Katalin Varga, Peter Strickland, 2009

 "Katalin Varga", με τον ελληνικό τίτλο «Η Εκδίκηση της Κάταλιν Βάργκα», αυτή εδώ η ενδιαφέρουσα συμπαραγωγή Ρουμανίας-Ηνωμένου Βασιλείου-Ουγγαρίας και του νεοεμφανιζόμενου ελληνικής καταγωγής Βρετανού σκηνοθέτη Peter Strickland.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Μια γυναίκα και το βλαστάρι της, εκδιωγμένοι από τον άντρα της, διανύουν με κάρο πλαγιές της Transylvania. Ο λόγος που ο σύζυγός της την έδιωξε άγνωστος, ο προορισμός του ταξιδιού της νεφελώδης και η φύση της απειλής που πλανάται στον αέρα αβέβαιη...

 Εξόριστη από τον ίδιο της τον άνδρα και από το χωριό της, η Κάταλιν Βάργκα δεν έχει άλλη ελπίδα παρά να ξεκινήσει μια αναζήτηση ώστε να βρει τον αληθινό πατέρα του γιου της, Ορμπάν. Παίρνοντας τον Ορμπάν μαζί της, η Κάταλιν διασχίζει τα Καρπάθια και αποφασίζει να ανοίξει ξανά ένα μελανό κεφάλαιο του παρελθόντος της, με σκοπό να πάρει εκδίκηση. Η αναζήτησή της θα την οδηγήσει σε έναν τόπο, όπου 11 χρόνια πριν είχε υποσχεθεί στον εαυτό της ότι δεν θα ξαναγυρνούσε ποτέ.

  Ο Peter Strickland κάνει εδώ το σκηνοθετικό του ντεμπούτο. Είχαν προηγηθεί αρκετές ταινίες μικρού μήκους, καθώς και θεατρικές και μουσικές δουλειές, ενώ το "Katalin Varga" γυρίστηκε σε διάστημα μεγαλύτερο των 3 ετών και με πολύ μικρό budget, μιας και ο προϋπολογισμός ήταν 30 χιλ. δολάρια, χρήματα που ο Strickland είχε από μία κληρονομιά. Στην πορεία αυτά τελείωσαν, εξ ου και η μακρόχρονη καθυστέρηση, όμως τελικά συμπλήρωσε τα απαιτούμενα και ολοκλήρωσε το φιλμ!

 Ο ελληνικής καταγωγής Βρετανός σκηνοθέτης μεταφέρει το «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι στα μαγευτικά τοπία των Καρπαθίων και σκηνοθετεί με την κάμερα στο χέρι, με πανέμορφη, σχεδόν υπνωτική για το μεγαλύτερο μέρος, ατμόσφαιρα και με φυσικούς ως επί το πλείστον ήχους, που δημιουργούν ένα ιδιαίτερο soundrack.
 «Ιδιαίτερη» πάντως είναι γενικά η ταινία. Πρόκειται για σινεμά που απευθύνεται σε λίγους, ή αν θέλετε σε συγκεκριμένο σινεφίλ κοινό, σε απαιτητικούς θεατές, που ακολουθούν με θρησκευτική ευλάβεια το σινεμά του δημιουργού. Ναι, ακόμη και σήμερα, στις «ψηφιακές» μέρες της αλματώδους τεχνολογικής ανάπτυξης, των multiplex και των 3D, εξακολουθεί να υπάρχει αυτό το αυθεντικό κινηματογραφικό είδος, που αγαπήσαμε από προηγούμενες δεκαετίες! 
 Και ο ρεαλιστής και αντισυμβατικός Στρίκλαντ, ως πιστός υπηρέτης αυτού του σινεμά έρχεται να μας εκπλήξει ευχάριστα με αυτό το road revenge movie, που έχει σα κύρια θεματική μία ιστορία εκδίκησης, την εκδίκηση της ομώνυμης πρωταγωνίστριας, της Κάταλιν Βάργκα.

