Τρίτη 9 Οκτωβρίου 2012

Häxan, Benjamin Christensen, 1922

 

 Με τον ελληνικό τίτλο «Η Μαγεία μέσα στους Αιώνες» η ταινία "Häxan" -συναντάται και με τον αγγλικό τίτλο "Haxan: Witchcraft Through The Ages"- είναι ένα θρυλικό φιλμ του βωβού κινηματογράφου, που πραγματεύεται την ιστορική διαδρομή της μαγείας. Σε παραγωγή Σουηδίας/Δανίας, σενάριο και σκηνοθεσία Benjamin Christensen, με τους: Benjamin Christensen, Elisabeth Christensen, Maren Pedersen κ.ά.

 Η υπόθεση:
 Μια πραγματεία πάνω στη μαγεία, την τρέλα και τον δαιμονισμό, γυρισμένη υπό μορφή ελεύθερου δοκιμίου, όπου καταγγέλλεται ο σκοταδισμός του Μεσαίωνα και οι πρακτικές της Ιεράς Εξέτασης, ενώ στο τελευταίο μέρος γίνεται παραλληλισμός ανάμεσα στη δαιμονολογία και την υστερία υπό το φως της ψυχιατρικής επιστήμης.

 Ο γεννημένος στο Βίμποργκ της Δανίας Benjamin Christensen δημιουργεί ένα φιλμ - μύθο στην ιστορία του βωβού κινηματογράφου, όταν εν έτει 1922 (σημαντικότατη χρονιά για το σινεμά, καθώς έχουμε και το αριστούργημα του Φρίντριχ Μουρνάου Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου) αποφασίζει να πραγματευτεί την «τέχνη» της μαγείας και την ιστορική διαδρομή της ανά τους αιώνες, περνώντας απ' τη βόρεια Ευρώπη αλλά δίνοντας βάση στο Μεσαίωνα, όπου και ασκεί δριμύ κριτική στον τρόπο λήψης αποφάσεων των διαβόητων ιεροεξεταστών

 Το όλο -σπουδαίο- εγχείρημα αναπτύσσεται σαν δοκίμιο, σε ντοκουμεταρίστικο ύφος, ενώ να σημειωθεί πως η γλώσσα είναι τα δανέζικα, όπως επίσης στη Δανία έγιναν τα γυρίσματα, αν και η χρηματοδότηση της ταινίας έγινε με σουηδικές κορώνες (το νόμισμα της εποχής).

 Ο Christensen, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το θέμα της μαγείας, κάτι που καταδεικνύεται κι από τις επόμενες ταινίες της φιλμογραφίας του (το Häxan είναι μόλις η 3η του), για να ολοκληρώσει το εν λόγω φιλμ χρειάστηκε να προχωρήσει σε... κυνήγι μαγισσών. 
 Συγκεκριμένα μελέτησε το διαβόητο "Malleus Maleficarum", ένα χείριστης προπαγάνδας εγχειρίδιο που γράφτηκε το 1487 στη Γερμανία από δύο καθολικούς ιεροεξεταστές, σύμφωνα με το οποίο οι μάγισσες είναι υπαρκτές, είναι βοηθοί του Διαβόλου και είναι στην πλειονότητά τους γυναίκες, ως πλάσματα λιγότερο έξυπνα και πιο αδύναμα απ' τους άνδρες, ώστε να ξεγελιούνται πιο εύκολα απ' το Σατανά. Ακόμη, περιγράφονται τρόποι εντοπισμού αλλά και εξόντωσης των «μαγισσών», σε ένα εγχειρίδιο που αποτέλεσε τη βάση εξέτασης πολλών «κατηγορουμένων» σε δικαστήρια ανά την Ευρώπη, οι οποίοι, όντας αθώοι φυσικά, θανατώθηκαν με την κατηγορία -τί άλλο- της εξάσκησης μαγείας..

 Και μέσω της μελέτης αυτής ο Δανός, που τοποθετείται ξεκάθαρα κατά της ύπαρξης μαγισσών, τελετών μαύρης μαγείας και δαιμονοποίησης, μελετά το πώς οι οφειλόμενες στην άγνοια και ημιμάθεια προλήψεις και η λανθασμένη προσέγγιση και παρερμηνεία των -κυρίως- ψυχικών ασθενειών, οδηγούν στις ψυχικές διαταραχές και εν τέλει στο περιβόητο κυνήγι μαγισσών.
 Επικεντρώνεται δε, στην υστερία, υποπίπτοντας πιθανώς στο μοναδικό του λάθος, καθώς καυτηριάζει τα πορίσματα των ψυχαναλυτών και τις μεθόδους θεραπείας των ψυχικά άρρωστων ανθρώπων, όπως ο εγκλεισμός τους σε κλινικές τον οποίο τοποθετεί στο ίδιο ζύγι με το πόρισμα των ιεροεξεταστών για την «κάθαρση» των «δαιμονισμένων» στην πυρά..

