Κυριακή 23 Ιανουαρίου 2011

The Element of Crime, Lars von Trier, 1984


 «Το στοιχείο του Εγκλήματος» ("Forbrydelsens element", ο πρωτότυπος τίτλος), από τη Δανία και το σημαντικό σκηνοθέτη Λαρς φον Τρίερ. Είναι η πρώτη ταινία του Δανού, ενώ αποτελεί και το πρώτο μέρος της «τριλογίας της Ευρώπης», που τη συμπληρώνουν τα «Epidemic», το 1987 και «Europa», το 1991.


 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο Φίσερ, ένας πρώην αστυνομικός, καλείται μετά από 13 χρόνια απουσίας του στο Κάιρο να επιστρέψει στην Ευρώπη για να αναλάβει την εξιχνίαση μιας υπόθεσης. Ο πρώην μέντορας του και συγγραφέας μιας διατριβής με τίτλο «Το στοιχείο του εγκλήματος» τον παρακινεί να ακολουθήσει τις συμβουλές του βιβλίου του. Ο Φίσερ οδηγούμενος από τις θεωρίες του βιβλίου, αναπαριστάνει τα βήματα του βασικού ύποπτου και αρχίζει να χάνει το μυαλό του μέσα στην παραφροσύνη του εγκληματία. Σκοτεινή ταινία που η υπόθεσή της ξετυλίγεται σαν σε όνειρο.

 Πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Δανού σκηνοθέτη, Λαρς φον Τρίερ, ενός εκ των σημαντικότερων της γενιάς του. Ο Τρίερ, που στη χώρα μας έγινε γνωστός περισσότερο από το εικαστικά άρτιο αλλά συναισθηματικά βίαιο «Δαμάζοντας τα Κύματα», το βραβευμένο με το Χρυσό Φοίνικα των Καννών, «Χορεύοντας στο Σκοτάδι» και φυσικά το αριστουργηματικό, θεατρικών καταβολών «Dogville», παρά με την πρώτη τριλογία του, πρώτο κομμάτι της οποίας, αποτελεί το «Το στοιχείο του Εγκλήματος».

 «Το στοιχείο του εγκλήματος» είναι η ιστορία του ντετέκτιβ Φίσερ, που επιστρέφει σε μια φουτουριστική, αγνώριστη Ευρώπη (Αγγλία) μετά από μακρόχρονη εξορία στο Κάιρο. Θα κληθεί να διαλευκάνει μια σειρά κτηνωδών φόνων παιδιών. Εφαρμόζει τις θεωρίες του αφεντικού του, που βασίζονται στην ταύτιση του αστυνόμου με τον εγκληματία. Υποπτεύεται τον Χάρι Γκρέι, κάποιον άνδρα που μπορεί και να έχει πεθάνει, και σιγά-σιγά, βυθίζεται σε ένα κόσμο αινιγμάτων, παραισθήσεων και διαδοχικών γεγονότων που τον φέρνουν όλο και πιο κοντά στην λογική του εγκληματία. Συναντά μια παράξενη εξωτική αισθησιακή καλλονή που δείχνει να έχει κάποια σχέση με τους φόνους. Ο Φίσερ, θα πλησιάσει ακόμα περισσότερο στην φοβερή αλήθεια πίσω από τα εγκλήματα, ζώντας μια κατάσταση συνεχούς κινδύνου και συγκρουόμενων στοιχείων, όπου οι πάντες, μέχρι και ο εαυτός του, είναι ύποπτοι. Τα όρια πραγματικότητας και παραίσθησης είναι πια πολύ ασαφή.

 Ο Δανός δημιουργεί και (μας) παρουσιάζει μία ταινία, η οποία εκ πρώτης ματιάς δυσανασχετεί το θεατή, καθώς σκοπίμως είναι κατασκότεινη και απόμακρη της γενικής κινηματογραφικής αισθητικής (πολύ εξεζητημένη), με βαριά, «καφκική» ατμόσφαιρα, σε σημείο που δεν την καθιστά ευχάριστη προς θέαση και ιδιαίτερα νοσηρή.
 Όμως παράλληλα, κάνει ένα εκπληκτικό νέο-νουάρ, εμπνευσμένο από το γερμανικό εξπρεσιονισμό, διαποτισμένο με φουτουριστικά και σουρεαλιστικά στοιχεία, θαρρείς βγαλμένα από κάποιο όνειρο και μας δίνει μία Ευρώπη σε νάρκη, αποπνικτική, παρακμιακή, που ασφυκτιά και βρίσκεται σε πραγματική αποσύνθεση.

