπτικό" σκηνοθέτη.
Γνωστό και ως "The Curse of Dr. Phibes", το φιλμ αποτελεί την καλύτερη στιγμή του Βρετανού Robert Fuest, ο οποίος μάλιστα έφυγε από τη ζωή την άνοιξη του 2012.
Μια αφοσιωμένη αγάπη το κίνητρο πίσω από τις ιεροτελεστικά εκτελεσμένες δολοφονίες, στο πλαίσιο της εκδίκησης του συζύγου για τη νεκρή γυναίκα του με αιτιότητα 9 ιατρών. Κάθε δολοφονία είναι ιδιαίτερη περίεργη και... θρησκευτικά ενορχηστρωμένη (μουσικός εκκλησιαστικού οργάνου και θεολόγος ο Άντον Φάιμπς) από τον δόκτορα και ένα μουγκό βοηθό, θυμίζοντας τις Βιβλικές πληγές (νυχτερίδες, μέλισσες, βάτραχοι, αρουραίοι, ακρίδες κλπ.).
Ο σύζυγος όμως θεωρείται επίσης νεκρός, αφού είναι γνωστό πως μόλις πληροφορήθηκε για το θάνατο της λατρεμένης του γυναίκας σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό. Έτσι η θεωρία εκδίκησης του επιθεωρητή Trout πέφτει στο κενό, μέχρι ωστόσο αποφασίσουν να ανοίξουν τον οικογενειακό τάφο...
Ο θεατής βέβαια γνωρίζει από πολύ νωρίς ότι πίσω από τους θανάτους των ιατρών βρίσκεται ο σύζυγος εκδικητής και αυτό δεν έχει σημασία για την πλοκή του έργου, καθώς εκείνο που μετράει είναι περισσότερο το κίνητρο, το οποίο και αναπτύσσεται σταδιακά κατά την εξέλιξη, παράλληλα με τις εύστοχες ανατροπές και αποκαλύψεις.

 Μεγάλο ατού για τον σκηνοθέτη και συνολικά για το φιλμ, που έρχεται να ενισχύσει την άποψή μου περί κακώς χαρακτηριζόμενου ως b-movie, αποτελούν οι πολύ καλές ερμηνείες. Ο "καθιερωμένος τρομακτικός" των ταινιών τρόμου Vincent Price είναι όπως πάντα απολαυστικός, ενώ χωρίς καν να ανοίξει το στόμα του(!) δίνει μια έξοχη δραματική ερμηνεία, πλαισιωμένος ερμηνευτικά από τον έτερο μεγάλο ηθοποιό Joseph Cotten, στο ρόλο του Dr. Vecalious, χειρουργό και «δολοφόνο» της συζύγου του Phibes.
Αλλά και οι κωμικοί ρόλοι από τους Peter Jefrey, Hugh Griffith και Terry-Thomas είναι εξίσου άξιοι αναφοράς, συμπληρώνοντας έτσι ένα «φουλ» αξιοσημείωτων ερμηνειών.

 Μία ανεξήγητα παραγνωρισμένη ταινία, αφού κακώς έχει μείνει συνειδητά μεν λανθασμένα δε, ως "ένα καλό b-movie", πιθανώς βέβαια εξαιτίας του σκηνοθέτη, της υπόθεσης ή ακόμη και του τίτλου. Όμως κάποια καλογυρισμένα πλάνα, ειδικά οι σκηνές ιεροτελεστικής εκτέλεσης των φαντασικών σε σύλληψη φόνων, το σενάριο, που δεν κάνει κοιλιά και βέβαια οι εξαιρετικές ερμηνείες δεν αφήνουν κανένα παράθυρο αμφισβήτησης της ποιότητας του φιλμ. Αξίζει!

 Βαθμολογία: 7,5/10

Νύχτες Πρεμιέρας: Short Term 12, Destin Cretton, 2013

 

 Μπαίνοντας στο ΠΣΚ που σηματοδοτεί το τελευταίο τριήμερο των Νυχτών Πρεμιέρας, ας διαλέξουμε σιγά σιγά τις ταινίες εκείνες που ξεχώρισαν από το φετινό, 19ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας.

 Τo Short Term 12 λοιπόν ήταν σίγουρα από τις κορυφαίες στιγμές του φεστιβάλ. Ερχόμενο από τον ανεξάρτητο αμερικανικό κινηματογράφο, αυτό το δράμα του Destin Daniel Cretton κέρδισε τις εντυπώσεις και τα βραβεία στο Φεστιβάλ του SXSW, ενώ βάζει ήδη υποψηφιότητα για μια εκ των κορυφαίων ταινιών της σεζόν. 

Σε σκηνοθεσία και σενάριο Destin Daniel Cretton, με τους: Brie Larson, John Gallagher, Jr. Kaitlyn Dever, Stephanie Beatriz, Rami Malek, Keith Stanfield, Alex Calloway, Kevin Hernandez.

 Η υπόθεση:

 Νεαρή υπεύθυνη σε κέντρο φιλοξενίας παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς ταυτίζεται με την ιστορία ενός κοριτσιού, καθώς ταυτόχρονα οι δικοί της δαίμονες αφυπνίζονται. Βραβείο Καλύτερης Ταινίας και Κοινού στο Φεστιβάλ του SXSW για αυτή τη συγκλονιστική σπουδή μιας βαθιά πληγωμένης ενηλικίωσης.

