Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

Incendies, Denis Villeneuve, 2010

 

 Μία πολύ αξιόλογη ταινία, από τον Καναδά, το «Μέσα από τις Φλόγες» του Denis Villneuve, βασισμένο σε λιβανέζικο θεατρικό έργο (στοιχείο που παραβλέπουν οι περισσότεροι), ήταν αναμφισβήτητα μέσα στις θετικές εκπλήξεις της περσινής κινηματογραφικής σεζόν. Διακρίθηκε κι έφτασε στις υποψηφιότητες για ξενόγλωσσο Oscar (μαζί με τον Κυνόδοντα του Λάνθιμου), το οποίο κατά πολλούς και δικαιούταν. Στην Ελλάδα ξεχώρισε, όμως και πάλι, θεωρώ, δεν έτυχε της αναγνώρισης που άξιζε και θα περάσει στο χρονοντούλαπο της κινηματογραφικής ιστορίας ως ακόμη μία πολύ δυνατή αλλά αδικημένη ταινία.. Ίσως βέβαια και η μη αναγνώρισή της να οφείλεται στο ομολογουμένως τραβηγμένο, μελό φινάλε...

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Όταν ο συμβολαιογράφος Λέμπελ διαβάζει στην Ζαν και στον Σιμόν τη διαθήκη της μητέρας τους, Νάουαλ, τα δίδυμα έκπληκτα παίρνουν τους φακέλους που άφησε εκείνη, έναν για τον πατέρα τους που πιστεύανε ότι ήταν νεκρός κι ένα για τον αδερφό τους που δε γνωρίζανε την ύπαρξη του. Σε αυτήν την αινιγματική κληρονομιά, η Ζαν πιστεύει θα βρει την απάντηση για την ανεξήγητη σιωπή της μητέρας της τις τελευταίες εβδομάδες της ζωής της. Αποφασίζει να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή για να αναζητήσει την ιστορία της οικογένειας της, για την οποία φαίνεται ότι δε γνωρίζει τίποτα. Ο Σιμόν δεν συγκινείται από τα μεταθανάτια παιχνίδια που παίζει η μητέρα του, αλλά η αγάπη για την αδερφή του είναι πολύ δυνατή και σύντομα θα την ακολουθήσει για να ανακαλύψουν την αλήθεια για τη Νάουαλ -μιας γυναίκας πολύ διαφορετικής από εκείνη που γνώριζαν ως μητέρα τους. Με τη βοήθεια του Λέμπελ, τα δίδυμα ενώνουν τα κομμάτια της ιστορίας της γυναίκας που τους έφερε στον κόσμο, ανακαλύπτοντας την τραγική της μοίρα, σημαδεμένη από τον πόλεμο και το μίσος, αλλά και τη γενναιότητα μιας εξαιρετικής γυναίκας.

 Ο γεννηθείς στο Κεμπέκ του Καναδά σκηνοθέτης αναδεικνύει εντυπωσιακά «μέσα από τις φλόγες» ένα οικογενειακό δράμα που εκτυλίσσεται στα χρόνια του πολέμου και παίρνει διαστάσεις αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, αν και στο φινάλε δείχνει ότι προσπαθεί να εκμαιεύσει τη συγκίνηση των θεατών με την ιδιαίτερα μελοδραματική κατάληξη, όπου θαρρεί κανείς πως ο Ντενίς Βιλνέβ δεν ήξερε πώς ακριβώς να τελειώσει την ιστορία του.

 Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. Η οποία δίνεται ουσιαστικά μέσα από μία διαθήκη. Την περίεργη η αλήθεια διαθήκη, που αφήνει η εκλιπούσα μητέρα (γεννημένη κάπου στη Μέση Ανατολή και αποθανούσα στον Καναδά, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της) στα δύο παιδιά της, Το περιεχόμενο της ζητά από τα αδέλφια να κάνουν ένα ταξίδι πίσω στα πάτρια εδάφη με σκοπό να παραδώσουν ένα φάκελο στον πατέρα τους που εκείνα θεωρούσαν νεκρό(!), αλλά και να γνωρίσουν τον τρίτο αδερφό τους, την ύπαρξη του οποίου αγνοούσαν... Αν δεν τα καταφέρουν, η μάνα τους θα μείνει άταφη και ντροπιασμένη, με το Βιλνέβ να παραπέμπει εξαρχής στο Σοφοκλή και να μας προϊδεάζει (κάπως) για τη συνέχεια.

