Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

On the Waterfront, Elia Kazan, 1954



 Αντιγραφή από το άλλο μπλογκ με ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα του Elia Kazan, "The Waterfront":

 "Το Λιμάνι της Αγωνίας" είναι μία κλασική, πολυβραβευμένη ταινία από τον Ελληνικών ριζών (Ηλίας Καζαντζόγλου το αληθινό του όνομα) Αμερικανό σκηνοθέτη Elia Kazan και το 1954.
Το σενάριο του Schulberg (σε συνεργασία με τον Kazan) βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα, όπως αυτά παρουσιάστηκαν σε μια σειρά από άρθρα του δημοσιογράφου Malcolm Johnson, με τίτλο "Έγκλημα στο λιμάνι".
 Τα άρθρα αυτά, που κέρδισαν και το βραβείο Πούλιτζερ, είχαν δημοσιευτεί σε εικοσιτέσσερις συνέχειες στην εφημερίδα "New York Sun" και αποκάλυψαν τη διαφθορά, τον χρηματισμό και τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών των γκάνγκστερ που είχαν τον έλεγχο του συνδικάτου των λιμενεργατών της Nέας Yόρκης.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ένας πρώην πυγμάχος, φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, κάνει διάφορα θελήματα για λογαριασμό των συνδικάτων. Όταν συνειδητοποιεί ότι ο συνδικαλιστικός του φορέας έχει αλωθεί από το οργανωμένο έγκλημα και εκμεταλλεύεται τους λιμενεργάτες, αποφασίζει να εμφανιστεί στην αρμόδια κρατική επιτροπή και να πει την αλήθεια.


 Η ταινία ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από μερίδα του πνευματικού κόσμου της Αμερικής, οι οποίοι θεώρησαν ότι ο γνωστός για τις σχέσεις του με τους μηχανισμούς του μακαρθισμού σκηνοθέτης πλήττει σκόπιμα τα σωματεία λιμενεργατών, παρουσιάζοντας τους επικεφαλής ως γκάνγκστερ και προτρέποντας τα μέλη να τους "καρφώνουν" στις επιτροπές. Ίσως και να μην είχαν άδικο..




 Ο αξέχαστος Marlon Brando γράφει ιστορία ως Terry Malloy. Επιστρέφει σπίτι του μετά από μία αποτυχημένη πορεία στο χώρο του Boxing. Ο αδελφός του Charley, μεγάλη ερμηνεία και από τον Rod Steiger, είναι το δεξί χέρι του διεφθαρμένου Αρχιγκάνγκστερ Johny Friendly και επικεφαλής του συνδικάτου του Λιμανιού. Ο Μπράντο λοιπόν θα τεθεί υπό την προστασία του John Friendly και όλοι οι εργάτες θα τον αντιπαθούν αλλά και θα τον σέβονται -από φόβο όμως-. Χωρίς ουσιαστικά να το πάρει χαμπάρι, θα γίνει μέλος της συμμορίας και θα καταλήξει συνεργός σε έγκλημα που θα προκύψει από εκφοβισμό προς έναν εργάτη προκειμένου να μην τους "καρφώσει". Αυτό ήταν!
 Ο μέγας Μπράντο ξεκινά μία περιπλάνηση προς την αναζήτηση της αλήθειας με σκοπό να ξεσκεπάσει τον Αρχιγκάνγκστερ και να διαλύσει τη συμμορία. Στην προσπάθειά του αυτή θα τεθεί αντιμέτωπος με πολλούς. Θα προσπαθήσει λοιπόν να αποδείξει σε όλους μα κυρίως και πρωτίστως στον εαυτό του ότι δεν είναι "αλήτης", "προδότης" και "φονιάς", όπως χαρακτηριστικά έχει ονομαστεί.
 Σύμμαχοι του Μπράντο, η αδελφή του θύματος, Edie Doyle (Eva Marie Saint), την οποία και θα ερωτευθεί, και ο παππάς (μεγάλη ερμηνεία και από τον Karl Malden).
 Στο τέλος, μετά από τις εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις που θα δεχτεί και όταν οι τύχες ολόκληρης της κοινωνίας βασίζονται πάνω του, θα τα καταφέρει να φτάσει στη λύτρωση μέσα από ένα δυνατό φινάλε.
 

