Venus Noire, Abdellatif Kechiche, 2010

 Η συγκλονιστική ιστορία της Saartjie Baartman, μιας νοτιοαφρικανής που βρέθηκε με τη βία στην Ευρώπη από τον λευκό «αφέντη» της και που, επειδή γεννήθηκε με ιδιαίτερες και ασυνήθιστες σωματικές αναλογίες, έγινε διάσημη ως θέαμα ως άλλος «άνθρωπος ελέφαντας» στην καλή κοινωνία του 19ου αιώνα στο Παρίσι.
 Από τον αξιόλογο Γαλλοτυνήσιο σκηνοθέτη Abdellatif Kechiche («Κους κους με Φρέσκο Ψάρι») και το 2010.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Παρίσι , 1817. Βασιλική Ακαδημία Ιατρικής. "Δεν έχω δει ποτέ ανθρώπινο κρανίο που να μοιάζει τόσο πολύ με το κρανίο ενός πιθήκου», λέει ο ανατόμος Ζορζ Κουβιέ βλέποντας το γύψινο καλούπι του σώματος της Σάαρτζι Μπάρτμαν. Οι συνάδελφοι του χειροκροτούν. Τη Σάαρτζι έφερε με τη βία από την πατρίδα της, τη Νότια Αφρική, το «αφεντικό» της ο Σεζάρ, ο οποίος την επιδείκνυε ως πρωτοφανές δημόσιο θέαμα εξαιτίας των υπερμεγεθών και ιδιαίτερων σωματικών αναλογιών της, στο Λονδίνο και αργότερα στο Παρίσι. Όταν ζητήθηκε από τη Σάαρτζι να γίνει αντικείμενο επιστημονικής έρευνας στη Βασιλική Ακαδημία Ιατρικής στο Παρίσι, εκείνη δε δέχθηκε με αποτέλεσμα ο Σεζάρ να την πουλήσει σε έναν παρουσιαστή άγριων θηρίων, ο οποίος άρχισε να την περιφέρει σε ερωτικές συγκεντρώσεις αριστοκρατών, μέχρι να καταλήξει τελικά σε πορνείο. Αυτή η «Hottentot Αφροδίτη» που ταπεινώθηκε, εξευτελίστηκε και έγινε αντικείμενο ακραίας εκμετάλλευσης, έγινε σύμβολο για τους καταπιεσμένους και τους φτωχούς και βρήκε λύτρωση πολλά χρόνια μετά το θάνατό της.

 Ο Αμντελατίφ Κεσίς έτυχε υψηλής αναγνώρισης και εμπορικής επιτυχίας στη χώρα μας (και όχι μόνο) το 2007, με το ενδιαφέρον φιλμ "La Grain Et La Mulet", που αποδόθηκε στα ελληνικά «Κους κους με Φρέσκο Ψάρι». Εδώ, με τη «Μαύρη Αφροδίτη» καταπιάνεται με μία αληθινή δραματική ιστορία, αυτήν της Σάαρτζι Μπάρτμαν, την οποία παρακολουθεί με ευαισθησία και σεβασμό και δημιουργεί τον «Άνθρωπο Ελέφαντα» της Γαλλίας. Βέβαια, η ομοιότητα με την ταινία του σπουδαίου Ντέιβιντ Λιντς αρχίζει και τελειώνει στο θίξιμο της ανθρώπινης εκμετάλλευσης.

 Τα σημαντικότερα γεγονότα στη ζωή της «Μαύρης Αφροδίτης», που εμπεριέχονται στην ταινία:
 Η Σάαρτζι γεννήθηκε στα 1970 στη Νότια Αφρική. Από μικρή πουλήθηκε από την οικογένειά της για σκλάβα στον Πιέτερ Σεζάρ, έμπορο του Κέιπ Τάουν. Βρήκε καταφύγιο στο αλκοόλ και αργότερα διαπίστωσε ότι πάσχει από στεατοπυγία (διογκωμένους γλουτούς) και μακρονυμφία (ασυνήθιστα μεγάλα γεννητικά όργανα), συνήθη γενετικά χαρακτηριστικά των γυναικών της φυλής της. Γέννησε ένα παιδί, το οποίο πέθανε, ενώ ο πατέρας του την παράτησε. Και τότε ο Σεζάρ, την πείθει ότι μπορεί να κάνει μια περιουσία, αν εκμεταλλευτεί τα φυσικά της προσόντα. Η Σάαρτζι φτάνει στην Αγγλία ως σκλάβα του Σεζάρ και του Ντούνλοπ, χειρουργού από τη Σκωτία και συνεργάτη του Σεζάρ. Τα δύο αφεντικά την περιφέρουν σε πανηγύρια σαν ατραξιόν τσίρκου, με το όνομα «Αφροδίτη των Οτεντότων», κερδίζοντας το κοινό του Λονδίνου. Τα "show" όμως θα αποτελέσουν σημείο κριτικής για τον Τύπο, με αποτέλεσμα η Αφρικανική Ένωση να σύρει το Σεζάρ στα δικαστήρια. Εκεί, η φοβισμένη και «μιλημένη» Σάαρτζι θα ανακοινώσει ότι είναι ηθοποιός και δεν αναγκάζεται να λαμβάνει μέρος στα σόου. Παρ' όλα όλοι μαζί θα φύγουν από το Λονδίνο για το Παρίσι. Εκεί, ο νέος «αφέντης» της πια, Riaux, θηριοδαμαστής, θα την «προσφέρει» στα μέλη της υψηλής κοινωνίας της Πόλης του Φωτός. Λίγους μήνες μετά η «Μαύρη Αφροδίτη» γίνεται η ατραξιόν της επιστημονικής κοινότητας και ιδιαίτερα ενός διακεκριμένου ανατόμου του 19ου αιώνα, Georges Cuvier. Ο Riaux δίνει άδεια στον Cuvier να εξετάσει τη Σάρα (έτσι βαφτίστηκε πριν φύγει από το Λονδίνο) για τρεις μέρες στο τμήμα ανατομίας που βρισκόταν στον βοτανικό κήπο της Τουλούζης με το όνομα Jardin des Plantes. Η Σάρα αρνείται να δείξει τα γεννητικά της όργανα παρά την πίεση των επιστημόνων. Στη συνέχεια θα επέλθει το «διαζύγιο» με τον Ρίο και η Σάρα θα εμπλακεί στην πορνεία, ενώ μετά από ένα δύσκολο χειμώνα στο Παρίσι, αρρωσταίνει και πεθαίνει εξαιτίας μιας πνευμονίας και διαφόρων αφροδίσιων νοσημάτων.

 Πέρα από το γεγονός ότι πρόκειται για αληθινή ιστορία που δε γίνεται να αφήσει αδιάφορο και ασυγκίνητο το θεατή, η «Μαύρη Αφροδίτη» παρουσιάζει ενδιαφέρον και από τη σκηνοθετική ματιά του ταλαντούχου Αμπτελατίφ Κεσίς. Ο Γαλλοτυνήσιος με την κάμερά του παρακολουθεί με ιδιαίτερη ευαισθησία την ιστορία της τραγικής πρωταγωνίστριας (την υποδύεται εκπληκτικά η ερασιτέχνις ηθοποιός Yahima Torres).
 Ως ξεχωριστός μπορεί να χαρακτηριστεί ο τρόπος απεικόνισης των παθών της γυναίκας από τον Κεσίς. Τόσο στην έναρξη της περιπέτειάς της στο Λονδίνο, όπου σα ζώο δεμένη στο κλουβί γίνεται αντικείμενο χλευασμού από τους φτωχούς και ως επί το πλείστον αγράμματους ντόπιους επισκέπτες όσο και στη συνέχεια, όταν αποτελεί το σκεύος ηδονής για τα σαδιστικά παιχνίδια και πραγματοποιεί παρά τη θέλησή της τις αρρωστημένες σεξουαλικές φαντασιώσεις της υποτιθέμενης υψηλής και πολιτισμένης κοινωνίας του Παρισίου.
 Συγκεκριμένα ο σκηνοθέτης με κοντινά πλάνα στα γεμάτα ηδονική ευχαρίστηση και ικανοποίηση μέσω της διαπόμπευσης πρόσωπα των θεατών αυτού του απαράδεκτου σόου ξεγυμνώνει τις μάσκες των μορφωμένων και ταξικά ιστάμενων από τη μία και απλών «ανθρώπων» από την άλλη, απέναντι στο εκτεθειμένο και ανεπανόρθωτα εξευτελισμένο «ζώο». Είναι ξεκάθαρο ποιον χαρακτηρίζει Ζώο ο Κεσίς.
 Ωστόσο η δική μου ένσταση έγκειται στην επαναλαμβανόμενη έκθεση -από το σκηνοθέτη- της ανθρώπινης διαπόμπευσης από τα Ζώα προς την ανυπεράσπιστη, οπλισμένη με στωική υπομονή και γεμάτη αξιοπρέπεια αγανακτηθείσα Σάρα. Η επιμονή του Γαλλοτυνήσιου να παρουσιάζει λεπτομερώς και κατ' εξακολούθηση τη φρίκη και τη βιαιότητα, θύμα της οποίας πέφτει η «Μαύρη Αφροδίτη» θα μπορούσε να περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό, αφού ο θεατής αντιλαμβάνεται πλήρως το σκοπό κινηματογράφισης, χωρίς παράλληλα να μειωθεί η αξία του έργου. Ίσως αυτή να είναι και η μόνη αδυναμία (μαζί με τη διάρκεια - ξεπερνάει τις 2 1/2 ώρες) αυτού του δυναμικά ρεαλιστικού και αδυσώπητα σκληρού φιλμ.

 Ένα δυνατό κατηγορώ του Κεσίς στον πολύ συχνά απάνθρωπο χώρο του θεάματος.
  
 Ένα πολύ αξιόλογο σημείωμα του σκηνοθέτη:
 «Η επιστήμη της ψυχολογίας δεν επαρκεί για να εξηγήσει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η Σάαρτζι είναι ένας μυστηριώδης χαρακτήρας, που μου τράβηξε την προσοχή από την πρώτη στιγμή. Στο τέλος της ημέρας, ποτέ δε μαθαίνουμε ποιες είναι πραγματικά οι προθέσεις της. Στη διάθεσή μας έχουμε μόνο γεγονότα κλειδιά για τη ζωή της? το ταξίδι της από τη Νότια Αφρική στην Αγγλία, τις παραστάσεις που δίνει, το δικαστήριο στο οποίο υποβλήθηκε υποχρεωτικά στο Λονδίνο, τη βάπτισή της και τον χρόνο που πέρασε ως αντικείμενο έρευνας των Γάλλων επιστημόνων. Όλα τα υπόλοιπα είναι ψήγματα πληροφοριών. Διάβασα όλη τη βιβλιογραφία γύρω από το όνομά της και σε όλα τα κείμενα υπάρχει υπερβολική ανάλυση και παραπληροφόρηση καθώς την παρουσιάζουν ως άβουλη σκλάβα, κάτι για το οποίο αμφιβάλλω, καθώς είχε την ευκαιρία εάν το ήθελε πραγματικά να διεκδικήσει την ελευθερία της . Αυτό που κέρδισε, πιστεύω, από εμένα η Σάαρτζι Μπάρτμαν, είναι σεβασμός. Μία εικόνα λένε ότι είναι χίλιες λέξεις. Και πράγματι όταν είδα πορτρέτα της στο Μουσείο σχεδιασμένα από Γάλλους εικονογράφους ή όταν είδα τα πραγματικά υπολείμματα του σώματός της, η προσωπικότητα, το πρόσωπο και η ψυχή της μου “μίλησαν” αμέσως. Βλέπεις καθαρά τον πόνο και τα βάσανα, τα σημάδια στο πρόσωπό της από την αρρώστια και το ποτό αλλά πέρα και πίσω από όλα αυτά διακρίνεις την αιθέρια και μυστηριώδη αύρα της. Αισθάνθηκα υποχρεωμένος να αφηγηθώ την ιστορία της. Η Σάαρτζι υπήρξε καλλιτέχνης. Ήξερε να παίζει μουσική, είχε πολύ καλή φωνή, χόρευε καλά, αλλά αυτό που τελικά το κοινό λάτρεψε σε εκείνη δεν ήταν ο πραγματικός της εαυτός , τον οποίο δεν μπόρεσε να εκφράσει ποτέ, αλλά μια καρικατούρα. Ήταν αυτό που ήθελαν να δουν σε εκείνη. Ένα show. Ήταν φυλακισμένη στην εικόνα που είχαν οι άλλοι για εκείνη. Και αυτό το στοιχείο της καταπίεσης, είναι ο βασικός κορμός στην ταινία μου. Ταυτίστηκα με την Σάαρτζι σε αυτό. Όταν ξεκίνησα ως ηθοποιός την καριέρα μου, υπέφερα όταν το κοινό έβλεπε σε εμένα τον Άραβα και όχι τον καλλιτέχνη και γι’ αυτό δεν είχα την ευκαιρία να δείξω το πραγματικό μου ταλέντο. Αισθανόμουνα σα να είμαι φυλακισμένος, όπως ακριβώς και η Σάαρτζι αισθανόταν “φορώντας” το σώμα της».

 Βαθμολογία: 7,5/10