 Η σκηνοθεσία του Τρίερ είναι εκπληκτική, με τον τρομερό Δανό να αφήνει πολλές υποσχέσεις, από το πρώτο κιόλας, φιλμ του. Τα πλάνα εξαιρετικά, η σέπια εκπληκτική, η ατμόσφαιρα επιτηδευμένα βαριά, οι ρυθμοί υπνωτικοί, ενώ το τελικό αποτέλεσμα σου γεννά έναν κυκεώνα (συν)αισθημάτων, που δεν σου επιτρέπουν να ξεχάσεις, εύκολα, την ταινία.

 Σα μοναδικό αρνητικό (η επιτηδευμένη, εξεζητημένη σκηνοθεσία ίσως επίσης, δεν αρέσει σε ορισμένους) θα έβαζα το γεγονός, ότι το φιλμ είναι αγγλόφωνο. Μάλλον δεν ταιριάζει στο στυλ του Δανού.

 Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Λαρς Φον Τρίερ, μια παραισθητική νουάρ αλληγορία για τη βρισκόμενη σε αποσύνθεση Ευρώπη. Ένα όνειρο που εξελίσσεται στον απόλυτο, καφκικό εφιάλτη. Ένα πειραματικό φιλμ, που καθιέρωσε το δημιουργό του, ως ένα σημαντικό σύγχρονο σκηνοθέτη. Πολύ δυνατό!

 Βαθμολογία: 7,5/10

10 σχόλια:

  1. Εγώ θα έβαζα 10 στην ταινία. Το οτι είναι στα αγγλικά δικαιολογείται αφού βρισκόμαστε στην ξεπεσμένη Ευρώπη του μέλλοντος. Βέβαια είναι ενοχλητικό που τόσοι σκηνοθέτες "καλλιτεχνικών" ταινιών βρίσκουν ότι αφορμή να ναι για να γυρίσουν την ταινία τους στα αγγλικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Όντως πολύ δυνατό το αποτέλεσμα. Την είχα δει παλιά και δεν την θυμάμαι καλά. Με είχε μπερδέψει αρκετά η υπόθεσή της, ωστόσο με είχε γοητεύσει αυτός ο νοσηρός κόσμος που είχε φτιάξει ο Τριέρ. Από την «τριλογία της Ευρώπης», πιο πολύ μου άρεσε το «Epidemic». Πολύ καλή η ανάλυσή σου για την ταινία.

    2,5: Απλώς ενδιαφέρον (+)

    0: Κακή / 1: Μετριότατη / 2: Απλώς ενδιαφέρον / 3: Καλή / 4: Πολύ καλή / 5: Αριστούργημα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Νομίζω οτι συμφωνώ στη βαθμολογία.

    Είναι λίγο μπερδεμένο το σενάριο, κάπου το έχασα, κάπου το ξαναβρήκα, αλλά με αποζημίωσε το εξαιρετικό εικαστικό κομμάτι του φίλμ. Η σέπια που λες φανταστική, φούλ στυλιζάρισμα (γουστάρω), και άσε τα νερά να τρέχουν από παντού !

    Πολύ καλό (ειδικά για ντεμπούτο) !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανωνυμε,
    εχω δει κι αλλου 10ρια, αλλα για μενα τα αριστουργηματα του Τριερ ηρθαν αργοτερα. Βεβαιως δικαιολογειται, απλως προσωπικα με χαλασε λιγο, δεδομενου οτι ηταν σκηνοθετικο ντεμπουτο ενος Δανου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. argiris-cinefil,
    η αληθεια ειναι οτι χανεσαι σε αυτον τον κοσμο που δημιουργει ο Τριερ.
    Θα συμφωνησω για το «Epidemic», για το οποιο θα γραψω καποια στιγμη, ισως μετα τη δευτερη προβολη..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. curious_ape009,
    νομιζω οτι προκειται ακριβως, για ενα πολυ δυνατο ξεκινημα, οπου ο Τριερ μας παρουσιαζει λιγο πολυ τα κυριοτερα χαρακτηριστικα της σκηνοθετικης του δεινοτητας.
    Αυτη η σεπια σε πολλους «γλυκαινει» λιγο το ματι συγκρισει με το ασπρομαυρο και νομιζω οτι ειναι μια πολυ καλη επιλογη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Την είδα χθές στα πλαίσια στου Ταινιοράματος στο σινεμά Άστυ.
    Λοιπόν, επειδή ο θείος Λαρς είναι ιδιαίτερη περίπτωση και θα έλεγα να πάρω τις ταινίες του μία προς μία (απ'όσες έχω δει, φυσικά):

    1. Dogville (5/5): Τέτοια ταινιάρα δεν πρόκειται να μας ξαναδώσει ο Δανός. Αδιόρατη ειρωνία, εκπληκτικό στυλιζάρισμα σε μια ταινία που με άφησε άφωνο! "Έσπασα" και εγώ σαν τις κούκλες της Grace!