 Ασπρόμαυρο φυσικά, με έξοχη φωτογραφία, όμορφους φυσικούς χώρους όπου έγιναν τα γυρίσματα, πολύ δυνατές ερμηνείες στο σύνολό τους, σημαντικούς συμβολισμούς και νοήματα, εξαιρετική σκηνοθεσία απ' τον Καζάν, αξέχαστη εμφάνιση απ' τον Μάρλον Μπράντο. Σίγουρα το φιλμ θα ήταν διαφορετικό με οποιονδήποτε άλλο πέραν του Μπράντο, στον οποίο το "On the Waterfront" αλλά και ο ίδιος ο Καζάν χρωστάνε πολλά!
 Μοναδικό "αρνητικό" σημείο της ταινίας, το γεγονός ότι κρίθηκε ως -και φυσικά είναι- αμφιλεγόμενη. Αλλά κι αυτό μονάχα ως προς τις προθέσεις της, γιατί η κάμερα του Kazan και οι ερμηνείες επισκίασαν κάθε "δυσάρεστη" πτυχή της.

 Στο "On the Waterfront" πρωτοεμφανίστηκαν οι Εύα Μαρί Σεντ, Μάρτιν Μπάλσαμ και Πατ Χινγκλ.

 Η ταινία απέσπασε 8 βραβεία Όσκαρ (υποψήφια για 12 συνολικά): καλύτερης ταινίας (στον παραγωγό Σαμ Σπίγκελ), σκηνοθεσίας (στον Ελία Καζάν), σεναρίου (στον Μπαντ Σούλμπεργκ), φωτογραφίας (στον Μπόρις Κάουφμαν), καλλιτεχνικής διεύθυνσης (στον Ρίτσαρντ Ντέι), καλύτερου μοντάζ (στον Τζιν Μίλφορντ), αντρικής ερμηνείας (στον Μάρλον Μπράντο), και δεύτερης γυναικείας ερμηνείας (στην Εύα Μαρί Σεντ).


 Μία κλασική ταινία από τα 50s. Με το America America οι δύο καλύτερες του Καζάν, ενώ ο Μάρλον Μπράντο ως Τέρι Μαλόι μας δίνει ότι καλύτερο μετά τον Δον Κορλεόνε στον Νονό!

 Γιατί πώς να το κάνουμε ρε παιδιά, μεγάλος προδότης ο Καζάν (η γνωστή ιστορία, όπου κατέδωσε 8 συναδέλφους και συντρόφους του στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών επί Μακαρθισμού), αλλά και πολύ μεγάλος σκηνοθέτης!
 
 Βαθμολογία: 9,5/10

6 σχόλια:

  1. αρκετα υπερεκτιμημενο, οπως και ολες σχεδον οι ταινιες του Kazan... το λεγομενο κλασσικο αμερικανικο σινεμα εχει προσφερει μερικα αριστουργηματα που συγκαταλεγονται στις αγαπημενες μου ταινιες (Citizen Kane, High Noon, Notorious etc.) αλλα και αλλες που πιστευω δεν εχει φερθει ευγενικα ο χρονος μαζι τους, οπως αυτη... εξαιρετικη σκηνοθεσια μεν, μερικες φοβερες ερμηνειες (ιδιαιτερα απο τον τερμα υποτιμημενο Lee J. Cobb που έπαιζε και στο 12 Angry Men τον ενορκο 3) αλλα ιδιαιτερα απλοϊκο το μηνυμα, και σιγουρα αποπειρα για συγχωροχαρτι απο τον ιδιο τον Kazan για οσα εκανε τοτε... δε μου αρεσε επισης καθολου το χαρουμενο φιναλε, γενικα δε διαθετει τοσο μεγαλη δραματουργικη δυναμη οσο παρουσιαζουν οι κριτικοι, περαν της σκηνης με τη δολοφονια του Steiger... αλλα οπως προειπα η σκηνοθετικη αρτιοτητα, οι ερμηνειες (πανεμορφη η Marie-Saint παρεμπιπτοντως), αντε και φωτογραφια-μονταζ δημιουργουν ενα αρτιο και πολυ ευχαριστο εργο που ομως μακρια απεχει απο το να το χαρακτηρισω τελειο... οπως και να εχει αποψεις ειναι, αλλοτε συμπιπτουν αλλοτε οχι!