 Το ταξίδι των παιδιών ξεκινάει μετά αμφιβολιών και δυσπιστίας, κυρίως από την πλευρά του αντιδραστικού αγοριού. Κάποια στιγμή μάλιστα η κόρη θα συνεχίσει μόνη της, καθώς ο αδερφός της θα μείνει πίσω φανερά εκνευρισμένος από τα "μετά θάνατον τερτίπια" της μητέρας, όμως λίγο αργότερα θα τη συναντήσει ξανά αφού τρέφει βαθιά αισθήματα αγάπης προς εκείνην. Και το οποίο (ταξίδι) ξετυλίγεται εμπρός μας μέσα από διαρκή flashbacks, τα οποία συνδέουν το παρελθόν της μητέρας και γενικότερα της οικογένειας με το παρόν των παιδιών. Είναι ένα ταξίδι δύσκολο, ένα οδοιπορικό στο άγνωστο σχεδόν, μία περιπλάνηση ομηρική..

 Το χειρότερο όμως για τα παιδιά είναι η άγνοια που έχουν απέναντι στα οικογενειακά μυστικά, τα οποία γνωρίζει μόνον η μητέρα και τα οποία βρίσκονται ερμητικά κλειστά στο φάκελο, που κατ' εντολή της νεκρής πια, τραγικής μητρικής φιγούρας, πρέπει να ανοιχτεί μόνο από τον προοριζόμενο παραλήπτη, που δεν είναι άλλος από τον πατέρα...

 Το πρώτο σοκ για τα νεαρά αδέρφια έρχεται στην ανάγνωση της διαθήκης, όταν και πληροφορούνται τόσο για τη "νεκρανάσταση" του πατέρα τους όσο και για την ύπαρξη ενός ακόμη αδερφού, την οποία η μητέρα τους είχε αποκρύψει. Γεγονότα που θα αποδεχτούν με αρκετή δυσπιστία και επιφυλακτικότητα αλλά και πολλά ερωτηματικά.

 Η συνέχεια όμως θα είναι ακόμη πιο σκληρή και όσο συνεχίζεται η περιπλάνηση στο άγνωστο, θα γίνεται ολοένα σκληρότερη, γεμάτη πόνο και δυστυχία για τα παιδιά, καθώς τρομακτικά μυστικά θα φανερώνονται σταδιακά για το οικογενειακό παρελθόν, που θα εμπεριέχουν άδικα και απάνθρωπα γεγονότα, όπως φυλακισμοί, βασανιστήρια, αιμομιξίες, θάνατοι μικρών παιδιών, δολοφονίες στο όνομα της θρησκείας, εμφύλιοι πόλεμοι κ.ά.

 Και μέσα σ' όλα η τραγική μάνα. Μία γυναίκα σπουδαία, με αστείρευτα αποθέματα ψυχικού σθένους, που μαχόταν σε όλη της τη ζωή για την ειρήνη, που φυλακίστηκε και βασανίστηκε απάνθρωπα για τα πιστεύω της, τα οποία δεν απαρνήθηκε ποτέ, ακόμη κι αν εξαιτίας των «στερήθηκε» τα νιάτα της και το τρίτο της παιδί. Που όμως πάντα μα πάντα φρόντιζε για τα παιδιά της, για τα οποία προσπαθούσε να εξασφαλίσει ένα ευοίωνο μέλλον, μακρυά από κακουχίες και μιζέρια. Και που κουβαλούσε μέσα της μέχρι και τη στιγμή που έφυγε από τη ζωή τόσα πολλά και δυσβάσταχτα μυστικά, ως το μόνο τρόπο που θα κρατούσε τις ισορροπίες μεταξύ εκείνης και των πολυαγαπημένων της τέκνων.

 Ένα ακόμη μεγάλο σοκ θα υποστούν οι ευαίσθητες παιδικές ψυχές των διδύμων, όταν μιλήσουν με τη γυναίκα που ξεγέννησε τα μωρά στη φυλακή, ενώ το τελειωτικό χτύπημα, που θα αναποδογυρίσει ολοκληρωτικά τις ζωές τους και το τι γνώριζαν μέχρι εκείνη τη στιγμή, θα έρθει μόλις κινήσουν προς αναζήτηση του τρίτου τους, χαμένου αδερφού...