 Η Κάταλιν (μία εκπληκτική Χίλντα Πέτερ) είχε θάψει μέσα της ένα προσωπικό μυστικό. Ο μικρός της γιος, τον οποίο μεγαλώνει μαζί με τον σύζυγό της, δεν είναι δικό του παιδί, αλλά νόθο, που προήλθε από μία τραυματική εμπειρία των νεανικών της χρόνων, έναν βιασμό. Το γεγονός ότι θα το κρατήσει κρυφό απ' τον άντρα της δε σημαίνει τίποτα περισσότερο ή διαφορετικό, απ' το ότι το έκανε επειδή δεν μπορούσε να πάει κόντρα στους άγραφους νόμους της μικρής κοινωνίας που ζουν, στην οποία δεν θα γινόταν ποτέ αποδεκτό, ενώ η οικογένεια δεν θα γλίτωνε τον διαρκή σχολιασμό και εξευτελισμό των οπισθοδρομικών κατοίκων.
 Το μυστικό θα μαθευτεί λοιπόν και ο σύζυγος, παρά την εμφανή αμοιβαία αγάπη του ζευγαριού, θα λυγίσει μπροστά στην επιβαλλόμενη απ' την τοπική αγροτική κοινωνία, συζυγική τιμή και θα προτρέψει/υποχρεώσει τη γυναίκα του να πάρει το 10χρονο αγοράκι της και να φύγει απ' το χωριό.
 Κι εκείνη, μαζί με το μικρό Ορμπάν και ένα κάρο θα ξεκινήσει μία μακρά περιπλάνηση στα άγρια βουνά, τις καταπράσινες πλαγιές και τα πανέμορφα ποτάμια της Transylvania.
 Αμέσως βάζει σε εφαρμογή το σχέδιο της: να εκδικηθεί. Κάτι που δεν είχε σκεφτεί ποτέ και που άλλωστε δεν είχε χρειαστεί, όσο το μυστικό της κρατιόταν βαθιά κρυμμένο. Πλέον όμως ο δρόμος για αυτήν είναι μονάχα ένας: να συναντήσει τους δύο θύτες (αρχικά το συνεργό του βιαστή της και κατόπιν τον ίδιο τον πατέρα του μικρού) και να τους εκδικηθεί. 
 Και για να πετύχει το σκοπό της δε διστάζει να χρησιμοποιήσει ουσιαστικά τον αγαπημένο της γιο, στον οποίο λέει πως πάνε να συναντήσουν την άρρωστη γιαγιά του.
 Πολύ σύντομα θα συναντήσει τον Γκέρκελι, το «τέρας» εκείνο που παρακολουθούσε σε κατάσταση μέθης τον βιασμό του δράστη και δεν έκανε το παραμικρό να τον αποτρέψει. Αυτό για την Κάταλιν φυσικά τον καθιστά συνυπεύθυνο και συνένοχο. Και εφαρμόζοντας τους νόμους της αυτοδικίας θα τον σκοτώσει, θα κρύψει το πτώμα σε ένα θάμνο και θα συνεχίσει προς τον τελικό της προορισμό.
 Όταν όμως βρεθεί τετ α τετ με τον βιαστή, θα έρθει αντιμέτωπη με μία απρόσμενη εξέλιξη. Ο μικρός Όρμπαν θα συμπαθήσει τον «άγνωστο» Άταν και θα αναπτυχθεί μία φιλική σχέση μεταξύ πατέρα και γιου, πράγμα που θα αναγκάσει την Κάταλιν να κάνει πίσω στο σχέδιο εκδίκησης!

 Ωστόσο θα αποκαλύψει την αλήθεια στον Άταν, μέσα από μία εκπληκτική σεκάνς εξομολόγησης του μυστικού που την καταδιώκει, προς τον Άταν και τη γυναίκα του (φυσικά δε γνωρίζει τίποτα), σε μία βάρκα, όπου η ηρωίδα θα παίξει συναρπαστικά το ψυχολογικό παιχνίδι θύτη-θύματος!
 Λίγο αργότερα θα βρεθούν οι δυο τους (θύτης-θύμα) σε μία ακόμη δυνατή σεκάνς, με τον Άταν γεμάτο τύψεις να ζητά συγχώρεση και τη Κάταλιν να παραμερίζει τα χριστιανικά της πιστεύω, μπροστά στην ολοκλήρωση της εκδίκησης, ώστε να μπορέσει να απελευθερωθεί και να επιστρέψει ξανά στον άντρα και την οικογένεια της.
 Τελικά όντως δεν θα τον σκοτώσει, ωστόσο το προηγούμενο έγκλημα που έκανε δεν θα μείνει ατιμώρητο. Οι συγγενείς του δολοφονηθέντος Γκέρκελι θα την βρουν και σε μία σκληρή τελική σεκάνς θα την τιμωρήσουν, για να εκδικηθούν με τη σειρά τους. Σε ένα φινάλε, σοκαριστικά αναμενόμενο, όπου ο Στρίκλαντ δεν παίρνει θέση υπέρ ή κατά της εκδίκησης και της αυτοδικίας, αλλά οπωσδήποτε οδηγεί την ηρωίδα αλλά και τον θεατή στην κάθαρση.

 Η ερμηνεία της πρωταγωνίστριας είναι πέρα από κριτική. Το πρόσωπο της, ανέκφραστο αλλά με πολύ έντονα χαρακτηριστικά και γεμάτο οργή, γεμίζει με συναισθήματα το φιλμ, που είναι πλημμυρισμένο από δαύτα και δεν πολυνοιάζεται για την ανάπτυξη των χαρακτήρων, ενώ οι έννοιες του καλού και του κακού είναι αδιευκρίνιστες και ανεξερεύνητες. Επίσης έντονο είναι το θρησκευτικό στοιχείο, καθώς όλες οι πράξεις των ηρώων βασίζονται σε θρησκευτικά πιστεύω, αλλά και δικαιολογούνται με βάση αυτά, ενώ πιο αναλυτικά η θρησκεία βρίσκεται παντού στο φιλμ: στα καταπράσινα, ανθισμένα τοπία, στην εστίαση στον Άνθρωπο και τη Φύση, δύο δημιουργήματα του Θεού, στο βιασμό, που παρεκκλίνει απ' τη Φύση, στην εκδίκηση που με τη σειρά της παρεκκλίνει απ' τον Λόγο του Κυρίου, ο κύκλος βίας, που ανοίγει και κλείνει με θάνατο, ο Παράδεισος αλλά και η Κόλαση!

 Τέλος μία ατμόσφαιρα νουάρ περιπλανάται στην ταινία, ενώ και τα φλασμπάκ λειτουργούν καταλυτικά στο ξεδίπλωμα του κουβαριού της ιστορίας, αλλά και ενισχύουν την ψυχρή, μπλε ατμόσφαιρα των άγριων τοπίων, που αποτυπώνεται υπέροχα μέσα απ' την εκπληκτική φωτογραφία του Ούγγρου Μαρκ Γκιόρι.

 «Η Εκδίκηση της Κάταλιν Βάργκα» απέσπασε την Αργυρή Άρκτο Καλλιτεχνικής Συμβολής στο 59ο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου και το βραβείο ευρωπαϊκής ανακάλυψης της χρονιάς στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου.

 Βαθμολογία: 7,5/10