    ωραιοτατο το κειμενο και συνεχισε ετσι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπερα φιλε/φιλη ___,
    καταρχας σε ευχαριστω για το εκτενες σχολιο και τα καλα λογια.
    Μου αρεσει το κλασικο Αμερικανικο σινεμα, οπου ξεχωριζω τους Huston, Curtiz, Reed, Wyler, Hawks..
    Συμφωνω με την παρατηρηση για το χρονο και το οτι φθειρει μια κλασικη ταινια, ομως ο Καζαν υπηρξε μεγαλος σκηνοθετης και δεν ξερω αν ειναι υπερεκτιμενος.
    Αυτο που λες (αποπειρα για συγχωροχαρτι) το ειχε πει (στο περιπου) ο ιδιος ο Καζαν, αλλα προσωπικα μου αρεσε το φιναλε της ταινιας.
    Η βαθμολογια που εβαλα ισως ειναι πιο κοντα στην -οποια- αντικειμενικη προσεγγιση της ταινιας, παρα στην προσωπικη κριση, οπου πιθανως και να βαθμολογουσα (λιγο) χαμηλοτερα.
    Συνηθιζω να βαθμολογω επιεικεστερα ενα φιλμ, κρινοντας οσο πιο «αντικειμενικα» δυναμαι την καλλιτεχνικη του αξια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Kαλησπέρα φίλε μου και συγχαρητήρια για την ανάρτηση!
    Για μένα, το αριστούργημα του Kazan ο οποίος μπορεί να μην με ενθουσιάζει, αλλά αντιλαμβάνομαι το μεγαλείο και την πρωτοπορία του σινεμά του (σε αντίθεση με τον Orson Welles ;)).
    Πολύ δυνατές σκηνές, η καλύτερη ερμηνεία του Μπράντο (ναι, την θεωρώ καλύτερη από αυτή του "Νονού") και πολύ σασπένς που κλιμακώνεται αριστουργηματικά!
    Μαζί με το "Ανατολικά της Εδέμ" και "Αμέρικα, Αμέρικα" οι αγαπημένες μου του Ηλία.
    Α, και θεωρώ υπερτιμημένο το "Λεωφορείο ο Πόθος"! (ντροπή κύριε Ιλό ... ;-)).
    Να'σαι καλά.

    Monsieur Hulot.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλησπερα φιλε Hulot, ευχαριστω :)
    Αυτο, μαζι με το "America America" τα δυο αριστουργηματα του Καζαν (Με τον Ουελς εχεις ενα θεμα, ε; :p).
    Ο Μπραντο ειναι θεος, αλλα η ερμηνεια του στο «Νονο» για μενα, αξεπεραση.
    Χμμμ, για το «Λεωφορειο ο Ποθος» συμφωνω οτι συγκρισει με το κλασικο αριστουργηματικο εργο του Τ. Ουιλιαμς (ελπιζω να σου αρεσει), η ταινια του Καζαν ειναι μετρια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ο Ουέλς θα μπορούσε να γίνει Τ ε ρ ά σ τ ι ο ς δημιουργός, αν τον άφηναν λίγο λάσκα οι παραγωγοί. Σχεδόν όλες οι ταινίες του φαίνονται ημιτελείς.
    Το έργο του Ουίλιαμς το λατρεύω, αλλά η ταινία αν εξαιρέσουμε την υπέροχη Βίβιαν Λι κάπου ... χωλαίνει (συμφωνούμε, δηλαδή).

    κ. Ιλό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ιλο, Ιλο φτιαξε το λογαριασμο (του blog)!
    Πολυ ευστοχο το σχολιο σου για τους κωλοπαραγωγους του Χολυγουντ.
    Δε φανταζεσαι ποσο ειχα τσαντιστει διαβαζοντας τη βιογραφια αυτου του τρομερα προικισμενου και ταλαντουχου σκηνοθετη, που οι πουστηδες παραγωγοι του πετσοκοβαν τις ταινιαρες (ειδικα το τελικο αποτελεσμα του «Δον Κιχωτη», για λυπηση) :(

    ΑπάντησηΔιαγραφή