 Ο θεατής βέβαια, πληροφορείται χάρις στα φλασμπάκς από τη ζωή της μητέρας τις «αποκαλύψεις» πριν καν τις αντιληφθούν τα παιδιά, με τη μοιραία συνάντηση στην πισίνα (συγκλονιστική αποκαλυπτική σκηνή) να είναι άκρως ενδεικτική..

 Ο Καναδός, αφού ασχοληθεί αρχικά, πολιτικά με τον δεκαπενταετούς διάρκειας εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου και εν συνεχεία, κοινωνικά με τον θρησκευτικό φανατισμό, στο όνομα του οποίου έλαβαν χώρα δολοφονίες και εκτελέσεις ακόμη και συγγενών, καταπιάνεται εν τέλει με το θεσμό της οικογένειας. Και παραδίδει μαθήματα ακριβούς και μεθοδικής σκηνοθεσίας, ενώ παίρνει εξαιρετικές ερμηνείες τόσο από τη σπαρακτική μητέρα όσο και από τα παιδιά, για να αφηγηθεί μία συγκλονιστική (μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας) ιστορία σε ύφος μοντέρνας τραγωδίας, που διασχίζει διαφορετικές ηπείρους και φτιάχνει ένα πολυεπίπεδο παζλ με κομμάτια από διάφορους λαούς, φυλές και πολιτισμούς, μέσα από πολέμους, αιματοχυσίες, μισαλλοδοξία, θρησκευτικό φανατισμό και από δίπλα, τη μητρική αγάπη.

 Μία πολύ δυνατή ταινία, σοκαριστική και σχεδόν συγκλονιστική, αν και δε βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, κάτι που πιστώνεται στην εκπληκτική σκηνοθεσία του Βιλνέβ. Ο οποίος όμως, κάπως τα χαλάει με το άκρως μελοδραματικό φινάλε, σα να βιαζόταν να κλείσει την ιστορία του για να αποσπάσει τη συγκίνηση του κοινού. Και έτσι, ίσως να έχασε μοναδική ευκαιρία να αφήσει μία αριστουργηματική ταινία, η οποία ωστόσο, σε κάθε περίπτωση είναι από τις καλύτερες δραματικές (και όχι μόνο) ταινίες των τελευταίων χρόνων.

 Βαθμολογία: 7,5/10

5 σχόλια:

  1. Καλη χρονια να εχουμε, με υγεια πανω απ' ολα, σταθερη δουλεια, καλες θεασεις κι ο,τι επιθυμει ο καθενας εξ υμων!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλή χρονιά, Mike! Πάντα ευτυχισμένη και δημιουργική!! Ο,τι καλύτερο και πιο αληθινό εύχομαι!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλη χρονια Ιλο, ευχαριστω για τις ευχες και αντευχομαι!!

      Διαγραφή
  3. Mike δεν ξέρω αλλά κάτι συμβαίνει και δεν μου έρχεται καμία ειδοποίηση, όταν κάνεις μια καινούργια ανάρτηση. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα άλλο μπλογκ που παρακολουθώ, άρα δεν είσαι ο μόνος. Αν και καθυστερημένα (λόγω αυτού του προβλήματος φυσικά) σου εύχομαι καλή χρονιά!

    Ταινιάρα! Πολύ δυνατή από όλες τις απόψεις. Πολύ καλή η σκηνοθεσία του Villeneuve, όμως το μεγαλύτερο ατού της πιστεύω ότι είναι οι στιβαροί αφηγηματικοί ρυθμοί της (εξαιρετική η χρήση των φλασμπακ όπου ενώνουν με μαεστρία τα κομμάτια του παζλ), όπου χάρη σε αυτούς απογειώνεται η ιστορία της ταινίας παίρνοντας έτσι διαστάσεις αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Όντως το φινάλε είναι λίγο τραβηγμένο (κάτι που μπορεί να ξενίσει αρκετούς ή να θεωρήσουν ότι πληγώνει την καλλιτεχνική της υπόσταση) αλλά προσωπικά δεν με χάλασε.

    4,5/5: Εξαιρετική

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Τι να πω φιλε Αργυρη.. Κολπα της blogspot ειναι αυτα...
    Νασαι καλα, καλη χρονια και σε σενα !

    ΑπάντησηΔιαγραφή