Dans la Maison, François Ozon, 2012

 

  Η νέα ταινία του Francois Ozon, «Το Αγόρι στο Τελευταίο Θρανίο» («Μέσα στο Σπίτι» μεταφράζεται κατά λέξη) είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ βασισμένο σε μία όντως ιδιαίτερη σεναριακή ιδέα, όμως το αποτέλεσμα ξεπερνά ελαφρώς τη μετριότητα, που συναντάται στο σύνολο σχεδόν της φιλμογραφίας του «τρομερού παιδιού του γαλλικού σινεμά». Σε σενάριο François Ozon, Juán Mayorga, σκηνοθεσία François Ozon, με τους: Fabrice Luchini, Ernst Umhauer, Kristin Scott Thomas, Emmanuelle Seigner, Denis Ménochet, Bastien Ughetto, Jean-François Balmer.

 Η υπόθεση:

 Ο Κλοντ, ένας 16χρονος μαθητής μεσοαστικής οικογένειας, είναι ένα παιδί ήπιων τόνων. Ο καθηγητής του, Ζερμέν, αξιολογώντας τα γραπτά του, αντιλαμβάνεται ότι ο Κλοντ είναι ένα παιδί με εξαιρετικά χαρίσματα. Στην πραγματικότητα όμως, ο νεαρός έχει παρεισφρήσει στην οικογένεια ενός συμμαθητή του και από εκεί αντλεί τα θέματα των εκθέσεων του. Κάτι πιο σκοτεινό φαίνεται να υπάρχει στο μυαλό του Κλοντ...

 Ο Claude (Ernst Umhauer) είναι ένας 16χρονος μαθητής, φαινομενικά ντροπαλός και ήσυχος, με ιδιαίτερο ταλέντο στο γράψιμο. Πηγή έμπνευσής του, το σπίτι της μεσοαστικής οικογένειας ενός συμμαθητή του, του Rapha (Bastien Ughetto), στο οποίο καταφέρνει να τρυπώσει παραδίδοντας μαθήματα μαθηματικών. Οι εκθέσεις του θα γοητεύσουν τον Germain (Fabrice Luchini), έναν πικρόχολο καθηγητή λογοτεχνίας, ο οποίος φαίνεται να έχει χάσει από καιρό τη χαρά της διδασκαλίας, αλλά και της ζωής γενικότερα. Καθώς το ενδιαφέρον του για τη δουλειά του αναζωπυρώνεται μέσα από τα προκλητικά γραπτά του μαθητή του, ο Germain θα αναλάβει να καθοδηγήσει τον Claude στις συγγραφικές του προσπάθειες, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι παρασύρεται ο ίδιος σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα.

 Καραρχάς να σημειωθεί ότι η ταινία είναι εμπνευσμένη από το ισπανικό θεατρικό «The Boy in the Last Row» του Χουάν Μαγιόργκα. Ένα εξαιρετικό κείμενο, χάρις στο οποίο το -μέτριο- φιλμ του Οζόν απέσπασε θετικές κριτικές. Ο επονομαζόμενος ως «το τρομερό παιδί του γαλλικού σινεμά» σκηνοθέτης κατά την προσωπική μου άποψη δε δικαιολογεί τον ομολογουμένως βαρύ τίτλο που φέρει. Με εξαίρεση οπωσδήποτε το «5χ2» και δευτερευόντως την «Πισίνα» (μετριότατα τα «8 Γυναίκες», «Ο Χρόνος που απομένει»), ο Οζόν κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά κινηματογραφικά επίπεδα και ειλικρινά δυσκολεύομαι να συμμεριστώ τον ενθουσιασμό ή τα θετικά σχόλια που ακολουθούν κάθε του ταινία. Anyways...

 Εδώ λοιπόν, αυτό το διαφημισμένο ως θρίλερ (ψυχολογικό εννοείται), είναι περισσότερο μια έντονα μυστηριώδης ταινία, με δραματική πλοκή διανθισμένη με στοιχεία χιουμοριστικά, ηδονοβλεπτικά, κυνικά, μα κυρίως στοιχεί που παίζουν το αγαπημένο παιχνίδι του γάλλου σκηνοθέτη, αυτό της ακροβασίας μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Γιατί αυτό ακριβώς συμβαίνει στο συγκεχυμένο απ' τον ιδιαίτερο και αλλοπρόσαλλο πιτσιρικά μυαλό του κορεσμένου και ψυχρού καθηγητή.