 Με πραγματικά πανέμορφα πλάνα, εντυπωσιακές και πρωτοποριακές σκηνές για την εποχή (το φιλμ έτυχε αποθεωτικής υποδοχής στη Σκανδιναβία (η πιο ακριβή παραγωγή έως τότε), όμως απαγορεύτηκε στις ΗΠΑ για προβολή γυμνού, αλλά και σκληρών και σεξουαλικής έξαψης σκηνών), χωρισμένο σε 7 μέρη διάρκειας 15' περίπου το καθένα και γυρισμένο ως ντοκιμαντέρ αλλά και με έντονα στοιχεία μυθοπλασίας, με κωμικές στιγμές αλλά και έντονα δραματικές, κάτι που κατατάσσουν το "Häxan" μεταξύ των καλύτερων ταινιών τρόμου όλων των εποχών (βρίσκεται στο προσωπικό αγαπημένο Top-10 ταινιών τρόμου του Guillermo del Toro), με εξπρεσιονιστικό στυλ, με τον ίδιο τον σκηνοθέτη στο ρόλο του Σατανά, με εμφανείς επιρροές από πίνακες διάσημων καλλιτεχνών, με σουρεαλιστικές πινελιές, βασισμένη σε επιστημονικές πηγές, αν και δυστυχώς λογοκρίθηκε σε σημαντικό βαθμό (τουλάχιστον, αν και πετσοκομμένη, ευτυχώς κυκλοφόρησε), με προβολές στο σκοτάδι (σπάνιο για την εποχή) ώστε οι ηθοποιοί να νιώθουν το απαραίτητο δέος και με τη χρήση σλάιντς(!) -κυκλοφόρησε το 1967 μια ομιλούσα βερσιόν του αυθεντικού φιλμ διάρκειας 76' και με αφήγηση αντί λεζαντών- και μια παρέλαση κάθε μορφής, σχήματος και όψης δαιμόνων, το "Häxan", αυτό το ιδιότυπο γοτθικό αριστούργημα κερδίζει δικαίως μια θέση μέσα στις σημαντικότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου.

 Βαθμολογία: 8/10

6 σχόλια:

  1. Γεια σου φίλτατε Mike! (το ξέρω εξαφανίστηκα, αλλά αυτήν την φορά είχα λόγο)

    Όντως μια ταινία θρύλος του Βωβού κινηματογράφου, ένα έξοχο δείγμα ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας (κάτι πρωτοποριακό για την εποχή του). Τολμηρό τόσο ως προς το ύφος του όσο και ως προς την θεματολογία του, με πολύ δυνατές σκηνές. Πραγματικά με μάγεψε. Από τις πολύ αγαπημένες μου ταινίες του Βωβού κινηματογράφου.

    Ίσως η πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας το κυνήγι των μαγισσών.


    Θα συμφωνήσω κι εγώ μαζί σου για το ότι είναι λάθος του που τοποθετεί στο ίδιο ζύγι την ψυχανάλυση με το κυνήγι των μαγισσών. Ωστόσο μην ξεχνάμε ότι εκείνη την εποχή που γυρίστηκε το φιλμ η ψυχανάλυση ήταν κάτι το σχετικά καινούργιο και είναι λογικό να την έβλεπε με καχυποψία.

    4,5/5: Εξαιρετική

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Γεια σου φιλε Αργυρη,
    καταρχας ελπιζω μονο να μην υπηρξε θεμα υγειας, ολα τα υπολοιπα αντιμετωπιζονται..

    Πολυ σημαντικη η επισημανση σου περι ψυχαναλυσης, θα επρεπε να το ειχα συμπληρωσει, αν και σε καθε περιπτωση ειναι λογικο να υπαρχει καχυποψια απεναντι σε οτιδηποτε καινουριο/διαφορετικο.
    Κατα τα αλλα συμφωνω απολυτα τοσο για τη δυναμικη οσο και για τη σημαντικοτητα του φιλμ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υπήρξε θέμα υγείας αλλά δεν ήταν τίποτα το σοβαρό. Περισσότερο για προληπτικούς λόγους...

    Για αυτό άλλωστε είναι η συζήτηση: για να αλληλοσυμπληρωνόμαστε ;).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αααα...σκάνδαλο.Δεν το έχω δεί..αδιάβαστη η Ακαδημία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπεροχη και σημαντικοτατη ταινια φιλε μου, αναζητησε την, αξιζει!

      Διαγραφή