Vodka Lemon, Hiner Saleem, 2003

 «Βότκα Λεμόνι», μία όμορφη, γλυκόπικρη κομεντί απ' τον γεννημένο στο ιρακινό Κουρδιστάν σκηνοθέτη, Χινέρ Σαλέεμ (Hiner Saleem) και το 2003. Ένα μικρό διαμαντάκι απ' την Αρμενία, με την χρηματοδότηση ωστόσο γαλλικών κεφαλαίων.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο Hamo, ένας συνταξιούχος του Σοβιετικού στρατού που ζει σε ένα Κουρδικό χωριό της Αρμενίας, περιμένει μάταια οικονομική ενίσχυση από το μικρότερο γιο του που ζει στη Γαλλία, καθώς πρέπει να τα βγάζει πέρα με 7 δολάρια το μήνα. Η γυναίκα του έχει πεθάνει και επισκέπτεται καθημερινά τον τάφο της στο νεκροταφείο, όπου γνωρίζει μια όμορφη χήρα τη Ντίνα. Μεταξύ τους αναπτύσσεται μια σχέση. Ο Hamo για να ζήσει ξεπουλά την περιουσία του.

 Βρισκόμαστε στην περίοδο λίγο μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Σ’ ένα απομακρυσμένο χωριό της Νότιας Αρμενίας ζει ο Χάμο. Η γυναίκα του έχει πρόσφατα πεθάνει και η οικονομική του κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Προσπαθεί να επιβιώσει ο ίδιος και η οικογένειά του με μια μικρή σύνταξη, ενώ περιμένει νέα - και μάταια και κάποια χρήματα - από τον ένα του γιο, που είναι οικονομικός μετανάστης στο Παρίσι. Ο Χάμο επισκέπτεται συχνά τον τάφο της γυναίκας του και μια μέρα στο νεκροταφείο γνωρίζει μια χήρα, τη Νίνα, τακτική και αυτή επισκέπτρια, στον τάφο του άντρα της. Εκείνη, εργάζεται σε ένα από τα λίγα μπαρ που έχουν απομείνει στην περιοχή. Μεταξύ τους δημιουργείται μια αμοιβαία έλξη, ωστόσο κανείς δεν είναι έτοιμος να κάνει το πρώτο βήμα..
 Πολύ απλά θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης του συνταξιούχου πρωταγωνιστή, αλλά και των κατοίκων ενός απομακρυσμένου κουρδικού χωριού, στα χιονισμένα βουνά του Καυκάσου. Προσοχή όμως! Το γεγονός ότι στις περιλήψεις αλλά και παντού θα διαβάσετε για Αρμενία δεν σημαίνει ότι το κεντρικό θέμα της ταινίας είναι οι Αρμένιοι. Στην πραγματικότητα πρόκειται για τους Κούρδους «Γιαζιντι», οι οποίοι δεν αντικατοπτρίζουν την κουλτούρα της Αρμενίας, παρά την ενσάρκωση των ρόλων από Αρμένιους -ερασιτέχνες ή μη- ηθοποιούς. Χαρακτηριστική απόδειξη η μη παρουσία σταυρών στο νεκροταφείο, δείγμα της μουσουλμανικής αντίληψης που υιοθετούν οι Κούρδοι, αυτή η μειονότητα στα σύνορα των Αρμένικων βουνών..

 Από κει και πέρα η ταινία είναι καθαρά ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα, που ξεχώρισε στο φεστιβάλ Βενετίας του 2003, χάρις στο πολύ ιδιαίτερο χιούμορ της, την παρουσίαση διαφορετικών -σε σχέση με τη Δύση- λαών και κουλτούρων, που μάχονται καθημερινά για την επιβίωση, την αξιοπρέπεια και πολλά άλλα πράγματα που εμείς κακώς θεωρούμε δεδομένα, αλλά που φυσικά ΔΕΝ είναι.
 Καταστάσεις αλλόκοτες και εξωφρενικές, ίντριγκες και συνωμοσίες, μελαγχολική αναπόληση ενός καλύτερου παρελθόντος και ελπιδοφόρα όνειρα για ένα ευοίωνο μέλλον, αργοί ρυθμοί και επαναλαμβανόμενα μοτίβα μίας πικρής μα και ενίοτε γλυκιάς αφήγησης. Όλα αυτά συνδυάζονται όμορφα με το πάλλευκο τοπίο και την ενδιαφέρουσα μουσική, στοιχεία που βελτιώνουν το καλλιτεχνικό κομμάτι της ταινίας.

  Μία πολύ απλή και ανθρώπινη ιστορία για την προσπάθεια των Αρμενίων να αντιμετωπίσουν την νέα καπιταλιστική πραγματικότητα μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, που δεν εκμαιεύει αλλά κερδίζει την ειλικρινή συγκίνηση του θεατή και κέρδισε τις εντυπώσεις στο φεστιβάλ Βενετίας το 2003 και μαζί, το βραβείο καλύτερης ταινίας.
 Στο τέλος πάντως αφήνει σίγουρα μία αισιόδοξη διάθεση.

  Θα κάναμε λόγο για ένα μικρό διαμαντάκι, αλλά ορισμένες τραβηγμένες καταστάσεις και αλλόκοτα πράγματα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα μάλλον ως άνισο, κάτι που με τη σειρά του μειώνει και την συνολική αξία της κατά τα άλλα αρκετά ενδιαφέρουσας ταινίας.

 Βραβείο San Marco Καλύτερης Ταινίας στο Τμήμα «Κόντρα στο Ρεύμα» του Φεστιβάλ Βενετίας.

 Βαθμολογία: 5,5/10