 

 Το μπερδεμένο μυαλό του καθηγητή φιλολογίας είναι ο ένας θεματικός άξονας του φιλμ. Ο άλλος, είναι στραμμένος πάνω στον 16χρονο πιτσιρικά, ο οποίος, ως διαρρήκτης όχι σπιτιού αλλά ανθρώπινου ψυχισμού, εισχωρεί βίαια στην καθημερινότητα μιας φαινομενικά τέλειας οικογένειας, αλλά δεν αρκείται μόνο στο να καταγράφει λεπτομερώς και με τη χρήση της πλούσιας φαντασίας του τις ζωές των μελών της μέσω εκθεσιακών συνεχειών που δίνει για feedback στον καθηγητή, καθώς επιδιώκει να αποτελεί ο ίδιος μέρος της ζωής των και κατά συνέπεια με τη συμπεριφορά την τροποποιεί προσπαθώντας παράλληλα να καλύψει τις δικές του ανάγκες (η μητέρα του τον εγκατέλειψε μικρό και ο πατέρας του είναι καθηλωμένος σε καροτσάκι), είτε ως γιος ενός φιλικού και δυναμικού πατέρα που δεν είχε είτε ως καλύτερος φίλος του συμμαθητή του και αδύναμου σε χαρακτήρα, Ράφα είτε αρχικά ως αποδέκτης της μητρικής στοργής η ερωμένος της συζύγου και κατά συνέπεια πατέρας στη θέση του πατέρα Ράφα.

 Καθηγητής και μαθητής αλληλοβοηθούνται και αλληλοσυμπληρώνονται. Στο πρόσωπο του χαρισματικού στο γράψιμο μαθητή ο -έχω χάσει το νόημα της ζωής- καθηγητής βρίσκει το ταλέντο που ποτέ δεν είχε ο ίδιος και μεταχειρίζεται ιδιαιτέρως το μαθητή του, ενώ ο πιτσιρικάς δράττεται της εύνοιας του καθηγητή, αφενός για να τον χειραγωγήσει, αφετέρου να προχωρήσει ευθαρσώς στο μακιαβελικά διαστροφικό σχέδιό του (χειραγώγηση της οικογένειας).

 Ο Φρανσουά Οζόν μεταφέρει με χαμηλούς τόνους το εξαίρετο ισπανικό κείμενο και προσεγγίζει ηδονοβλεπτικά τη γαλλική μεσοαστική τάξη κλείνοντας το μάτι στο μπλέξιμο φανταστικού και αληθινού, ενώ «παίζει» διανοητικά με τους θεατές, οι οποίοι βλέπουν να ανατρέπονται οι ψυχολογίες αλλά και οι χαρακτήρες των ηρώων, όπως και τα στερεότυπα, σε κάθε καρά που ξετυλίγεται το στόρι. Ο αρχικά φαινομενικός θύτης μετατρέπεται σε θύμα και τούμπαλιν. Ένα έξυπνο «παιχνίδι» εδώ από τον πάντα «διαστροφικό» Οζόν, που σαφώς και κλείνει το μάτι τόσο στον Παζολίνι και το αριστουργηματικό «Θεώρημα» όσο και στον Χίτσκοκ και το «Σιωπηλό Μάρτυρα» (και σε άλλους συναδέλφους), ενώ δε λείπουν και τα ντοστογιεφσκικά ερωτήματα, ωστόσο δεν αρκεί για να δημιουργηθεί κάποιο αριστούργημα.

 Οι ερμηνείες είναι ικανοποιητικές, με κάποιες αρκετά συνεπείς (Kristin Scott Thomas, Fabrice Luchini), ενώ ενδιαφέρουσα είναι η μουσική επένδυση. Όμως τα γνωστά προβλήματα του σκηνοθέτη εμφανίζονται και εδώ, ενώ και η ψυχρή και ανάλαφρη ματιά του στο καταπληκτικό κείμενο, η μη σαφής τοποθέτησή του προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση και το ήπιων τόνων φινάλε δεν προδικάζουν για ένα πιθανό comeback του σκηνοθέτη των «5χ2», «Πισίνα». Ωστόσο θεωρώ ήδη πως αυτή είναι η 3η καλύτερή του.

 «Το Αγόρι στο Τελευταίο Θρανίο» απέσπασε Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Τορόντο, όπως και τα βραβεία καλύτερης ταινίας και σεναρίου στο Σαν Σεμπαστιάν.

 Βαθμολογία: 5,5/10