Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

La Marche de l' Empereur, Luc Jacquet, 2005


 Ένα πανέμορφο ντοκυμαντέρ από την Γαλλία και τον μάστορα του είδους, επιστήμονα και βραβευμένο σκηνοθέτη Luc Jacquet, του 2005. "Το Ταξίδι του Αυτοκράτορα" είναι ο ελληνικός τίτλος και φυσικά αναφέρεται στο ομώνυμο είδος πιγκουΐνων, τον Αυτοκρατορικό Πιγκουΐνο. 

 Το στόρι του ντοκυμαντέρ:
Κάθε χειμώνα, στην καρδιά της ανελέητης ερήμου του πάγου της Ανταρκτικής, στο βάθος του πιο αφιλόξενου πεδίου της Γης, λαμβάνει χώρα ένα απίστευτο ταξίδι, σταθερά εδώ και χιλιετίες. Χιλιάδες αυτοκρατορικοί πιγκουίνοι εγκαταλείπουν την ασφάλεια των βαθέων του ωκεανού, το βαθυγάλανο σπίτι τους, σκαρφαλώνουν στην ολόλευκη γη και ξεκινούν το ταξίδι τους προς την απομονωμένη ενδοχώρα, μια περιοχή τόσο ακραία αποτρεπτική, που δε συντηρεί κανενός άλλου είδους ζωή. Στοιχημένοι, οι πιγκουίνοι περπατούν, τυφλώνονται και σκεπάζονται από χιονοθύελλες. Αποφασιστικά συνεχίζουν, οδηγούμενοι από την παντοδύναμη επιθυμία της αναπαραγωγής. Θέλουν να πάνε να γεννήσουν, να εξασφαλίσουν τη συνέχιση του είδους τους. 



 Ένα ντοκυμαντέρ λοιπόν για τη ζωή του αυτοκρατορικού πιγκουΐνου, αυτού του όμορφου και συμπαθέστατου ζώου που ζει στην Ανταρκτική σε θερμοκρασία -40C και αποτελεί τη ζωντανή απόδειξη ότι η ζωή δεν σταματά ούτε κάτω απ' τις πιο αντίξοες συνθήκες. 

Όλα τα σημαντικά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τους αυτοκρατορικούς πιγκουΐνους, την Ανταρκτική και τον κύκλο της ζωής τους:

ΑΝΤΑΡΚΤΙΚΗ

Είναι η πιο παγωμένη, η πιο αφιλόξενη, η πιο ανεμοδαρμένη, η πιο απομονωμένη ήπειρος της Γης.
Έρνεστ Σάκλετο, Εξερευνητής

Εδώ, όσο πουθενά αλλού, χρειάζεται ζωή για να δώσεις ζωή.

Σ' έναν τόπο φτιαγμένο από γαλάζιο και λευκό, με εκτυφλωτικό φως και δυνατούς ανέμους, ο μύθος μετουσιώνεται σε αλήθεια και η πραγματικότητα παίρνει άλλες διαστάσεις. 


Ένα μοντέλο εγκράτειας και αντοχής.
Ένα από τα χαρακτηριστικά του Αυτοκρατορικού Πιγκουΐνου είναι η ικανότητά του να επιβιώνει με τα αποθέματα φαγητού που έχει κατά τη διάρκεια της ιδιότυπης νηστείας του. Η περίοδος αυτή διαρκεί για το αρσενικό περίπου 115 μέρες και καλύπτει ολόκληρη τη χρονική περίοδο του κύκλου αναπαραγωγής – τους χορούς ερωτοτροπίας, το ζευγάρωμα, τη γέννηση του αυγού, την περίοδο επώασης και την εκκόλαψη των νεογνών. Κάθε πιγκουΐνος μπορεί να χάσει μέχρι και το ένα τρίτο του σωματικού του βάρους.

Ένα μοντέλο πίστης

Το ζευγάρι παραμένει πιστό καθ' όλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου. Παρ' όλα αυτά, δεν παραμένει μαζί για μια ζωή. Μόνο μερικές δεκάδες ζευγάρια θα ξαναενωθούν τον επόμενο χειμώνα.

Ένα μοντέλο αντοχής

Η έννοια της περιοχής ή κτήσης είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη για τους Αυτοκρατορικούς Πιγκουΐνους, κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου. Ο σχηματισμός της αγέλης, στην οποία οι Αυτοκράτορες στριμώχνονται για να δημιουργήσουν μια πυκνή ομάδα, δεν θα ήταν δυνατή εάν υπερασπίζονταν μια φωλιά ή μια περιοχή θεωρώντας τους υπόλοιπους ως αντιπάλους.

