Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013

La Danza de la Realidad, Alejandro Jodorowsky, 2013

 

 «Ο Χορός της Πραγματικότητας» ("The Dance of Reality") είναι η κινηματογραφική εμπειρία που αποκομίσαμε στο πλαίσιο του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού κινηματογράφου, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος καθώς και στο Capitol Cinema, ενώ από την Πέμπτη 21/11 μπαίνει στο χορό και το Ιντεάλ, με αρκετές ευρωπαϊκές πρεμιέρες. Σε σενάριο, παραγωγή και σκηνοθεσία Alejandro Jodorowsky φυσικά, με τους: Brontis Jodorowsky, Pamela Flores, Jeremias Herskovtis, Cristobal Jodorowsky, Adan Jodorowsky.

 Ο Alejandro Jodorowsky λοιπόν επιστρέφει μετά από 23 ολόκληρα χρόνια(!) στη μεγάλη οθόνη, για να παρουσιάσει την καθ' ομολογίαν πλέον αυτοβιογραφική ταινία του και μόλις 7η σε 45 χρόνια πορείας, εκθέτοντας ανελέητα εαυτόν, οικογένεια, τόπο καταγωγής και κυρίως τα νεανικά προεφηβικά του χρόνια, τα οποία τον σημάδευσαν βάναυσα. Μια τολμηρή πράξη που, κυρίως από έναν 84χρονο, ασυζητητί θέλει πολλά κότσια, muchos cojones!
 Γράφοντας παλαιότερα κριτική για το Santa Sangre, είχα αναφερθεί στη μεγαλομανία και το ναρκισσισμό του Χιλιανού με αφορμή την περίφημη δήλωσή του: «Οι περισσότεροι σκηνοθέτες κάνουν ταινίες με τα μάτια τους. Εγώ τις κάνω με τα αρχίδια μου». Ε λοιπόν, αυτή η ταινία είναι πέρα για πέρα «αρχιδάτη»!

 Δεν είναι λίγο πράγμα να κάνει κανείς αυτό που αποτολμά ο Χιλιανός. Να εκτείθεται δηλαδή δημοσίως με τέτοιον τρόπο, να ξεγυμνώνεται ψυχικά, ψυχολογικά, ηθικά, πνευματικά, βιωματικά εμπρός των θεατών, κατά τη διάρκεια μιας βαθιάς σε επίπεδο και ουσία, σουρεαλιστικά πραγματικής εξομολόγησης, που αφορά στην πρώτη δεκαετία της ζωής του, την οποία πέρασε στην Τοκοπίγια, μια παράκτια πόλη της Χιλής όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, πριν φύγει για το Σαντιάγο για σπουδές και από κει για το Παρίσι για περαιτέρω σπουδές αλλά και επαγγελματική σταδιοδρομία.

 Όλα βγαίνουν στη φορά, εξαρχής. Ο μικρός Γιοντορόφσκι αντιμετωπίζεται εχθρικά, περιθωριακά, χλευαστικά και σεξιστικά από τους συνομήλικους συμμαθητές του, ενώ παράλληλα βρίσκεται έρμαιο υπό το ζυγό και το έλεος του ακραία αυταρχικού, φανατικά άθεου, βαθιά συντηρητικού, μέλος του Κ.Κ, υποκριτή πατέρα του, ο οποίος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ασκώντας του πότε ψυχολογική και πότε σωματική βία τον υποβάλλει σε ένα σωρό μαρτύρια ή, για τον ίδιο, διαπαιδαγωγικά μαθήματα. Μοναδικό στήριγμα του Αλεχαντρίτο, όπως τον αποκαλεί εκείνη, η ήρεμη, με βαθιά θρησκευτική αλλά περισσότερο εσωτερική πίστη και τεράστια αποθέματα αγάπης μητέρα του, η οποία παρουσιάζεται λίγο πολύ σαν «αγία» από τον δημιουργό και την υποδύεται γνωστή σοπράνο τραγουδώντας καθόλη τη διάρκεια του φιλμ!

 Από κει και πέρα διάχυτοι και ιδιαίτερα απλοί και σαφείς είναι οι συμβολισμοί του Χιλιανού, με τα αντιπολεμικά και αντιφασιστικά του μηνύματα, την αναρχία, την ειρωνεία και το διασυρμό της θρησκείας, το χλευασμό του κομμουνισμού, την αποτίναξη των φαντασμάτων του παρελθόντος και κυρίως του Στάλιν κλπ., ενώ όμορφα πλαισιώνονται από άλλες αγάπες του Γιοντορόφσκι, όπως οι κλόουν και οι μίμοι, αμφότερα επαγγέλματα που ακολούθησε κάποια στιγμή στη ζωή του.

 Ευφάνταστο και σπουδαίο εύρημα είναι η εξιστόρηση των γεγονότων από τον ίδιο τον Γιοντορόφσκι, στον «ειδικό ρόλο» σαν καλή νεράιδα του πιτσιρικά, που ως έμπειρος πια αλλά και ως κάποιος που δεν τον γνωρίζει ενώ ούτε και ο μικρός τον ξέρει ακόμη, τον καθοδηγεί σε κάθε του κίνηση, τον συμβουλεύει, τον αποτρέπει από το να προβεί σε μοιραίες πράξεις, τον συμπονεί, τον στηρίζει...

 Το σύμπαν που δημιουργεί ο πολυδιάστατος καλλιτέχνης είναι -όπως σε κάθε ταινία του βέβαια- μοναδικά εντυπωσιακό, πολυεπίπεδο, βαθιά ποιητικό, μαγικό, σουρεαλιστικά αληθινό. Άλλωστε μπορεί να κάνουμε λόγο για αυτοβιογραφία, όμως αυτό δε σημαίνει ότι όσα βλέπουμε στο πανί έγιναν με ακρίβεια... καρέ. Αντίθετα οι εικόνες που χρησιμοποιεί ο Χιλιανός, συχνά γεμάτες μεταφορές, αλληγορίες και σουρεάλ στοιχεία, αναδεικνύουν την πολυτάραχη νεανική του ζωή μέσα από το πρίσμα του ίδιου του Γιοντορόφσκι, ο οποίος θεωρεί πως η πραγματικότητα δεν -μπορεί να- είναι υποκειμενική αλλά μάλλον μια χορογραφία βασισμένη στη φαντασία μας. Στην άποψή του αυτή, σε συνδυασμό με τη φράση «έχοντας αποσπαστεί από τον εξαπατημένο μου εαυτό, αναζητούσα απεγνωσμένα ένα μονοπάτι κι ένα νόημα στη ζωή» συνοψίζεται ολόκληρο το βιογραφικό πρότζεκτ της ταραχώδους ζωής του Γιοντορόφκσι, ενώ κάπως έτσι προέκυψε κι ο τίτλος της ταινίας...

 Μία ιστορική κατάθεση ψυχής, ένα αυτοβιογραφικό μεγαλείο και μία κινηματογραφική εμπειρία από έναν αγέρωχο, ανεξάρτητο και ανεξάντλητο δημιουργό.

 Βαθμολογία: 8/10