Αγέλαστος Πέτρα, Φίλιππος Κουτσαφτής, 2000

 Η  «Αγέλαστος Πέτρα» είναι μία ιδιαίτερη ελληνική ταινία, ένα ντοκυμαντέρ από τον Φίλιππο Κουτσαφτή και το 2000, με θέμα την πόλη της Ελευσίνας. Τα γυρίσματα διήρκεσαν 10 ολόκληρα χρόνια με την κάμερα να παρακολουθεί και να καταγράφει τις ζωές ορισμένων κατοίκων της Ελευσίνας, τη βιομηχανική ανάπτυξη και τις επιπτώσεις που επέφερε.

 Η υπόθεση ης ταινίας:
 Στην αγέλαστο πέτρα κάθησε η θεά Δήμητρα όταν έψαχνε την Περσεφόνη. Στην Ελευσίνα, την πόλη των αρχαίων Μυστών. Μια ταινία χωρίς αγγεία, ανασκαφές, αρχαιολόγους, και βρώμικα επαρχιακά δρομάκια. Η κάμερα, για δέκα σχεδόν χρόνια τριγυρνάει στην πόλη και τη γύρω περιοχή. Τη γη των Ελευσίνιων Μυστηρίων, την πόλη της Δήμητρας και της Περσεφόνης που μετατράπηκε τις τελευταίες δεκαετίες από το τσιμέντο και την μόλυνση σε μια από τις υποβαθμισμένες –περιβαλλοντικά και κοινωνικά– περιοχές της Αθήνας. Τιμήθηκε με το Πρώτο Bραβείο Tαινίας Tεκμηρίωσης στα Kρατικά Bραβεία Ποιότητας 2000, το Bραβείο καλύτερης ταινίας της Π.E.K.K., και Bραβείο Kοινού Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

 Επί 10 ολόκληρα χρόνια, από το 1989 έως το 1999 ο Φίλιππος Κουτσαφτής καταγράφει τις ζωές ορισμένων κατοίκων της Ελευσίνας, τις συνήθειές τους, την καθημερινότητά τους. Και παράλληλα την αγωνία και την μάχη των ανθρώπων αυτών, ώστε να διατηρήσουν τα εναπομείναντα ιστορικά μνημεία της αρχαίας πόλης, για τα οποία ουδείς δίνει σημασία από τους υπεύθυνους της βιομηχανικής ανάπτυξης, που πάνω στα «ερείπια» θέλουν να χτίσουν τα μεγάλα βιομηχανικά εργοστάσια.

 Στην εικόνα φαίνεται ο Παναγιώτης Φαρμάκης, τον οποίο βλέπουμε ανάμεσα σε άλλους κατοίκους της Ελευσίνας. Όπως αναγράφεται και στη λεζάντα, «αφιέρωσε τη ζωή του στη διάσωση των αρχαίων μνημείων απ' τις μπουλντόζες... Σύμβολο ζωντανό της τραγωδίας του ελληνικού πολιτισμού».

 Ο Π. Φαρμάκης υπήρξε ο σημαντικότερος -μεταξύ των υπόλοιπων κατοίκων της πόλης- εκφραστής της μάχης για την επιβίωση του πολιτισμού μας. Ένα παράδειγμα προς όλους μας που έχουμε μεγάλο μερίδιο ευθύνης όταν βλέπουμε παρόμοια περιστατικά να συμβάινουν και δεν αντιδρούμε. Όταν βλέπουμε τον αρχαίο πολιτισμό μας να σκορπίζεται, να χάνεται και μένουμε απαθείς. Όταν οι εθνικοί φωστήρες μας ξεπουλάνε τα μνημεία της ιστορίας μας, όταν αντίστοιχα ογκώδη βιομηχανικά οικοδομήματα παίρνουν τη θέση «άχρηστων» κατ' ορισμένους πετρών και ερειπίων...

 Μία πραγματικά σπουδαία ταινία, ένα έργο ζωής, δίχως υπερβολή από τον Κουτσαφτή, με εικόνες σπαρακτικές που δείχνουν την αγωνία και το άγχος των κατοίκων να αποτρέψουν το μελλοντικό ιστορικό έγκλημα. Το μπάτζετ είναι πραγματικά πολύ μικρό, αλλά φυσικά το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό και πολύ μεγάλης αξίας.
 Ένα σπουδαίο έργο πολιτισμού, ιστορίας, μνήμης και ανθρώπινης αξιοπρέπειας, μέσα απ' τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιστορίες που αφηγείται ο κάθε κάτοικος που επιλέγει ο σκηνοθέτης.

 Μία εντελώς διαφορετική ελληνική ταινία, αφού ποτέ πριν δεν είχε γυριστεί κάτι παρόμοιο.

 Η ταινία βραβεύτηκε στο 41ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης με τέσσερα βραβεία, μεταξύ των οποίων εκείνα του κοινού και της Πανελλήνιας Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

 Βαθμολογία: 8,5/10