Ένας μοναδικός τρόπος αναπαραγωγής

Το ζευγάρι κάνει μόνο ένα αυτό, το οποίο επωάζεται έξω από μια φωλιά, κατά τη διάρκεια της πιο ψυχρής περιόδου ολόκληρης της χρονιάς. Αυτή η διαδικασία απαιτεί πολλές εβδομάδες νηστείας και προσπάθειας από τους γονείς. Το αυγό είναι εύθραυστο και δεν πρέπει να έλθει σε επαφή με τον πάγο. Πρέπει να κρατηθεί στην ειδική θήκη επώασης, ειδάλλως μπορεί να παγώσει, να σπάσει ή να εκτεθεί στα αρπακτικά ζώα. Κατά μέσο όρο, μόνο τα δύο τρίτα των αυγών θα εκκολαφτούν. Ο αριθμός των χαμένων αυγών ποικίλει εντυπωσιακά από χρονιά σε χρονιά.

Ένα πρότυπο μοναδικής κωδικοποίησης
Ένα επιπλέον εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του Αυτοκρατορικού Πιγκουΐνου είναι η δυνατότητά φωνητικής ταυτοποίησης και αναγνώρισης. Όχι μόνο ένα νεογνό μπορεί να αναγνωρίσει τους γονείς του με τραγούδι που διαρκεί μόνο δύο δέκατα του δευτερολέπτου, αλλά μπορεί να το κάνει αυτό τη στιγμή που άλλοι έξι γονείς τραγουδούν γύρω του, με ένταση μέχρι και έξι Ντεσιμπέλ πάνω από αυτή των γονιών του.

Τροφή

Κυρίως τρώνε μικρά ψάρια, καλαμάρια και καρκινοειδή. Για να πιάσουν τα ψάρια και τα καλαμάρια βουτούν 550 μέτρα ενώ έχουν και την ικανότητα να φτάσουν μέχρι τον πυθμένα της θάλασσας. Μπορούν επίσης να τραφούν με καρκινοειδή που βρίσκονται στην κατώτερη επιφάνεια του θαλάσσιου πάγου. Οι Αυτοκράτορες μπορούν να ταξιδέψουν από 150 μέχρι 1400 χιλιόμετρα για να βρουν τροφή.

Επιβίωση

Οι νεοσσοί δεν ζευγαρώνουν μέχρι να γίνουν πέντε ετών. Κατά μέσο όρο, δεν επιστρέφουν στις αποικίες έως ότου γίνουν τεσσάρων. Το ελάχιστο ποσοστό επιβίωσης κατά τον πρώτο χρόνο ζωής των νεοσσών είναι περίπου 19%. Το μέσο ετήσιο ποσοστό επιβίωσης ενηλίκων είναι 95,1%. Ο μέσος όρος ζωής είναι 19,9 έτη. Αν οι νεαροί πιγκουΐνοι μπορέσουν να επιβιώσουν κατά το πρώτο έτος της ζωής τους, έχουν πάρα πολλές πιθανότητες μακροζωίας.

Αιχμάλωτος πληθυσμός

Οι Αυτοκρατορικοί Πιγκουΐνοι βρίσκονται σπάνια σε κατάσταση αιχμαλωσίας. Αυτήν την περίοδο, ο Υδάτινος Κόσμος του Σαν Ντιέγκο και ο Λιμένας του Δημόσιο Ενυδρείου του Νάγκουα στην Ιαπωνία είναι οι μόνες εγκαταστάσεις στον κόσμο, στις οποίες βρίσκονται σε κατάσταση αιχμαλωσίας. Ο Υδάτινος Κόσμος διατηρεί αυτήν την περίοδο μια ομάδα περίπου 50 Αυτοκρατορικών Πιγκουΐνων.

Σε φυσικό περιβάλλον

Κύριοι πληθυσμοί αναπαραγωγής, όλοι στην Ανταρκτική:
Ακρωτήριο Ουάσιγκτον 20-25.000 ζευγάρια, Νησί Κούλμαν – έδαφος Βικτώριας 21.000 ζευγάρια, Κόλπος Χάλεϊ – έδαφος Κόουτ 14.300-31.400 ζευγάρια και κόλπος Άκτα – έδαφος Ντρόνινγκ Μάουντ 16.000. Η αναπαραγωγή του Αυτοκράτορα έχει αναφερθεί σε 42 αποικίες. Συνολικός πληθυσμός κατά προσέγγιση 800.000.