    2. The Element of Crime (4/5): Ένα γοητευτικό μείγμα φιλμ νουαρ, φουτουριστικής ταινίας και σουρεαλιστικού ονείρου.

    3. Medea (3,5/5): Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση στην Αρχαία Ελληνική τραγωδία.

    4. Europa (3,5/5): Πολύ εντυπωσιακή, γοητευτική και αρκετά περίεργη, αλλά κενή και φορμαλιστική.

    5. Εpidemic (2,5/5): Παρουσιάζει ενδιαφέρον αυτός ο έντονος πειραματισμός, αλλά δεν είναι πάντοτε τόσο επιτυχημένος.

    6. Breaking With the Waves (2/5): Το είχα δει πολύ παλιά και θυμόμουν πώς μου άρεσε πολύ, θυμόμουν μια παθιασμένη ερωτική ιστορία. Το ξαναείδα πολύ πρόσφατα και είδα μια μίζερη, απαισιόδοξη και εκβιαστική ταινία που δε με σεβάστηκε. Αλλά 2/5 λόγω της Ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή ς σκηνοθεσίας και της εκπληκτικής Γουάτσον.

    7. Manderlay (2/5): Ενδιαφέρον, αλλά πολύ απλοϊκό ιδεολογικά.

    8. Direktøren for det hele (1,5/5): Άσε την κωμωδία καλύτερα ρε Λαρς. Η έντονη εξάρτηση από τους διαλόγους κουράζει γρήγορα.

    9. Antichrist (1/5): Σε αυτή την ταινία ένιωσα θύμα. Θύμα του Τρίερ. Θύμα της κατάθλιψής του, θύμα της πρόκλησης για την πρόκλησή του, θύμα της μιζέριας του. Ρηχή ιδεολογικά και απωθητική οπτικά. Αν είναι έτσι και η "Μελαγχολία" ...

    10. Dancer in the Dark (0/5): Έχω βαρεθεί να ακούω διθυράμβους γι'αυτό το κούφιο κατασκεύασμα! Η έκδηλη προκλητικότητα του Τρίερ μου προκαλεί θυμηδία, αλλά θα την ανεχόμουν αν τουλάχιστον κατάφερνε να την δικαιώσει κινηματογραφικά. Αντιθέτως,μόνο σαν μια άσκηση ύφους μπορώ να δω αυτή την ταινία. Η συγκίνηση εκβιάζεται με τον πιο εύκολο και φτηνό τρόπο.Εντάξει,κλάψαμε,αυτό τι σημαίνει; Ότι μας άγγιξε την ψυχή το θείο χέρι της Τέχνης; Μάλλον το αφτί μας τράβηξε με βρώμικα δάχτυλα...Ο νωθρός συναισθηματισμός είναι ένας από τους πιο επικίνδυνους εχθρούς του κινηματογράφου κι εν γένει της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Συμφωνω οτι το "Dogville" ειναι το μεγαλο αριστουργημα του Τριερ.

    "The Element of Crime": τα γραφω στο post, ενα πειραματικο φιλμ με αρκετα δυνατα σημεια αλλα και -λιγα- μειονεκτηματα. Εντυπωσιακο, σε καθε περιπτωση, ντεμπουτο!

    "Medea": Ακριβως αυτο!

    "Europa & Epidemic": μετρια, δεν με ενθουσιασαν, λιγο καλυτερο το πρωτο.

    "Breaking With the Waves": αυτα που αναφερεις ειναι τα δυο ακρα, που ειτε κανεις λατρευει ειτε σιχαινεται αυτην την ταινια..

    "Manderlay": θεωρω πως αν επαιζε η Κιντμαν, θα το ανεβαζε ενα "κλικ" πιο πανω, αν και ειναι πολυ κατωτερο του "Dogville".

    "Direktøren for det hele": η χειροτερη στιγμη του Δανου, αν εξαιρεσει κανεις τον αντιαισθητικο και αναιτια προκλητικο «Αντιχριστο».

    "Antichrist": αν ξεπερασεις τις σοκαριστικες και εκνευριστικα προκλητικες σκηνες, μπορεις να λαβεις καποια ωραια στοιχεια, οπως τις εικονες, τη φωτογραφια, τη σκηνοθεσια η καποια μηνυματα, αλλα.. τι να το κανεις;; Ελπιζω η «Μελαγχολια» να ειναι πιο «στρωτη»...

    "Dancer in the Dark": Μονο για την εξαιρετικη Björk!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. φοβερο ντεμπουτο,εδειξε τα δοντια του απο την αρχη ο μαγκας..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πολυ δυνατο ντεμπουτο, πραγματι. Νομιζω ο ενθουσιασμος μου για την ταινια φαινεται καθαρα στο κειμενο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή