Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

Habemus Papam, Nanni Moretti, 2011

 

 Habemus Papam ("We Have a Poap"), «Έχουμε Πάπα!» φωνάζει ο Nanni Moretti (Caro Diario, The Son's Room), ο οποίος επανεμφανίζεται μετά από απουσία πέντε ετών, για να σκιαγραφήσει με αρκετά κωμικά στοιχεία το «Θέατρο» του Βατικανό και να δεχθεί, αναμενόμενα, αιχμηρή κριτική από τους εκπροσώπους αυτού του θρησκευτικού άβατου.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο νεοεκλεχθείς Πάπας, παθαίνει κρίση πανικού λίγο πριν βγει στο μπαλκόνι του Άγιου Πέτρου για να χαιρετήσει τους πιστούς, οι οποίοι περιμένουν ώρες ατελείωτες για να τον δούνε. Οι σύμβουλοι του, ανίκανοι να τον πείσουν ότι είναι ο σωστός άντρας για τη δουλειά, αναζητούν βοήθεια σε ένα καταξιωμένο, αλλά και άθεο ψυχολόγο. Αλλά ο φόβος της τεράστιας ευθύνης που του ανατέθηκε ξαφνικά, είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσει μόνος του.

 Μετά το θάνατο του Ποντίφικα, ο καρδινάλιος Melvin (μία μεστή ερμηνεία από το Michel Piccoli) έχει μόλις εκλεγεί από το Κονκλάβιο ως ο νέος Πάπας, μετά την ιδιαίτερη και ιδιαίτερα γοητευτική, ακόμη και στους άθεους ή έστω, μη καθολικούς, τελετουργική διαδικασία. Χιλιάδες πιστοί από κάθε γωνιά του πλανήτη περιμένουν από το νέο πνευματικό ηγέτη της Ρώμης να βγει στο μπαλκόνι και να τους απευθύνει τον καθιερωμένο χαιρετισμό. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν μπορεί να επωμιστεί το τεράστιο βάρος της ευθύνης και αφού το ομολογήσει, θα χτυπηθεί από μία κρίση πανικού, θα αποσυρθεί στα ιδιαίτερά του και εν συνεχεία θα δεχτεί βοήθεια από έναν πολύ σημαντικό αλλά άθεο ψυχολόγο, τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ο Μορέτι. Βέβαια, από τη συνάντηση αυτή δε θα προκύψει ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού ο νεοεκλεχθείς ηγέτης του Βατικανό θα αντιληφθεί ότι ο μόνος που θα μπορέσει να τον βγάλει από το προσωπικό του αδιέξοδο είναι ο ίδιος του ο ευατός.

 Η ταινία ξεκινάει με στιγμιότυπα από το τελετουργικό ανάδειξης του νέου Πάπα, με τον άθεο ιταλό σκηνοθέτη να μοιράζεται με τους θεατές την εντυπωσιακή ομολογουμένως διαδικασία της διαδοχής στον παπικό θρόνο.

 Στη συνέχεια και το υπόλοιπο μέρος του φιλμ, ξετυλίγεται το κουβάρι του εσωτερικού κόσμου των καρδινάλιων εντός Βατικανό αλλά και του νέου Πάπα, ο οποίος παίρνει τους δρόμους προς αναζήτηση των αιτιών που τον έφεραν σε αυτή την κατάσταση αλλά και προς αποκατάσταση της ψυχικής του ηρεμίας.

 Και καθόλη τη διάρκεια βλέπουμε τον τίτλο της ταινίας του Μορέτι να συμπληρώνεται με ένα ερωτηματικό. Δηλαδή, τελικά έχουμε Πάπα;

 Ομολογώ πως ξεκινώντας το φιλμ με γέμισε προσμονή καθώς αφήνει υποσχέσεις για μία εξαιρετική, καυστική σατιρική ματιά πάνω στο αρκετά μυστηριώδες, από κάθε άποψη, Βατικανό και τον «ιερό» Παπικό θεσμό. Όμως ο θεατής δε θα αργήσει να αντιληφθεί πως ο Μορέτι, αυτός ο αριστερός διανοούμενος που διαρκώς «χτυπάει» την αριστερά (πολύ σωστά τις περισσότερες φορές) ναι μεν έχει σαν πρόθεση και εν τέλει «χτυπάει» τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία, αλλά παράλληλα είναι ιδιαίτερα συγκρατημένος και αναμειγνύει τα κωμικά στοιχεία με τα δραματικά, για να (μας) παρουσιάσει τις άγνωστες πτυχές μιας τόσο απομακρυσμένης και «κλειστής» κοινωνίας, όπως είναι το Βατικανό.

 Βέβαια παραμένει πολύ εύστοχος ο Μορέτι τονίζοντας και ξεχωρίζοντας στο χαρακτήρα του Πάπα-Πικολί την ανθρώπινη ιδιότητα από τη «θεϊκή» που αρκετοί του προσδίδουν τόσο αβίαστα. Ο εκάστοτε Ποντίφικας είναι Άνθρωπος, που καθοδηγείται πνευματικά από τον (όποιο) Θεό και με τη σειρά του ηγείται ως καλός και σωστός ποιμήν των εκατομμυρίων πιστών. Ένας τέτοιος εξαρχής δύσκολος ρόλος ερμηνεύεται ώριμα μεν, μέτρια έως αδιάφορα δε, από το σπουδαίο κατά τα άλλα γάλλο ηθοποιό Μισέλ Πικολί. Χαρακτηριστική απόδειξη της «ανθρώπινης» ιδιότητας του Πικολί, το γεγονός ότι λατρεύει το θέατρο και το προτιμάει σαφώς και ασυγκρίτως με το «ρόλο» του Πάπα, που καλείται να παίξει στη σκηνή της ζωής!

 Κι ενώ ο Πάπας περιφέρεται στους δρόμους της Ρώμης προσπαθώντας να απεγκλωβιστεί από τις εσωτερικές συγκρούσεις και τα προβλήματα και τις αδυναμίες που κουβαλάει πάνω του από τα παιδικά του χρόνια (θα στραφεί και για βοήθεια στην πρώην γυναίκα του ψυχαναλυτή και επίσης ψυχαναλύτρια), ο Μορέτι σπάει πλάκα εντός του Βατικανό, όπου κρατώντας ο ίδιος το χαρακτήρα του άθεου ψυχαναλυτή που «παγιδεύεται» εκεί αφού δεν του επιτρέπεται η έξοδος, μεταξύ άλλων διοργανώνει τουρνουά βόλεϊ με τους καρδινάλιους, τους οποίους και χωρίζει σε ομάδες σύμφωνα με την καταγωγή τους! Ενώ ακόμη, ο Μορέτι σπάει πλάκα και με την ψυχανάλυση, έτσι φαίνεται τουλάχιστον, αφού ο φερόμενος ως σπουδαίος ψυχαναλυτής τα έχει κάνει μαντάρα στην προσωπική του ζωή, ενώ δεν μπορεί να δώσει λύση στο υπάρχον πρόβλημα!

 Η ταινία, κατά την ταπεινή μου γνώμη μου πάντα, ξεκινάει ιδανικά, δίνει το στίγμα του σκηνοθέτη, πετυχαίνει το σκοπό της, που δεν είναι άλλος από το να ενοχλήσει τους μεν και να προβληματίσει τους δε, αναμειγνύει εύστοχα τα δραματικά με τα σατιρικά σημεία, αλλά κάνει «κοιλιά» και δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, αφού τελικά η... καυστική του ματιά δεν είναι και τόσο καυστική και η σατιρική του επίθεση στους "ιερούς ιταλικούς θεσμούς" δεν είναι δα και τόσο σκληρή, αφού δυστυχώς για μένα (σε άλλους άρεσε) χρησιμοποιεί έμμεσο και καμουφλαρισμένο χιούμορ.

 Βαθμολογία: 6/10