Βιότοπος

Οι αποικίες αναπαραγωγής εμφανίζονται κυρίως σε περιοχές σταθερής επιφάνειας θάλασσας – παγου, είτε κοντά στην ακτή είτε μέχρι και 18 χιλιόμετρα μακριά από αυτήν, με μικρή απόσταση ανάμεσά τους. Βρίσκονται σε συμπαγή παγόβουνα που αποτρέπουν το σπάσιμο του πάγου κατά τη διάρκεια της εποχής της αναπαραγωγής. Άλλες αποικίες βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές καταφυγίων σε απότομους βράχους ή λόφους πάγου. Μερικές αποικίες έχουν πρόσβαση στο νερό, μέσω μερικών μόνιμων ανοιγμάτων που βρίσκονται στη μέση του πάγου (τα οποία αποκαλούνται polynas). Σε άλλες περιπτώσεις οι πιγκουΐνοι καταφέρνουν να έχουν πρόσβαση στο νερό μέσω των ρωγμών που προκαλούνται στον πάγο από τις παλιρροιακές αλλαγές ή μέσω των τρυπών αναπνοής που δημιουργούν οι φώκιες. Δύο αποικίες είναι γνωστές για την αναπαραγωγή του Αυτοκράτορα Πιγκουΐνου στην ξηρ.α το νησί Ντίον, όπου η αναπαραγωγή πραγματοποιείται σε έναν αμμώδη όρμο που περιβάλλεται από πάγο και σε έναν απόκρημνο ακρωτήριο του Παγετώνα Τέιλορ.

Αναπαραγωγή και Κύκλος Ζωής

Οι πιγκουΐνοι περνούν τη χρονική περίοδο μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου στη θάλασσα. Επιστρέφουν στις αποικίες τους το Μάρτιο ή στις αρχές Απριλίου. Η επιστροφή τους συμπίπτει με τη δημιουργία του χειμερινούθαλάσσιου πάγου. Μετά από τη γέννηση του αυγού τα θηλυκά επιστρέφουν στη θάλασσα (περίπου 40 μέρες μετά από την άφιξή τους στην αποικία) και τα αρσενικά αναλαμβάνουν την ευθύνη καθ' όλη την περίοδο επώασης του αυγού (περίπου 65 μέρες).
Τα νεογνά γεννιούνται σχεδόν αβοήθητα και βασίζονται αποκλειστικά στους γονείς τους για να ζεσταθούν. Η μακρά έκθεσή τους στα φυσικά στοιχεία τις πρώτες εβδομάδες ζωής τους, είναι πιθανό να προκαλέσει το θάνατό τους. Μετά την εκκόλαψη, το αρσενικό επωάζει το νεοσσό για περίπου 10 ημέρες, κατόπιν παίρνει σειρά το θηλυκό. Το θηλυκό επιστρέφει στην αποικία μετά από δύο μήνες, περίοδο κατά την οποία βρισκόταν στη θάλασσα, και στη συνέχεια οι δύο γονείς αναλαμβάνουν την επώαση του νεοσσού για 45 με 50 μέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γονείς κάνουν εναλλασσόμενα ταξίδια στον ωκεανό για να πιάσουν τροφή για το νεοσσό. Εάν το θηλυκό αργήσει να επιστρέψει στην αποικία το αρσενικό μπορεί να εκκρίνει μια γαλακτώδη ουσία από το λαιμό του για να ταΐσει το νεοσσό έως ότου φτάσει το θηλυκό με τα τρόφιμα (οι νεοσσοί είναι σε θέση να διπλασιάσουν το σωματικό τους βάρος μόνο με αυτήν την τροφή, αν αυτό είναι απαραίτητο).
Μόνο το 74% των νεοσσών επιζεί τόσο πολύ. Οι κύριες αιτίες θανάτου είναι η έκθεσή τους στις χιονοθύελλες, η έλλειψη τροφής (όταν αδυνατούν να επιστρέψουν οι γονείς τους από το κυνήγι), όταν πέφτουν σε παλιρροιακές ρωγμές πάγου και όταν πέφτουν θύματα των αρπακτικών πουλιών


Αναπαραγωγή του Αυτοκρατορικού Πιγκουΐνου και Κύκλος Ζωής

Ιανουάριος – Μάρτιος:

Οι Αυτοκράτορες αναζητούν τροφή στη θάλασσα.

Μάρτιος – Αρχές Απριλίου:
Οι ενήλικοι Αυτοκράτορες επιστρέφουν στις αποικίες. Αυτό συμπίπτει με το σχηματισμό του σημερινού θαλάσσιου πάγου. Η ερωτοτροπία αρχίζει.

Μάιος:
Εποχή Ζευγαρώματος.

