Ουρανός, Τάκης Κανελλόπουλος, 1962

 

 Μία αριστουργηματική στιγμή του ελληνικού κινηματογράφου. Του σπουδαίου Τάκη Κανελλόπουλο και του 1962, μία ασπρόμαυρη αντιπολεμική ταινία, απ' τις καλύτερες του είδους, σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε σενάριο Τάκη Κανελλόπουλου και Γεώργιου Κιτσόπουλου, με τους: Φαίδωνα Γεωργίτση, Αιμιλία Πίττα, Τάκη Εμμανουήλ, Ελένη Ζαφειρίου, Νίκο Τσαχιρίδη, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Σταύρο Τορνέ, Λαμπρινή Δμητριάδου, Λάζο Τερζά, Κώστα Μεσσάρη.

 Η υπόθεση:

 Ελληνική δραματική ταινία παραγωγής ΔΡΑΚΑΚΗΣ. 1962, στη μακεδονική επαρχία δύο ζευγάρια χωρίζουν με την έναρξη του πολέμου. Οι δύο άντρες πάνε στο μέτωπο της Αλβανίας. Πολεμούν πλάι-πλάι με τον δάσκαλο ο οποίος θα σκοτωθεί πρώτος. Στη συνέχεια, θα πέσουν και οι ίδιοι, το μέτωπο θα καταρρεύσει και το πένθος θα σκεπάσει τα πάντα. 

 Η ιστορία ξεκινάει απ' τις 26 Οκτωβρίου 1940. Σε ένα φυλάκιο στα ελληνοαλβανικά σύνορα, η ζωή των στρατιωτικών κυλά ήρεμα. 29 Οκτωβρίου 1940. Έχει κηρυχθεί ο πόλεμος με τους Ιταλούς και οι στρατιώτες αλλάζουν μονάδες ανάλογα με την ειδικότητά τους . Άνοιξη 1941: Μετά την κατάκτηση της χώρας από τους Γερμανούς, οι στρατιώτες επιστρέφουν από τα μέτωπα του πολέμου, στα σπίτια τους με τα πόδια..

 Ο Κανελλόπουλος κινηματογραφεί εδώ, στην πρώτη μεγάλου μήκους και πιθανώς, κορυφαία ταινία του, με ποιητική ευαισθησία και με κάποια λυρικά πλάνα τα τραύματα που αφήνει ο πόλεμος σε μία ομάδα ανθρώπων (μια παρέα πέντε φίλων, που είχαν γνωριστεί και δεθεί στο φυλάκιο) και κατ' επέκταση σε ολόκληρη κοινωνία αλλά και στο κάθε άτομο ξεχωριστά. Δεν τον ενδιαφέρει η καταγραφή πολεμικών γεγονότων ούτε τον απασχολεί ποιος και τι είναι ο εχθρός (σαφώς ως βάση της ιστορίας θέτει το αλβανικό μέτωπο), ούτε καν εξυμνεί την ελληνική ψυχή που πηγάζει από κραυγές γενναιότητας (αεεεεέρα) αλλά επικεντρώνεται στα γιατί και τη ματαιότητα του -οποιουδήποτε- πολέμου και τον προδιαγεγραμμένο χαμό και τη συντριβή που εκείνος επιφέρει για όλους, κάτι που φυσικά ξεπερνά την ανθρώπινη φύση.

 Μια παρέα νεαρών στρατιωτών με μπροστάρη έναν ανθρωπιστή λοχία φεύγουν απ' το φυλάκιο για να πολεμήσουν τους γερμανούς κατακτητές λαμβάνοντες εντολές απ' την Αθήνα. Ξεκινούν με ενθουσιασμό, τραγουδώντας και χορεύοντας θαρρεί κανείς πως πάνε σε γλέντι. Ωστόσο τα δεινά του πολέμου θα τους διαλύσουν ψυχολογικά οδηγώντας τους σταδιακά στην κατάθλιψη και το μαρασμό. Χάνουν κάθε διάθεση και όρεξη, δεν έχουν πλέον θετική ενέργεια κι ελπίδα, ενώ ξέρουν, όσοι γυρίσουν πίσω, πως τίποτα πια δε θα είναι το ίδιο με πριν, όσον αφορά στις οικογένειες και τον τρόπο ζωής των. 

 

 

 Χωρισμένη σε δύο μέρη ουσιαστικά. Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε τις ζωές ανθρώπων σε κάποιο χωριό στα σύνορα όπου υπάρχει κι ένα στρατιωτικό φυλάκιο. Στο δεύτερο την πορεία των πέντε στρατιωτών, φίλων μετά από τόση συμβίωση στο φυλάκιο, του Δασκάλου, του Ταχυδρόμου, του Λοχία, του Γιάγκου και του Στράτου, εκ των οποίων μόνον ο Ταχυδρόμος θα καταφέρει να επιστρέψει ζωντανός..

 Το τεχνικό μέρος, εξαιρετικό στο σύνολό του. Σκηνοθεσία, φωτογραφία (Giovanni Varriano, Γρηγόρης Δανάλης), ερμηνείες (ο Γεωργίτσης στην πρώτη εμφάνιση κι όλοι οι ηθοποιοί στο πετσί των ρόλων), διάλογοι, αντιπολεμικά μηνύματα.

 Διακρίσεις της ταινίας: 1962 ΠΕΚΚ (αργυρό βραβείο - φωτογραφίας), 1962 βραβείο φωτογραφίας στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, Συμμετοχή στο Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης, 1963 Φεστιβάλ Νάπολης (αργυρό βραβείο), 1963 Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών, 1964 Κρατικό Βραβείο (σκηνοθεσίας). 

 Ένα αντιπολεμικό, πανανθρώπινο φιλμ, μέρος της κληρονομιάς ενός σπουδαίου κινηματογραφιστή. Μία ταινία - σταθμός στην εξαγώγιμη κινηματογραφική μας παρακαταθήκη.

 Ακολούθησαν δύο ακόμη εκπληκτικές ταινίες του ιδιαίτερου αυτού δημιουργού και εκφραστή του ανεξάρτητου ελληνικού σινεμά: η «Εκδρομή», μια σπαρακτική ερωτική ιστορία εν καιρώ πολέμου και η «Παρένθεση», το 1966 και το 1968 αντίστοιχα. Στη συνέχεια ακολούθησε πτωτική πορεία (4 φιλμ ακόμη) αλλά με αυτές τις τρεις σημαντικότατες ταινίες χάραξε τη δική του πορεία στην ιστορία του εγχώριου κινηματογράφου.

 Βαθμολογία: 8/10