 Με τις δύο άνωθεν προτάσεις μας «συστήθηκε» η ταινία στο πλαίσιο της επίσημης παρουσίασής της στις 19ες Νύχτες Πρεμιέρας και ομολογουμένως οι προτάσεις αυτές ήταν αρκούντως παραινετικές για να δει κανείς το φιλμ. Και όποιος εν τέλει το έπραξε, μόνο κερδισμένος βγήκε..

 Η Γκρέις και ο Μέισον, ένα νεαρό ζευγάρι, εργάζονται ως σύμβουλοι σε ίδρυμα όπου φιλοξενούνται παιδιά και έφηβοι με ανάρμοστη κοινωνική συμπεριφορά. Όταν στο κέντρο εμφανίζεται η Τζέιντεν, ένα χαρισματικό και ιδιαίτερα ταλαιπωρημένο ψυχολογικά κορίτσι, η Γκρέις ταυτίζεται με τους πόνους ενός παιδιού που οφείλει αρχικά να προστατέψει, ενώ παράλληλα αφυπνίζονται οι προσωπικοί δαίμονες του σκοτεινού παρελθόντος της.

 Η Brie Larson, την οποία θα δούμε ξανά στις Νύχτες Πρεμιέρας, στο "Don Jon", χωρίς να δίνει την ερμηνεία της χρονιάς ή έστω να αποτελεί ερμηνευτική αποκάλυψη (όπως πράγματι είναι ο νεοεμφανιζόμενος Keith Stanfield στο ρόλο του νεαρού ράπερ Μάρκους) δείχνει σημάδια ταχέως εξελισσόμενης ηθοποιού, καθώς στο ρόλο της Γκρέις οφείλεται εν πολλοίς η έκρηξη συναισθημάτων που γεννά το φιλμ, μιας και από τη δική της οπτική γωνία μαθαίνουμε τα τεκταινόμενα στο ίδρυμα.

Η ίδια, θύμα σωματικής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης από τον πατέρα της, προσπαθεί πια -και ενώ ο άνθρωπος που της κατέστρεψε τα παιδικά χρόνια βρίσκεται στη φυλακή- να μεταλαμπαδεύσει όλα τα αποθέματα αγάπης και στοργής σε κακοποιημένα ή περιορισμένης νόησης ανήλικα παιδιά, όντας ταυτόχρονα σκληρή και γλυκιά, δυναμική και ευάλωτη, παθιασμένη και φοβισμένη, αφοσιωμένη στη δουλειά της και μητρική απέναντι σε κάθε ένα από τα μη προνομιούχα παιδιά. Παράλληλα, εξαιτίας του προσωπικού της Γολγοθά είναι παγιδευμένη σε μία φαινομενικά τέλεια σχέση, αφού ο φίλος και συνάδελφός της, Μέισον, την λατρεύει κυριολεκτικά.

Όλα στη ζωή της θα πάρουν νέα τροπή άμα τη εμφανίσει της νεαρής «γλωσσοκοπάνας» και ατίθασης αλλά εξίσου χαρισματικής Τζέιντεν, με την οποία η Γκρέις θα έρθει πολύ κοντά, μέσα από ένα ταξίδι αυτογνωσίας, ψυχολογικής ταύτισης και ελπίδας... Μάλιστα μέσα από την ιστορία της Τζέιντεν θα μάθουμε και εκείνη της Γκρέις.

 Ο σκηνοθέτης Destin Cretton μας είχε συστηθεί λιγότερους από 12 μήνες πριν με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του "I am not a Hipster", ενώ αξίζει να αναφερθεί πως την ιδέα για το νέο του φιλμ την πήρε από ένα ομότιτλο μικρού μήκους... δικό του από το 2008!

Με το Short Term 12... μεγάλης διάρκειας λοιπόν, δημιουργεί ένα έντονο, εκρηκτικό σε συναισθήματα φιλμ, που κερδίζει μεμιάς τον θεατή. Αυτό το πετυχαίνει καταρχάς χρησιμοποιώντας αρκετό χιούμορ, αφενός για να «σπάσει» τη δραματικότητα του θέματος και αφετέρου για να δείξει ότι με το καλό χιούμορ μπορούμε να βρούμε διέξοδο, έστω προσωρινά, από καταστάσεις ιδιαίτερα δύσκολες ή και ακραίες ακόμη. Ακόμη, ο Cretton χρησιμοποιεί κι άλλα εύστοχα τρικς με απώτερο σκοπό να μην εκμαιεύσει τη συγκίνηση, κάτι που προσωπικά αποδέχομαι ως άκρως θετικό σε ταινίες που εκ των πραγμάτων θα σε κάνουν -έστω και τμηματικά- να βουρκώσεις, όπως είναι οι «εκμυστηρεύσεις» των ψυχολογικών τραυμάτων από τους ανήλικους, μέσα από ζωγραφιές (Μέιντεν) ή τραγούδι (Μάρκους) και βέβαια μπόλικο παιχνίδι ή ορισμένες στιγμές χαλάρωσης για εκπαιδευτές και τροφίμους.

 Με αφοπλιστική ειλικρίνεια τόσο ο σκηνοθέτης όσο και το φιλμ γενικά, μας εξιστορούν μια απριόρι «σκοτεινή» και συγκινητική ιστορία, αποφεύγουν όμως έξυπνα το μελοδραματισμό και κλείνουν ανέλπιστα αλλά όχι αταίριαστα ευχάριστα με μια τεράστια χαραμάδα ελπίδας και αισιοδοξίας, με βάση τί άλλο; το χιούμορ!

 Πληθώρα βραβείων και διακρίσεων, για μία από τις κορυφαίες ταινίες της σεζόν... που μόλις ξεκίνησε!

 Βαθμολογία: 8/10