Μάιος – Αρχές Ιουνίου:
Τα θηλυκά γεννούν ένα αυγό. Μετά από τη γέννηση του αυγού, τα αρσενικά αναλαμβάνουν την φροντίδα των αυγών. Τα αρσενικά επωάζουν τα αυγά, τα θηλυκά επιστρέφουν στη θάλασσα για τροφή.

Ιούνιος – Ιούλιος:
Τα αρσενικά διαμορφώνουν μεγάλες ομάδες, τις αποκαλούμενες "αγέλες" για ζεστασιά.

Ιούλιος – Αρχές Αυγούστου:
Εκκόλαψη νεοσσών με τη βοήθεια των αρσενικών.

Μέσα Ιουλίου – Αρχές Αυγούστου:
Τα θηλυκά επιστρέφουν και αναλαμβάνουν την προσοχή των νεοσσών – συνήθως 10 μέρες μετά την εκκόλαψη. Τα αρσενικά κατευθύνονται προς τη θάλασσα για να βρουν τροφή.

Αύγουστος – Αρχές Σεπτεμβρίου:
Οι νεοσσοί αρχίζουν να περνάνε το χρόνο τους έξω από την ειδική θήκη επώασης των γονέων.

Τέλος Αυγούστου – Σεπτέμβριος:
Οι νεοσσοί δημιουργούν "βρεφικούς σταθμούς" για ζεστασιά και προστασία. Οι ενήλικοι κάνουν τώρα ταυτόχρονα ταξίδια για κυνήγι.

Αύγουστος – Νοέμβριος:
Εναλλασσόμενα ταξίδια ενηλίκων στη θάλασσα, για την εξασφάλιση τροφής για το νεοσσό.

Νοέμβριος:
Οι νεοσσοί αρχίζουν να αλλάζουν δέρμα.

Νοέμβριος:
Οι ενήλικοι αφήνουν την αποικία και επιστρέφουν στη θάλασσα για το καλοκαίρι. Οι νεοσσοί είναι πλέον μόνοι τους.

Δεκέμβριος – Αρχές Ιανουαρίου:
Οι νεοσσοί αφήνουν την αποικία και κατευθύνονται προς τη θάλασσα.

Ιανουάριος – Αρχές Φεβρουαρίου:
Οι ενήλικοι αλλάζουν δέρμα.


Πηγή AudioVisual.



 Ο Λικ Ζακέτ σκηνοθετεί μαεστρικά το "Ταξίδι του Αυτοκράτορα" γυρνώντας αυτό το φιλμ - ντοκυμαντέρ επί τρία ολόκληρα χρόνια και μένοντας για παραπάνω από έναν χρόνο, με όλο το συνεργείο, σε μία αποικία των αυτοκρατορικών πιγκουΐνων, στην πιο παγωμένη ήπειρο του κόσμου, κάτω από αντίξοες συνθήκες!
Αποτέλεσμα όλων αυτών; Μα φυσικά ένα αριστουργημστικό φιλμ. Ω, ναι! Ντοκιμαντέρ αριστούργημα!
 Να προσθέσω και την εκπληκτική αφήγηση από τον Morgan Freeman που φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την αστεία μεταγλωτισμένη έκδοση, όπου ακούγονται οι φωνές του καραγκιόζη του Αρναούτογλου και της Αφροδίτης Σημίτη και που φυσικά χαλάνε όλη την ταινία!

Λόγια του ίδιου του σκηνοθέτη για τον "Αυτοκράτορα":
 «Ο Αυτοκρατορικός Πιγκουίνος έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τον άνθρωπο. Τη μία μέρα θα σε αφήσει να τον πλησιάσεις και την άλλη όχι. Έτσι, εσύ θα πρέπει να έχεις την καλύτερη δυνατή συμπεριφορά, γιατί, αν δεν τον σεβαστείς, δε θα καταφέρεις να τραβήξεις εικόνες του. Θα πρέπει συνέχεια να κρατάς τη λεπτή ισορροπία της σχέσης σας. Αν θέλεις να εξουσιάσεις τη φύση, θα πρέπει πρώτα να την υπακούσεις».

 Ένα ταξίδι. Ένα σκληρό, συγκλονιστικό οδοιπορικό ζωής και θανάτου, που συγκινεί, προβληματίζει, αλλά και μαγεύει τον θεατή! Ένα φιλμ γεμάτο ένταση, αγωνία, υποβλητικό θέαμα, υπέροχες εικόνες από τα πάλευκα τοπία της Ανταρκτικής, συγκινητική μουσική, ένας πραγματικά επικός αγώνας επιβίωσης!

 Από τα ωραιότερα και πιο συναρπαστικά ντοκυμαντέρ που γυρίστηκαν ποτέ!

 Βαθμολογία: 8,5/10

2 σχόλια: