Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2010

Fitzcarraldo, Werner Herzog, 1982


 "Φιτζκαράλντο", από τον εξαιρετικό Γερμανό Werner Herzog. Αποτελεί ίσως την κορυφαία στιγμή αυτού του "παράξενου", αλλά σημαντικότατου, τελειομανούς, ευφυούς σκηνοθέτη ("Woyzeck", "The Enigma of Kaspar Hauser", "Aguirre, Wrath of God", "Nosferatu", "Fata Morgana"). Το έργο του κινείται γύρω από το δίπτυχο άνθρωπος / φύση και μεταφράζεται σε ταινίες σπάνιας ομορφιάς (με ήρωες που οδηγούνται από πάθη και συνήθως ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια), καθώς και σε θαυμάσια ντοκιμαντέρ.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο Ιρλανδός επιχειρηματίας Φιτζκαράλντο, ζει στις αρχές του αιώνα στο Ικίτος του Αμαζόνιου. Παθιασμένος με την Όπερα έχει σα μοναδικό του όνειρο να κτίσει ένα θέατρο μέσα στη ζούγκλα και να φέρει εκεί το διάσημο Καρούζο να τραγουδήσει. Όμως οι μέχρι τώρα δουλειές του ήταν αποτυχημένες και για να βρει τα αναγκαία χρήματα, αγοράζει ένα ποταμόπλοιο κι επιχειρεί να φθάσει σε μια απρόσιτη περιοχή του Αμαζόνιου. Ο Φιτζκαράλντο, που έχει την όψη ενός τρελού ξανθού Άγγελου ή Δαίμονα, εκμεταλλεύεται έναν τοπικό μύθο και πείθει τους ινδιάνους ότι είναι πνεύμα. Το καράβι είναι ακινητοποιημένο, για να συνεχιστεί όμως το ταξίδι πρέπει να ανοίξουν δρόμο μέσα από τη ζούγκλα, να περάσουν ένα βουνό και να κουβαλήσουν το καράβι σε μια παράλληλη όχθη του ποταμού, όπου τα νερά είναι ακίνδυνα. Έτσι αρχίζει μία μεγάλη περιπέτεια, ένας τιτάνιος αγώνας ενάντια στη φύση, καθώς παρακολουθούμε το απρόσμενο θέαμα ενός καραβιού να διασχίζει τη ζούγκλα!
 Werner Herzog και Klaus Kinski συνεργάζονται για μία ακόμη φορά και το αποτέλεσμα είναι -και εδώ- εκπληκτικό. Οι δύο "τρελάρες" λοιπόν αποτελούν ένα απ' τα σπουδαιότερα ζευγάρια σκηνοθέτη - μούσας (ή... μούσου εν προκειμένω!) και για πολλοστή φορά μαγεύουν κοινό και κριτικούς.

 Το "Φιτζκαράλντο" έφυγε με το βραβείο σκηνοθεσίας απ' τις Κάννες το 1982, ενώ πήρε και το βραβείο Σαν Σεμπαστιάν ένα χρόνο αργότερα.

 Ταινία-θρύλος. Για πολλούς λόγους. Θα μπορούσε κανείς να μείνει στην τρομερή σκηνοθεσία του Herzog και στην αξεπέραστη, θρυλική ερμηνεία του Kinski. Μια ερμηνεία όπου δίχως υπερβολή, χαρακτηρισμοί όπως, "σπουδαία", "εξαιρετική", "τεράστια", μοιάζουν και, πιστέψτε με, είναι μικροί για να την περιγράψουν. Και εδώ, ο "ψυχάκιας" Κίνσκι (το βλέμα του τρελού το έχει όπως και να το κάνουμε!) δίνει μια ερμηνεία πέρα από κάθε κριτική!

 Ωστόσο, πέρα απ' το θρυλικό δίδυμο των Herzog-Kinski, "θρύλος" χαρακτηρίστηκε η ταινία αυτή και για τα γυρίσματα. Για τις υπέροχης σύλληψης σκηνές που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα στην κυριολεξία, αφού τα πάντα είναι αληθινά, ότι βλέπουμε συμβαίνει καταμεσής του Αμαζονίου, χωρίς μοντάζ, χωρίς το παραμικρό εφέ. Πρωτοποριακή τόλμη, απίστευτο θράσος, και η απόλυτη μαγεία απ' τον δαιμόνιο Γερμανό κινηματογραφιστή!

 Γιατί ο σκηνοθέτης συμμερίζεται απόλυτα κάποιες απ' τις εμμονές και την παραφροσύνη του ήρωά του. Και γι’ αυτό και δεν δίστασε να σύρει ένα ολόκληρο πλοίο στην κορυφή ενός βουνού, να επιλέξει μια άκρως επικίνδυνη εξωτική τοποθεσία για σκηνικό, να φτάσει σε οριακό σημείο την ψυχοπάθεια του χαρισματικού ηθοποιού του και να γεννήσει από το απόλυτο χάος μια εποποιία της τρέλας και της συντριβής στην καρδιά της ζούγκλας του Αμαζονίου!

  Απ' το καλοκαίρι του 1969, ο Χέρτζοκ μαζί με το επιτελείο του, τους τεχνικούς και φυσικά τους ηθοποιούς εγκαταστάθηκε στην... ζούγκλα του Αμαζονίου. Και φυσικά τα προβλήματα ήταν πάρα πολλά. Καταρχήν η απίστευτη ζέστη με τις αρκετά ψηλές θερμοκρασίες και την υγρασία. Και μετά ακολούθησε μία φυσική καταστροφή, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του κινηματογραφικού συνεργείου. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά για τον άτυχο σκηνοθέτη, ήρθε και ο τρελοχαρακτήρας του Κίνσκι για να τρομοκρατήσει κυριολεκτικά τους πάντες με μία αλλόκοτη συμπεριφορά, φωνές και βρισιές, ενώ απαιτούσε απίθανα και τρελά πράγματα. Μάλιστα, είχαν τσακωθεί άσχημα με τον Χέρτζοκ και ο Κίνσκι, επικαλούμενος ότι ο Χέρτζοκ δεν είναι ικανός να σκηνοθετήσει ως έπρεπε το μεγαλείο του(!), είχε απειλήσει ότι θα σταματήσει τα γυρίσματα και θα φύγει, με τον σκηνοθέτη να τον απειλεί με τη σειρά του ότι θα... του ρίξει με το όπλο που είχε μαζί του και το οποίο ήταν γεμάτο!

 Απίθανα πράγματα δηλαδή. Ευτυχώς δηλαδή που μετά την φυσική καταστροφή, επήλθε μακρά περίοδος ξηρασίας και επέτρεψε τουλάχιστον την κανονική ροή των γυρισμάτων, με την ένταση που προερχόταν από την τρέλα του κατά τα άλλα πολύ σπουδαίου ηθοποιού να υποχωρεί και τελικά το αποτέλεσμα να είναι ακριβώς αυτό για το οποίο μπορούμε να γράφουμε διθυράμβους μέχρι και σήμερα και φυσικά να το παρακολουθούμε, παρά τις δυόμιση -και παραπάνω- ώρες του ξανά και ξανά με την ίδια αγωνία κάθε φορά και την απορρόφηση των μοναδικών εικόνων μιας εικαστικής τελειότητας, απ' τα βάθη της ζούγκλας του Αμαζονίου. Και βέβαια, παράλληλα με τα υπέροχα, άγριας ομορφιάς τοπία, να χαζεύουμε και τον θεότρελο, Φιτζκαράλντο/Κίνσκι.

 Η κορυφαία στιγμή του Werner Herzog για εμένα, κυρίως για την εκπληκτική αναπαράσταση των γυρισμάτων που έγιναν στην ζούγκλα, κάτω από άθλιες, απάνθρωπες συνθήκες. Τρομερή, σκληρή ματιά του Γερμανού πάνω στις φιλοδοξίες και τα όνειρα, που πριν προλάβουν να χαθούν, θα έχουν παρασύρει στο διάβα τους και αυτόυς που τα κάνουν.
 Απολαυστικό, σκληρά αλληγορικό, άριστα σκηνοθετημένο, με θρυλική ερμηνεία από τον Kinski.

Ένα σπουδαίο κινηματογραφικό επίτευγμα, ένα πραγματικό έπος!

 Βαθμολογία: 9,5/10

Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010

Die bitteren Tränen der Petra von Kant, Rainer Werner Fassbinder, 1972


 "Τα πικρά Δάκρυα της Πέτρα φον Καντ", είναι η κατά λέξη μετάφραση στα ελληνικά, αυτής εδώ της σπουδαίας ταινίας του Rainer Werner Fassbinder, του καταξιωμένου Γερμανού σκηνοθέτη, και του 1972. Απ' τα σπουδαιότερα φιλμ του βασικότερου εκφραστή του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου, ενός κινηματογραφιστή, όπου ο έρωτας και οι άνθρωποι παίζουν αποτελούν τα δύο στοιχεία που επικρατούν στην πλειονότητα των ταινιών που γύρισε. 40+1 ταινίες σε 13 χρόνια και ενώ πέθανε μόλις 37 χρονών!!

Η υπόθεση της ταινίας:
Η ιστορία της Πέτρα φον Καντ διαδραματίζεται στο φανταχτερά στολισμένο διαμέρισμά της στη Βρέμη. Αλαζονική, καυστική, εγωκεντρική, κακομεταχειρίζεται διαρκώς την βοηθό της Μερλένε. Ξαφνικά μπαίνει στην ζωή της ένα 23χρονο μοντέλο. Η Πέτρα την ερωτεύεται αμέσως. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει τις ερωτικές, αλλά και συνολικά τις σχέσεις της, είναι ξεκάθαρα «ιδιοκτησιακός». Φέρεται στους ανθρώπους σαν να της ανήκουν. Επιθυμεί, αποκτά και απολαμβάνει, χωρίς να ασχοληθεί ιδιαίτερα με τις επιθυμίες των άλλων. Οταν έρθει η ώρα που θα αισθανθεί κάτι, που θα αγαπήσει ειλικρινά, θα αποτύχει και θα μείνει μόνη. Τότε θα νιώσει πώς είναι να σε πληρώνουν με το ίδιο νόμισμα...

 Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ λοιπόν, ο μέγας αυτός ανθρωπιστής, με τα "Πικρά Δάκρυα της Πέτρα φον Καντ" κάνει έναν ύμνο στον έρωτα.
Ο Φασμπίντερ έγραψε το κλειστοφοβικό αυτό δράμα στη διάρκεια ενός 11ωρου αεροπορικού ταξιδιού από το Βερολίνο στο Λος Άντζελες. Τόσο ενθουσιάστηκε που βιάστηκε να γυρίσει γρήγορα πίσω και να το κάνει ταινία σε 10 μόνο ημέρες γυρισμάτων. Αν και τα πρόσωπα βασίζονται σε ανδρικούς χαρακτήρες ο ίδιος είχε την φαεινή ιδέα να τα αναθέσει σε γυναίκες γιατί "είναι πιο απελευθερωμένες στις συναισθηματικές αλήθειες και πιο ανοιχτές στις ανάγκες ενός μελοδράματος υψηλών αισθητικών αξιών".

  Το σενάριο της ταινίας, δια χειρός Φασμπίντερ, δεν λέει πολλά. Γιατί σημασία έχουν τα υπόλοιπα.
 Οι χαρακτήρες, το θεατρικό στήσιμο (πρόκειται για κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου του ίδιου του Φασμπίντερ!), τα αισθήματα, τα πάθη, οι εμμονές, και ακόμη τα χρώματα, η σεξουαλικότητα, οι κοινωνικές συνθήκες, οι ρόλοι των φύλων, η οικογένεια, η εξουσία, οι όποιοι θεσμοί.

 Η βασική ηρωίδα λοιπόν του φιλμ, η Πέτρα φον Καντ είναι σκληρή και άκαρδη γυναίκα, αλαζονική και εγωμανής, με πολύ άσχημο και κυνικό χαρακτήρα και δεσποτική με τους ανθρώπους που συναναστρέφεται και ειδικά απέναντι στην υπηρέτρια και γραμματέα της. Εντελώς ξαφνικά θα νιώσει τον έρωτα στο πρόσωπο ενός νεαρού μοντέλου. Σιγά σιγά θα αλλάζει χαρακτήρα. Ο έρωτας θα την μαλακώσει. Και η Πέτρα θα παραδοθεί άνευ όρων στα αισθήματα της για την νεαρή γυναίκα. Αλλά δεν θα καταφέρει να την κάνει να την αγαπήσει. Και θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της ότι δεν έχει το πάνω χέρι. Θα βρεθεί στη θέση όλων εκείνων που μέχρι τότε βασάνιζε και κακομεταχειριζόταν. Θα καταλάβει πώς είναι να αδικείσαι, να νιώθεις προδομένος, να ταπεινώνεσαι. Και μόνη της πια, μετά την αποχώρηση της Μερλένε, θα καταρρεύσει...

 Γιατί ο έρωτας, μας λέει ο σπουδαίος και αμφιλεγόμενος κινηματογραφιστής, είναι εκείνο το ανθρώπινο συναίσθημα που είναι ικανό να φέρει τα πάνω κάτω. Είναι εκείνος που θα κάνει την Πέτρα φον Καντ να μεταλλαχθεί σε έναν άλλο, εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Και συγκεκριμένα, από εγωπαθή, εξουσιαστική και κυνηγό, σε ταπεινωμένη, εξουσιαζόμενη και θήραμα...

 Με αργούς ρυθμούς, διάρκειας δύο ωρών, εξελίσσεται κατ' αποκλειστικότητα μέσα στο δωμάτιο της Πέτρα φον Καντ. Μπορεί κατά σημεία να κουράζει, να είναι "βαριά" και ίσως οι πολύ δυνατές ερμηνείες να είναι απόρροια μιας "στημένης" προσπάθειας για επιδιωκώμενο αποτέλεσμα, ωστόσο συνολικά, τα "Πικρά Δάκρυα" είναι μία εξαιρετική ταινία, που μιλάει για κάθε μορφής θεσμούς, κοινωνικούς, ταξικούς, οικογενειακούς, για αισθήματα, πάθη, πόθους, εμμονές, διαστροφές, και που φυσικά εξυμνεί τον έρωτα, το συναίσθημα που, ανεξαρτήτως φύλλου, ξυπνά έντονα πάθη και που ευθύνεται για αντιστροφή των ρόλων και μετάλλαξη των συναισθημάτων!

 Βαθμολογία: 7,5/10

Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2010

No Man's Land, Danis Tanovic, 2001



 "No Man's Land", από τον Βόσνιο σκηνοθέτη Danis Tanovic και το 2001. Μία εξαιρετική και πολυβραβευμένη αντιπολεμική ταινία για τον Σερβο-Βοσνιακό πόλεμο.

 Η υπόθεση της ταινίας:
Ο Τσίκι και ο Νίνο είναι ένας Βόσνιος και ένας Σέρβος στρατιώτης. Κατά τη διάρκεια του Σέρβο-Βοσνιακού πολέμου καταλήγουν απομονωμένοι σε ένα χαράκωμα ανάμεσα στις εχθρικές γραμμές. Θα πρέπει να διατηρήσουν την ψυχραιμία και την ανθρωπιά τους παγιδευμένοι ανάμεσα στα εχθρικά πυρά, μια οπλισμένη νάρκη, τα πιεστικά διεθνή media και κυρίως χωρίς να φαίνεται ότι κάποιος θα τους βοηθήσει. 
Οσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας και Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας, ανάμεσα σε πληθώρα βραβεύσεων!

 1993 λοιπόν και μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία. Οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές της ταινίας, ο Βόσνιος Τσίκι απ' τη μία και ο Σέρβος Νίνο απ' την άλλη. Και οι δύο δεν αντέχουν. Θέλουν να γλιτώσουν, να ξεφύγουν απ' την παράνοια του πολέμου. Είναι και οι δύο παγιδευμένοι, μαζί, στα χαρακώματα, στη λεγόμενη no man's land, την "ουδέτερη ζώνη". Μια περιοχή που δεν πρέπει και δεν μπορεί να την παραβιάσει κανείς.  Παραδίπλα τους βρίσκεται παγιδευμένος και ένας τρίτος στρατιώτης που αργοπεθαίνει μάλιστα πάνω σε μία νάρκη και δεν μπορεί να μετακινηθεί αφού οποιαδήποτε κίνησή του θα μπορούσε να προκαλέσει την έκρηξη της νάρκης.
 Στην προσπάθεια που θα κάνουν να απομακρυνθούν απ' το πεδίο μάχης, θα βρουν έναν ανέλπιστο σύμμαχο στο πρόσωπο ενός λοχία των Κυανοκράνων (τον υποδύεται ο ελληνικής καταγωγής George Siatidis!) που αψηφώντας τις διαταγές που έχει, θα βοηθήσει τους δύο νεαρούς.
 Παράλληλα, θα έρθει και βοήθεια από τον Ο.Η.Ε., ενώ και τηλεοπτικά συνεργεία θα καταγράφουν τα πάντα, θα ακολουθούν τον λοχία και τους νεαρούς και θα προσδίδουν μεγάλες διαστάσεις στο θέμα, προβάλοντας σε όλον τον κόσμο τον παραλογισμό του πολέμου. Μία ρεπόρτερ συγκεκριμένα κυνηγάει την αποκλειστική είδηση, ένα θέμα που θα προκαλέσει πάταγο.

 Ο ίδιος ο Τάνοβιτς γράφει και το εξαιρετικό, βραβευμένο στις Κάννες σενάριο. Και μαζί με το ωραίο, μαύρο χιούμορ που χρησιμοποιεί, δημιουργεί μία εκπληκτική, έξυπνη αντιπολεμική, σατιρική ταινία.
 Μια καυστική ματιά του σκηνοθέτη πάνω στην παράνοια του -οποιουδήποτε- πολέμου, στα Μ.Μ.Ε. και τον ρόλο που παίζουν και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν, καθώς και στον Ο.Η.Ε. και τον ρόλο που παίζουν οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών.

 Μεγάλη, σπουδαία ταινία από τον Βόσνιο Danis Tanovic, εξαιρετική αντιπολεμική σάτιρα, σενάριο, σκηνοθεσία και ερμηνείες, όλα εκπληκτικά!

 Βαθμολογία: 8/10

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010

A Room with a View, James Ivory, 1985


 "Δωμάτιο με Θέα" λοιπόν είναι ο τίτλος του διάσημου και ελαφρύτερου μυθιστορήματος του E.M. Forster. Εδώ, εν έτει 1985, ο σημαντικός σκηνοθέτης James Ivory θα το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, δημιουργώντας μία καλαίσθητη και ενδιαφέρουσα διασκευή και αποσπώντας σπουδαίες ερμηνείες από το σύνολο ενός πλούσιου καστ: Μάγκι Σμιθ, Ελένα Μπόναμ Κάρτερ, Ντένχολμ Ελιοτ, Ντάνιελ Ντέι Λούις, Τζούλιαν Σαντς, Σάιμον Κάλοου, Τζούντι Ντεντς!


 Η υπόθεση της ταινίας:

 Όταν η νεαρή Λούσι Χονεϊτσερτς και η κυρία Σάρλοτ Μπαρτλετ βρίσκονται στη Φλωρεντία,
με μεγάλη δυσαρέσκεια ανακαλύπτουν πως τα δωμάτια τους δεν έχουν παράθυρα με θέα.
Όμως ο κύριος Εμερσον και ο γιος του Τζορτζ, που τυχαίνει να μένουν στο ίδιο μέρος, πολύ ευγενικά αναλαμβάνουν να διορθώσουν την κατάσταση.
Η γνωριμία τους θα είναι καταλυτική, αφού η Λούσι και ο Τζορτζ θα νιώσουν έλξη ο ένας για τον άλλο.
Όταν η Λούσι γυρίσει στην Αγγλία θα πρέπει να αποφασίσει αν θα παντρευτεί τον αρραβωνιαστικό της ή αν θα ακολουθήσει την καρδιά της και τον Τζορτζ.



 Εξαιρετικό το μυθιστόρημα του Ε. Μ. Φόρστερ, εξαιρετική και η διασκευασμένη κινηματογραφική μεταφορά του από τον Τζέιμς Άιβορι.
Η Helena Bonham-Carter στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο εδώ(!) ενσαρκώνει ιδανικά την ηρωίδα του Φόρστερ, θαρρείς πως γεννήθηκε για να υποδυθεί την Lucy Honeychurch (άκου όνομα!), η Maggie Smith δίνει ακόμη μία μεγαλειώδη ερμηνεία, o Daniel Day-Lewis σε έναν "αγνώριστο" για εκείνον ρόλο, αφήνει και εδώ εκπληκτικά δείγματα των τεράστιων ερμηνευτικών ικανοτήτων του, η Judi Dench είναι υπέροχη στο ρόλο της απελευθερωμένης συγγραφέως. Πολλά πόνταρε ο Άιβορι στο καστ και σαφώς οι ερμηνείες αποτελούν το μεγάλο ατού του φιλμ!

 Έχοντας λοιπόν στα χέρια του ένα εξαιρετικό σενάριο και ένα σπουδαίο καστ, ο Ivory φαίνεται να το διασκέδασε διασκευάζοντας τη νουβέλα του Forster. Και το αποτέλεσμα είναι εξόχως ενδιαφέρον, αφού το "Δωμάτιο με θέα" αποτελεί μία απ' τις καλύτερες δουλειές του -Αμερικανικής καταγωγής- σκηνοθέτη, αλλά και μία απ' τις σημαντικότερες στιγμές του Βρετανικού κινηματογράφου τα τελευταία χρόνια!

 Η θεματολογία του είναι πολύ απλή, αποτελεί την πιο ανάλαφρη νουβέλα του Φόρστερ όπως προείπα και ασκεί κριτική στην Βρετανική αστική τάξη των αρχών του 20ού αιώνα.
  
 Μία δραματική ταινία εποχής, διασκευασμένη μεταφορά διάσημης νουβέλας, με πολύ δυνατές ερμηνείες και υπέροχη φωτογραφία. Οι fans του είδους θα τη λατρέψουν.

Kέρδισε τρία Oσκαρ (διασκευασμένου σεναρίου, σκηνογραφίας και κοστουμιών), ενώ ήταν υποψήφια για πέντε ακόμη: Kαλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, β΄ αντρικού ρόλου (Nτένχολμ Eλιοτ), β΄ γυναικείου ρόλου (Mάγκι Σμιθ) και φωτογραφίας. Στην απονομή των βρετανικών BAFTA, η ταινία κέρδισε τέσσερα βραβεία: Kαλύτερης ταινίας, γυναικείου ρόλου (Mάγκι Σμιθ, η οποία κέρδισε και Xρυσή Σφαίρα β΄ ρόλου), β΄ γυναικείου ρόλου (Tζούντι Nτεντς) και καλλιτεχνικής διεύθυνσης.

Βαθμολογία: 7,5/10

Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 2010

Mon Oncle, Jacques Tati, 1958



 "Ο Θείος μου", του Jacques Tati και του 1958. Αυτού του τρομερού Γάλλου που δημιουργώντας τον Monsieur Hulot μας χάρισε έναν απ' τους πιο συμπαθείς χαρακτήρες στην ιστορία του σινεμά!
  Εδώ, με το "Mon Oncle", λίγα χρόνια πριν το αριστουργηματικό "Playtime", υπογράφει την πιο αστεία ταινία του, κάνοντας παράλληλα ένα αιχμηρό, καυστικό σχόλιο για τη "μοντέρνα" ζωή και την τεχνολογική "πρόοδο". Πριν από 50 χρόνια παρακαλώ!
 Ο Ζακ Τατί, ο εμπνευστής του κυρίου Ιλό, του χαρακτήρα που χρησιμοποίησε σε όλες -τις λίγες- ταινίες που έκανε, ήταν παράλληλα ο σκηνοθέτης, ο σεναριογράφος και φυσικά ο πρωταγωνιστής, αυτός που έδινε σάρκα και οστά στον κύριο Ιλό, που ποτέ δεν μάθαμε το όνομά του!

  
Η υπόθεση της ταινίας:
 Ο κύριος Ιλό, που ζει ως γνήσιος μποέμ σε μια λαϊκή συνοικία, έρχεται να μείνει στο υπερμοντέρνο σπίτι της αδερφής του, όπου νιώθει άβολα μέσα σε αυτό το τεχνητό περιβάλλον του αλλοτριωτικού μοντερνισμού. Μια ταινία γεμάτη τρυφερότητα και όμορφα συναισθήματα, που υμνεί την απλή ζωή, τις ανθρώπινες σχέσεις και την αναρχία του ρεμπελιού.
 Ειδικό βραβείο στις Κάννες, πολλές διακρίσεις καθώς και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας.

 Ο Ζακ Τατί λοιπόν τα βάζει με την τεχνολογία και τον μοντερνισμό. Θυμίζει τους "Μοντέρνους Καιρούς" του μέγα Chaplin με τη διαφορά που σε αντίθεση με τον Τσάπλιν που παρουσιάζει τα μηχανήματα σαν...  τέρατα που καταβροχθίζουν τους... κατασκευαστές τους, τους ανθρώπους, ο Γάλλος κωμικός επιτίθεται στους ίδιους τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν αυτά τα μηχανήματα για να "καλυτερεύσουν" τη ζωή τους. "Αμ δε!", τους λέει ειρωνικά ο Τατί / Ιλό. Όλα αυτά είναι άσκοπα και άχρηστα!


 Ο κύριος Ιλό λοιπόν θα επισκεφτεί το σπίτι της αδερφής του. Ένα μοντέρνο σπίτι, γεμάτο από καινούρια, αυτόματα μηχανήματα, διάφορα κουμπιά και τεχνολογικές διευκολύνσεις. Ξεκάθαρα πρόκειται για ένα περιβάλλον στο οποίο ο λαϊκός, μποέμ ήρωάς μας νιώθει άβολα, ασφυκτιά. Όλα του φαίνονται τόσο ξένα, τόσο παράταιρα, τόσο άχαρα και άχρηστα!

 Ένα σπίτι που βρίσκεται σε μία... ανώνυμη πόλη, σε μία φουτουριστική πόλη έτσι όπως την (προ)έβλεπε ο Τατί. Μία πόλη χαοτική, την οποία σκεπάζουν οι ενοχλητικοί θόρυβοι που προέρχονται από τί άλλο; Από τα μηχανήματα που την έχουν κατακλύσει!

 Στην όλη αυτή "γκρίζα" ατμόσφαιρα, εάν προσθέσουμε τα μουσικά κομμάτια απ' τον ακορντεόν, την εκπληκτική φωτογραφία, την ήδη υπάρχουσα νοσταλγική ατμόσφαιρα να αιωρείται πάνω από μια "θλιμένη", λαϊκή (φτωχο)περιοχή που ζει ο κ. Ιλό, με πολλούς κατοίκους να αντιμετωπίζουν φρικτές καθημερινές καταστάσεις, και απ' την άλλη τα κωμικοτραγικά που συμβαίνουν στην έπαυλη της αδερφής του Ιλό, σε μία φουτουριστική γειτονιά, έναν "εξελιγμένο" κόσμο τότε θα έχουμε ως αποτέλεσμα αυτό που ήθελε ο Ζακ Τατί να περάσει μέσα απ΄ τον "Θείο": Μια νοσταλγική, χιουμοριστική ματιά πάνω στην μπουρζουαζία και τον μοντερνισμό.



 Η δεκαετία του 1950 ήταν εκείνη που "έδειχνε" την δομική σύνθεση των Παριζιάνικων προαστίων. Και την αντίθεσή του εξέφρασε μέσα από αυτό το φιλμ ο Τατί.

 Σύμμαχο στην αντίσταση και απαξίωση της "εξελιγμένης" από τεχνολογικής άποψης ζωής, ο κύριος Ιλό θα έχει τον μικρό του ανηψιό, Gerard. Ο μικρός, επίσης νιώθει άβολα στο μοντέρνο, πολυτελές περιβάλλον το οποίο ζει, δεν δείχνει κανένα απολύτως ενδιαφέρον στα χρήματα και τις ανέσεις που του προσφέρει η μητέρα του, αλλά αντίθετα, εκείνο που τον ευχαριστεί είναι να περνάει ώρες μαζί με τον αγαπημένο του θείο. Που τον κάνει να γελάει, που τον γεμίζει με ανθρωπιά, ζεστασιά και αγάπη! Συναισθήματα που δεν μπορούν να του προσφέρουν οι πολυτέλειες που θαυμάζουν οι γονείς του και οι φαντασμένοι φίλοι τους! Στο πρόσωπο του θείου Ιλό, ο πιτσιρικάς θα συναντήσει επίσης, τον μοναδικό φίλο του. Τον μοναδικό άνθρωπο που τον καταλαβαίνει και τον αισθάνεται.

 Οι διάλογοι είναι ελάχιστοι εξυπηρετώντας έτσι την ξεκάθαρα μινιμαλιστική διάθεση με την οποία ο Τατί στέκεται απέναντι στην κατάσταση που μας περιγράφει. Δεν χριεάζονται κιόλας. Είναι τόσο σπουδαίος κωμικός του σώματος ο Γάλλος, που τα "λέει" όλα με τις κινήσεις του!

 Όπως σωματικά, εγκεφαλικά είναι και τα αστεία του. Μην περιμένετε ξεκαρδιστικές ατάκες με τις οποίες θα χτυπιέστε απ' τα γέλια. Το χιούμορ του Τατί είναι ειρωνικό, υπόγειο, πανέξυπνο, διακριτικό, εκπλεπτυσμένο, απολαυστικό!

 Ο Jacques Tati μας παρουσιάζει μια ξεχωριστή πρόταση στην κωμωδία όσο και στο σινεμά γενικότερα. Και είναι πανέμορφη, πανέξυπνη, γοητευτική, ιδιοφυής!


 Βαθμολογία: 9/10

Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010

Gegen die Wand, Fatih Akin, 2004


 "Μαζί Ποτέ" είναι ο μεταφρασμένος ελληνικός τίτλος ("Απέναντι στον τοίχο" η κατά λέξη μετάφραση) αυτής της ταινίας ("Head On" ο αγγλικός τίτλος) ενός ανερχόμενου και ιδιαίτερα ταλαντούχου σκηνοθέτη, του Fatih Akin (Soul Kitchen, The Edge οf Heaven), του Τούρκου σκηνοθέτη, που γεννήθηκε στο Αμβούργο, και του 2004. Χρυσή άρκτος στο φεστιβάλ Βερολίνου το 2004!

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Στο σύγχρονο Αμβούργο μια Τουρκάλα παντρεύεται τυπικά έναν αλκοολικό ομοεθνή της, προκειμένου να ξεφύγει από το αυστηρό περιβάλλον της οικογένειάς της. Όμως, ο λευκός αυτός γάμος μετατρέπεται σταδιακά σε σχέση πάθους και ζήλιας.
 O Καχίτ και η Σιμπέλ λοιπόν, Γερμανοί με ρίζες από την Τουρκία οργανώνουν ένα λευκό γάμο προκειμένου να καταφέρει η Σιμπέλ να αποδράσει από το ασφυκτικό περιβάλλον της παραδοσιακής οικογένειας της. Η συμφωνία είναι απλή: θα μοιράζονται μόνο το ίδιο διαμέρισμα και ο καθένας θα κάνει τη ζωή του. Πώς μπορείς όμως να εμποδίσεις τον έρωτα όταν τελικά είναι το ίδιο δύσκολο με το να προσπαθείς να εμποδίσεις τη ζωή; Κινηματογραφώντας μια πορεία από το θάνατο μέχρι τη ζωή, ο Φατίχ Ακίν ανακαλύπτει μαζί με τους ήρωες του τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, δίνει χώρο στο πάθος και τις αδυναμίες, κλείνει κάθε συζήτηση γύρω από το χάσμα των γενεών και παραδίδει το πρώτο μετά-μοντέρνο love story αυτής της δεκαετίας. Χρυσή Αρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου 2004.

 Το πρώτο μεταμοντέρνο love story λοιπόν της περασμένης δεκαετίας και ίσως ένα εντυπωσιακό φιλμ εκ πρώτης άποψης. Σε δεύτερη ανάγνωση ωστόσο, πολλοί "είδαν" έναν φλύαρο εντυπωσιασμό ενός ταλαντούχου και κουλτουριάρη μεν, "απατεώνα" δε, σκηνοθέτη.

 Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι λοιπόν φαινομενικά έχει σαν μοναδικό κοινό την Τούρκικη καταγωγή τους. Στην πορεία όμως θα ανακαλυφθεί ένα μυστικό που έχει να κάνει με το δεύτερο κοινό στοιχείο. Και οι δύο είχαν στο παρελθόν από μία απόπειρα αυτοκτονίας!
 Ο Καχίτ, 40άρης, αλκοολικός, μετά από πτώση που προκάλεσε ο ίδιος με το αυτοκίνητό του σε έναν τοίχο κατέληξε στο ψυχιατρείο. Η Σιμπέλ απ' την άλλη, 20άρα, είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει κόβοντας τις φλέβες τις, μην αντέχοντας το αυστηρό και αυταρχικό οικογενειακό της περιβάλλον.
 Θα συναντηθούν στο ψυχιατρείο. Η Σιμπέλ θα προτείνει στο Τσαντ να πραγματοποιήσουν έναν "ψεύτικο" γάμο, για να μπορέσει επιτέλους να φύγει απ' το σπίτι της και να απαλλαχθεί από ένα περιβάλλον που δεν αντέχει. Ο Καχίτ στην αρχή θα διστάσει, αλλά θα πειστεί. Θα παντρευτούν, θα μένουν στο ίδιο σπίτι και ο καθένας θα "κάνει τη ζωή του". Η Σιμπέλ θα βλέπει πολλούς άνδρες και ο Καχίτ την πρώην γυναίκα του. Μέχρις εδώ καλά...
 Γιατί τα πάντα θα αλλάξουν όταν θα αρχίσουν να ερωτεύονται. Τα πράγματα θα πάρουν μία απροσδόκητη τροπή με ολότελα τραγικές συνέπειες. Με αποκορύφωμα, το βίαιο φονικό που θα διαπράξει ο Καχίτ σε μία έξαρση ζήλιας, με θύμα τον μνηστήρα της Σιμπέλ, κάτι που θα οδηγήσει τον Καχίτ στη φυλακή και τη Σιμπέλ πίσω στην Τουρκία, με την σκέψη της ωστόσο να μην μπορεί να ξεφύγει απ' τον Καχίτ...

 Μία δραματική ταινία, που όμως διαθέτει και ορισμένα κωμικά σημεία σε ένα ταιριαστό "μίγμα" από τον Τούρκο σκηνοθέτη. Εξαιρετική και η "ξεκάρφωτη" μουσική επένδυση, ενώ πολύ δυνατές είναι οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών. Να σημειωθεί εδώ, ότι ο ίδιος ο Ακίν επέλεξε την Sibel Kekilli για τον πρωταγωνιστικό ρόλο κυριολεκτικά απ' τον... δρόμο, αφού αυτή είναι η πρώτη της εμφάνιση σε κανονική ταινία, καθώς μεχρι προσφάτως πρωταγωνιστούσε σε Τούρκικες πορνοταινίες!
 Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι ερμηνείες στο "Μαζί Ποτέ" ξεπερνούν οποιοδήποτε άλλο καλό στοιχείο της ταινίας: σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία, μουσική.

 Και φυσικά, μέσα απ' την ταινία, ο Φατίχ Ακίν θα διεισδύσει στα βάθη των θεσμών της Τούρκικης οικογένειας, θα μας δώσει μια άποψη για τη σημερινή Γερμανία, αλλά και θα κατακρίνει τον εθνικισμό των συμπατριωτών του, καθώς και τις σχέσεις της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Σιμπέλ ως σύμβολο της σημερινής Τουρκάλας, καταπιεσμένη από ένα αυταρχικό οικογενειακό περιβάλλον και υποχείριο του άντρα. Ο Καχίτ, χαμένος στον κόσμο του και τα δικά του αδιέξοδα, καταφεύγει στα ναρκωτικά και μέσα απ' τον "λευκό" γάμο θα βρει ένα νόημα στη ζωή του.

 Οι δε, σινεφιλικές αναφορές είναι διάχυτες, αφού πάρα πολλοί βρήκαν κοινά σημεία με διάφορες Ευρωπαϊκές ταινίες και αρκετούς συναδέλφους του, σκηνοθέτες (Φασσμπίντερ, Τρίερ, Βέντερς, μεταξύ κι άλλων!).

 Ένα συγκλονιστικό ερωτικό δράμα απ' τον Ακίν, διαφορετικό απ' τα τετριμμένα, το "Gegen die Wand" αποτελεί μία ενδιαφέρουσα Ευρωπαϊκή πρόταση και μας χαρίζει το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του Τούρκου σκηνοθέτη.

 Χρυσή άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 2004, βραβείο FIPRESCI 2004, δύο Ευρωπαϊκά βραβεία κινηματογράφου, καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας, 2004 και αρκετές άλλες βραβεύσεις.

 Βαθμολογία: 6/10

Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2010

The Saragossa Manuscript, Wojciech Has, 1965



 "Το Χειρόγραφο της Σαραγόσα" είναι ο ελληνικός τίτλος (Rekopis Znalezyoni w Saragossie ο πρωτότυπος) από την Πολωνία και τον σκηνθέτη Wojciech Has, του 1965. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στις σπουδαιότερες στιγμές στην ιστορία του Cult κινηματογράφου. Ασπρόμαυρο, διάρκειας 3(!) ωρών, δαιδαλώδες, χαοτικό, "παραισθησιογόνο", βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιαν Πότοτσκι, το "Χειρόγραφο" είναι ένα εντυπωσιακό, παραμυθένιο ταξίδι, ένα κινηματογραφικό έπος!

 Η υπόθεση της ταινίας:
Kατά τη διάρκεια μιας μάχης στη Σαραγόσα την περίοδο των Nαπολεόντειων Πολέμων, ένας αξιωματικός ανακαλύπτει ένα βιβλίο το οποίο καταλήγει να του το μεταφράσει ο αντίπαλος στρατιώτης που ήταν έτοιμος να τον σκοτώσει. O ήρωας και συγγραφέας του βιβλίου αποδεικνύεται πως είναι ο παππούς του. O κόσμος που αποκαλύπτεται στο χειρόγραφο είναι μυστηριακός, εντυπωσιακός και μεταφυσικός. H πορεία του Aλφόνς Bαν Bόρντεν στην ενδοχώρα της Iσπανίας είναι γεμάτη από φαντάσματα, γοητευτικούς δαίμονες, ακόλαστους ευγενείς, περίεργους ιερείς. Eίναι ένα ταξίδι χιουμοριστικό και τρομακτικό ταυτόχρονα, χαρούμενο, τραγελαφικό κι απρόβλεπτο. Mοιάζει με παραισθησιογόνο του οποίου οι επιπτώσεις διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ενα κινηματογραφικό μνημείο που απαιτεί πολλές επισκέψεις για να σου αποκαλύψει όλα του τα μυστικά. Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Γιαν Πότοτσκι, που γράφτηκε το 1815.

 Βασισμένο λοιπόν στο φανταστικό μυθιστόρημα του Γιαν Πότοτσκι, το "Χειρόγραφο της Σαραγόσα" αποτελεί μία σπουδαία κινηματογραφική αναφορά. Παρακολουθούμε λοιπόν όχι μία ιστορία, αλλά ιστορίες πολλές, διαφορετικών ηρώων, διαφορετικών προσώπων. Που όμως χάρις στο μαγικό συρταρωτό τρόπο που χρησιμοποιεί ο Πότοτσκι στο μυθιστόρημά του, έτσι κι εδώ, με το ίδιο τρόπο, θα διασταυρωθούν. Είτε ζωντανά, είτε ο κάθε ένας ως καθρέφτισμα του άλλου, ως απόρροια των δικών του πράξεων, ως φυσική συνέχεια της ιστορίας του!

 Ο Πολωνός σκηνοθέτης χρησιμοποποιεί ένα εκπληκτικό τρικ. Την αφήγηση μέσα στην αφήγηση! Ή καλύτερα τις αφηγήσεις μέσα στις αφηγήσεις,
 Θα δούμε πολλές φορές στην ταινία, να ξεκινάει ένας ήρωας να μας αφηγείται την ιστορία του και μέσα στην δική του ιστορία, θα ξεκινήσει ένας απ' τους χαρακτήρες του να... αφηγείται εκείνος, μιαν άλλη, άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχική, δική του ιστορία!
 Μαγικό!

 Και σε όλες τις αφηγήσεις, τις ιστορίες που παρακολουθούμε παρελαύνουν φαντάσματα, δαίμονες, ακόλαστοι ευγενείς, μονομάχοι, και ένα σωρό "τρελοί" που πλημμυρίζουν την οθόνη με τη δική τους, προσωπική γοητεία ο κάθε ένας. Και ο γενικά άγνωστος Βόγιτσιεχ Χας (προσωπικά δεν τον είχα ξανακούσει!) σκηνοθετεί εκπληκτικά, χαρίζοντάς μας μία ονειρική ταινία. Το πότε δε, περνούν οι 3 ώρες δεν το καταλαβαίνεις, αφού η ασταμάτητη δράση και οι αδιάλειπτες συναρπαστικές ιστορίες σε απορροφούν!

 Ο κύριος χαρακτήρας λοιπόν, ο βασικός χαρακτήρας του φιλμ, είναι ένας λοχαγός που ξεκινάει ένα ταξίδι, από τους Ναπολεόντιους Πολέμους για να καταλήξει στην ενδοχώρα της Ισπανίας. Παράλληλα με το γεωγραφικά ορισμένο ταξίδι του, πραγματοποιεί και ένα ταξίδι προσωπικό, προς το εσωτερικό του. Ένα ταξίδι αναζήτησης του "Εγώ" του. Συνταξιδιώτες θα έχει του υπόλοιπους χαρακτήρες που παρεμβαίνουν και προσεγγίζουν την αρχική ιστορία απ' την δική τους οπτική γωνία, προσθέτοντας δικά τους στοιχεία, τα οποία ο ήρωάς μας ακούει με μεγάλη προσοχή και ενδιαφέρον, αφού φανερά θέλει να "βιώσει" πράγματα και καταστάσεις μέσα απ' τις αφηγήσεις των άλλων και να εμπλουτίσει το δικό του ταξίδι, τα προσωπικά του βιώματα, τις δικές του σκέψεις.
 Τόσο ο ίδιος όσο και ο θεατής εύχονται το "ταξίδι" να μην τελειώσει!

 Μεγαλειώδες φιλμ, εντυπωσιακό παραμύθι, που φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αποτελεί την αγαπημένη ταινία σκηνοθετών όπως ο Μάρτιν Σκορσέζε, ο Λουίς Μπουνιουέλ και ο Ντέιβιντ Ληντς!

 Ένα "άγνωστο" διαμάντι που αξίζει να το ανακαλύψετε!

 Βαθμολογία: 9,5/10

Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010

Where the Truth lies, Atom Egoyan, 2005


 Μία πολύ ενδιαφέρουσα ταινία από τον ανεξάρτητο, γεννημένο στο Κάιρο, με Αρμενικές ρίζες, Καναδό σκηνοθέτη, Atom Egoyan ("Exotica", "Το γλυκό πεπρωμένο") και το 2005, με τίτλο "Εκεί που βρίσκεται η Αλήθεια".
 Ο σημαντικός σκηνοθέτης μας παρουσιάζει μια ταινία για τα 50s, 60s και 70s στην Αμερική και συγκεκριμένα στο Hollywood. Μία εποχή σπουδαία και "λαμπερή" από πολλές απόψεις, με τον Εγκογιάν να επικεντρώνεται στο sex & drugs (δίχως rock 'n' roll)!

 Η υπόθεση της ταινίας:
Το 1959, ο Λάνι Μόρις και ο Βινς Κόλινς είναι οι πιο αγαπητοί καλλιτέχνες στην Αμερική. Δημιουργούν ένα δίδυμο βασισμένο σε αντιθέσεις και κατορθώνουν να κάνουν το κοινό να ξεσπά σε γέλια με τα αστεία τους. Βρίσκονται στην κορυφή της βιομηχανίας του θεάματος, πλούσιοι και εξαιρετικά δημοφιλείς. Έως ότου, άγνωστο πως, μια όμορφη κοπέλα βρίσκεται νεκρή στη σουίτα του ξενοδοχείου τους. Οι δυο άντρες έχουν αδιάσειστα άλλοθι και δεν ενοχοποιούνται, η φήμη τους, όμως κηλιδώνεται και η συνεργασία τους διαλύεται. Ακολουθώντας ξεχωριστούς πια δρόμους, κατορθώνουν να διασώσουν την καριέρα τους, χωρίς να μιλήσουν ποτέ για το θάνατο της κοπέλας... Το 1972, η νεαρή δημοσιογράφος Κάρεν Ο' Κόνορ, κερδίζει μιαν επικερδή συμφωνία να γράψει ένα βιβλίο για τους Λάνι και Βινς, είδωλα της παιδικής της ηλικίας. Η έρευνά της την οδηγεί στο να εμπλακεί, σεξουαλικά και συναισθηματικά, τόσο με τον Λάνι όσο και με τον Βινς. Όσο περισσότερο εμπλέκεται, όμως, η Κάρεν με τους δύο άνδρες και την ιστορία τους, τόσο δυσκολότερο γίνεται γι' αυτήν το να δεχθεί ενοχλητικές αλήθειες για εκείνους και για τον εαυτό της. Μια σοκαριστική ιστορία ξετυλίγεται, γεμάτη πόθο, δόλο, έρωτα, κρυμμένα μυστικά και προδομένη εμπιστοσύνη...
  Το στόρι λοιπόν δείχνει -και πιστέψτε με, είναι- πολύ ενδιαφέρον. Κέβιν Μπέικον, Κόλιν Φερθ, Άλισον Λόμαν, Ρέιτσελ Μπλάνσαρντ, Ντέιβιντ Χέιμαν αποτελούν ένα καλό καστ, ειδικά οι Μπέικον, Φερθ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους -και δευτερευόντως η Λόμαν- δίνουν εκπληκτικές ερμηνείες και ο Egoyan ξετυλίγει εντυπωσιακά επί της οθόνης ένα φιλμ μυστηρίου, με σκηνοθετική μαεστρία, χρησιμοποιώντας εύστοχα το "τρικ" της αφήγησης και τα συχνά flash back, με νουάρ ατμόσφαιρα, σκοτεινό, με καλό χιούμορ, ωραίες και έξυπνες ανατροπές και χτυπάει αλύπητα το "λαμπερό" Χόλυγουντ, και τον κόσμο του θεάματος, της "ψυχαγωγίας" και της τηλεόρασης.


 Μια γυναίκα λοιπόν "ψάχνεται" σχετικά με το παρελθόν και ένα φονικό που είχε διαπραχθεί. Θέλει να επανακτήσει την χαμένη μνήμη απ' το παρελθόν και είναι πρόθυμη να πληρώσει το οποιοδήποτε τίμημα για να τα καταφέρει. Στην πορεία της προς την αναζήτηση θα μπλεχτεί ερωτικά με τους δύο καλλιτέχνες (στο δωμάτιο των οποίων είχε βρεθεί νεκρή η κοπέλα) και πάθη, πόθοι, μυστικά, αποκαλύψεις, θα βγουν στη φόρα. Το μυστήριο, η ένταση, το σασπένς, είναι διάχυτα, οι εύθραυστες ισορροπίες του φιλμ αναδύουν μία γοητεία, οι τολμηρές -άρρηκτα συνδεδεμένες με το σενάριο- ερωτικές σκηνές, είναι υπέροχες. Εκπληκτικά είναι τα σκηνικά και τα κοστούμια, ενώ υποβλητική και η μουσική επένδυση του συνθέτη Mychael Danna, που συμπληρώνει έξοχα τους διαλόγους.

 Σκοτεινό αλλά και προσιτό ταυτόχρονα, μυστηριώδες, με νουάρ ατμόσφαιρα, καλό σενάριο, δυνατές πρωταγωνιστικές ερμηνείες, έξυπνες ανατροπές με αποκορύφωμα την τελευταία, εντυπωσιακά σέξι ερωτικές σκηνές, υποβλητική μουσική, αξιοθαύμαστη -στα όρια ίσως του ναρκισσισμού- σκηνοθεσία, το «Where the Truth Lies» ίσως να μην είναι το κορυφαίο αριστούργημα, ωστόσο πρόκειται για ένα εξόχως γοητευτικό φιλμ που σε συναρπάζει!

 Βαθμολογία: 8/10

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2010

Seppuku, Masaki Kobayashi, 1962



 Από τον αγαπημένο Ιαπωνικό κινηματογράφο και το 1962 προέρχεται αυτό το αριστουργηματικό φιλμ με τίτλο "Χαρακίρι" (Seppuku ή Hara kiri). Επειδή ο σπουδαιότερος κινηματογραφιστής της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου είναι ο μέγιστος Akira Kurosawa, και μαζί με τους Ozu, Mizoguchi αποτελούν το "μαγικό τρίο" του Ιαπωνικού Σινεμά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλοι σημαντικοί Ιάπωνες σκηνοθέτες. Σε επόμενα post μου μάλιστα θα αναφερθώ εκτενέστερα.
 Εδώ, ο σκηνοθέτης ονομάζεται Masaki Kobayashi και με το "Χαρακίρι" μας χαρίζει μία σπουδαία, αριστουργηματική ταινία για τους Σαμουράι.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Στη φεδουαρχική Ιαπωνία του 17ου αιώνα, ένας περιπλανώμενος σαμουράι πηγαίνει στον οίκο ενός μεγάλου αφέντη της περιοχής για βρει την κατάλληλη τοποθεσία ώστε να πράξει το τελετουργικό για το χαρακίρι. 
 Εκεί μαθαίνει την ιστορία του γαμπρού του που οδηγήθηκε από τρεις πολεμιστές σε ατιμωτική αυτοκτονία με σπαθί φτιαγμένο από μπαμπού. Λίγο πριν πράξει αυτός χαρακίρι, διηγείται την ιστορία και συμπληρώνει την ιστορία με την εκδίκηση που έχει ήδη πάρει το δρόμο της..

 Ο Masaki Kobayashi λοιπόν με το "Seppuku" ασκεί δριμύ κατηγορώ στο φεουδαρχικό σύστημα της Ιαπωνίας του 17ου αιώνα αλλά και συγκεκριμένα στον "κώδικα τιμής" των Σαμουράι.
 Ένας Σαμουράι Ρόνιν* θα φτάσει στην αυλή ενός φεουδάρχη και τον εκληπαρεί να του δώσει ελεημοσύνη. Ο "άρχοντας" όμως θα ξεγελάσει τον φτωχό Σαμουράι και θα τον αναγκάσει να κάνει χαρακίρι. Ο Ρόνιν Σαμουράι θαρραλέος ως είναι, θα υποστεί ολόκληρο το βάναυσο και εξευτελιστικό τελετουργικό του "χαρακίρι" και τουλάχιστον στο τέλος θα παρακαλέσει να αποκεφαλιστεί "τιμητικά" όπως ορίζει ο κώδικας των Σαμουράι. Αλλά ούτε και τότε θα εισακουστεί και ο φεουδάρχης χωρίς να δείξει έλεος θα δώσει εντολή για έναν αποτρόπαιο και βασανιστικό θάνατο...

( * Στην Ιαπωνία, γύρω στα 1630 πολλοί Σαμουράι, λόγω της ειρήνης που επικράτησε ανάμεσα στα Σογκουνάτα, είχαν μείνει άνεργοι, στερήθηκαν τον κώδικα τιμής τους και έφτασαν στην επαιτεία για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.
Έγιναν Ρόνιν.)
 Το σχέδιο εκδίκησης όμως έχει τεθεί σε λειτουργία. Ο... κανονικός Σαμουράι θα καταφτάσει στο φέουδο ζητώντας (παριστάνοντας ότι ζητάει) ελεημοσύνη. Ο Σαμουράι Ρόνιν που μόλις πριν από λίγο δολοφονήθηκε αποτρόπαια, ήταν ο άνδρας της μοναχοκόρης του!
 Θα καταφέρει να ξεγελάσει τους πάντες, να μην παραδώσει το σπαθί του και να αφηγηθεί με μοναδικό τρόπο την ιστορία του. Οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί. Δεν κάνει πια ο φεουδάρχης-αφέντης-σαδιστής ότι θέλει, αλλά τον απόλυτο έλεγχο τον έχει ο ήρωάς μας (τον υποδύεται ένας εκπληκτικός Nakadai Tatsuya!), μέχρι να οδηγηθούμε με εκπληκτική σκηνοθετική μαεστρία απ' τον Κομπαγιάσι στην τελευταία πράξη της ταινίας, που αποτελεί ένα πραγματικό υπερθέαμα!
 Ο ήρωά μας ξεσπάει. Και θα παρασύρει τα πάντα και τους πάντες στο διάβα του. Ή καλύτερα, στην κατά μέτωπο επίθεση που εξαπολύει κατά πάντων! Αποφασισμένος να αποτινάξει τον ζυγό της καταπίεσης, της αδικίας, της δουλείας, της καταπάτησης, του εξευτελισμού, σηκώνει το σπαθί ψηλά και, στην κυριολεξία, μόνος εναντίων όλων θα γράψει τον επίλογο της τραγωδίας. Ένας επίλογος που φυσικά είναι προδιαγεγραμένος και που θέλει τον Σαμουράι -σύμβολο του ηρωισμού- να πεθαίνει. Αλλά να πεθαίνει με τρομερά τίμιο τρόπο, με το κεφάλι ψηλά και αφού πρώτα κατέλυσε και ξέσκισε κάθε σύμβολο και θεσμό ενός συστήματος ολότελα σάπιου.

  Απομυθοποίηση του κώδικα των Σαμουράι από τον Κομπαγιάσει, έναν μαρξιστή σκηνοθέτη που ξεσκίζει οποιαδήποτε συστήματα και παραδόσεις που υποστηρίζουν απαράδεκτους, μισάνθρωπους θεσμούς και κώδικες καθώς και τις κοινωνικές τάξεις που τα συντηρούν και δημιουργεί ένα θρυλικό αντιπολεμικό έπος. 

 Μία απ' τις σπουδαιότερες ταινίες στην ιστορία του Ιαπωνικού κινηματογράφου.

 Βαθμολογία: 9,5/10

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

De battre mon coeur s'est arrêté, Jacques Audiard, 2005



 "Ο χτύπος που έχασε η καρδιά μου" είναι ο ελληνικός τίτλος αυτού του πολύ όμορφου μεταμοντέρνου νουάρ από τον Γάλλο σκηνοθέτη Jacques Audiard (Un Prophete) και το 2005.

 Η υπόθεση της ταινίας:
Ο Τομ είναι ένας κτημοτομεσίτης 28 ετών, πιστός στο σκληρό ηθικό πρότυπο του πατέρα του. Ο Τομ περνάει ένα κρίσιμο στάδιο στη ζωή του, εκείνο που θέλει τα παιδιά να γίνονται γονείς των γονιών τους....Μέχρι που μια τυχαία συνάντηση θα τον ενθαρρύνει να πάρει τη ζωή του στα χέρια του και να γίνει ό,τι και η μητέρα του: επαγγελματίας πιανίστας. Μια νεοφερμένη στην πόλη ταλαντούχα πιανίστρια από την Κίνα θα γίνει η δασκάλα του και η μουσική θα είναι η μόνη γλώσσα επικοινωνίας τους, αφού εκείνη δεν μιλάει λέξη γαλλικά. Οι πιέσεις όμως από την καθημερινότητά του θα αποτελέσουν μεγαλύτερο εμπόδιο από ό,τι εκείνος φανταζόταν...
Η μουσική λοιπόν είναι αυτή που αλλάζει προς τα καλύτερο τη ζωή του νεαρού Τομ. Η μεγάλη του αγάπη για τη μουσική και το πιάνο είναι εκείνη που τον οδηγεί στο να βγάζει έναν καλύτερο εαυτό. Είναι εκείνη που τον κάνει καλύτερο άνθρωπο. Στη μουσική, ή καλύτερα μέσα απ' τη μουσική προσπαθεί να βρει το νόημα στη ζωή του.

 Ο Τομ από μικρός έπαιζε πιάνο. Είχε ταλέντο που κληρονόμησε από την μητέρα του. Ο θάνατος της οποίας τον έκανε να αφήσει το αγαπημένο του πιάνο για δέκα ολόκληρα χρόνια. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει να ονειρεύεται ότι κάποια μέρα θα γίνει ένας καταξιωμένος πιανίστας!

 Θα βρει την καινούρια δασκάλα για την μουσική αναγέννησή του στο πρόσωπο μιας νεαρής Κινέζας, άρτι αφιχθείσας στο Παρίσι, η οποία δεν μιλάει καθόλου Γαλλικά. Και η οποία θα του (ξανα)προσφέρει την σιγουριά και την ψυχική δύναμη που χρειάζεται. Οι δυο τους δεν έχουν κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Κι όμως θα έρθουν τόσο κοντά... με το κοινό τους πάθος, την μουσική!
 Έτσι ακριβώς. Η μουσική θα είναι η γλώσσα που θα τους φέρει κοντά. Μέσω της μουσικής θα αναπτύξουν δίαυλο επικοινωνίας, με τη βοήθεια της μουσικής θα ζήσουν ένα έντονο ερωτικό πάθος!

 Παράλληλα έχει να "αντιμετωπίσει" και τον πατέρα του, ο οποίος είναι ένας μεσίτης που διάφοροι του χρωστάνε λεφτά. Ο Τομ με φανερή αδυναμία στον πατέρα του (παρά την πίεση που εκείνος του ασκεί) θα αναλάβει να λύσει τις διαφορές του και συχνά θα μπλέκει σε καβγάδες, θα πλακώνεται με διαφόρων ειδών αλήτες, αλλά και θα "αναγκάζεται" να τα βάζει με αθώους, διώχνοντάς τους με τις κλωτσιές απ' τα σπίτια τους ως ανεπιθύμητους, ενώ θα εξυπηρετεί συμφέροντα που ανήκουν σε παράνομα κυκλώματα που κινούν κάποιοι υποτιθέμενοι φίλοι του και οι οποίοι τον αναγκάζουν να τους βοηθάει.
 Και έχοντας να αντιμετωπίσει όλα αυτά, ο Τομ έχει στο μυαλό του το μόνο πράγμα που τον κρατάει ζωντανό, που του δίνει κουράγιο και ελπίδα. Το μόνο πράγμα που κάνει την καρδιά του να χτυπάει... Τη μεγάλη οντισιόν που δίνει σε λίγες μέρες.

 Όλες οι ερμηνείες είναι πολύ καλές, με τον πρωταγωνιστή ωστόσο, Romain Duris να κλέβει την παράσταση. Η σκηνοθεσία του Audiard είναι εξαιρετική, με την κάμερα να είναι καρφωμένη στο πρόσωπο του Ντουρί, και φυσικά η μουσική, που αποτελεί το σημείο αναφοράς της ταινίας, ντύνει υπέροχα κάθε σεκάνς του φιλμ.

Να πω ότι το "De battre mon coeur s'est arrêté" αποτελεί κάτι σαν ριμέικ του Αμερικανικού φιλμ "The Fingers" του James Toback, του 1977 και τον Harvey Keitel στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Κέρδισε οκτώ Σεζάρ: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, μουσικής, β' ανδρικού ρόλου (Νιλς Αρεστρούπ), γυναικείας ελπίδας (Λιν-Νταν Παμ), διασκευής, φωτογραφίας και μοντάζ.

 Μία πανέμορφη ταινία, για την μουσική και την πορεία προς την ατομική λύτρωση!

  Βαθμολογία: 8/10

Πέμπτη 14 Ιανουαρίου 2010

Waltz with Bashir, Ari Folman, 2008


 "Βαλς με τον Μπασίρ" (Vals im Bashir), είναι μία αντιπολεμική ταινία, του Ισραηλινού σκηνοθέτη Ari Folman και του 2008. Ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει πως πάντοτε ήθελε να κάνει μια ταινία για την εισβολή των Ισραηλινών στο Λίβανο. Κωλυόταν ωστόσο, αφού η ντοκουμενταρίστικη μορφή που θα είχε η ταινία, μία εξιστόριση δηλαδή γεγονότων και εικόνες με πολεμικές συγκρούσεις θα κούραζαν αφόρητα τους θεατές, όπως είχε πει -περίπου- ο δημιουργός. Έτσι, κατέφυγε στην λύση του animation, με το οποίο "κέρδισε" τον θεατή και προσέδωσε μια άλλη, μαγική διάσταση στην απολογία ενός Ισραηλινού σκηνοθέτη για τη σφαγή των συμπατριωτών του το 1982 στο Λίβανο.

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Ένας άντρας ξενυχτά σε ένα μπαρ. Τον λένε Άρι και είναι σκηνοθέτης. Συνομιλεί με έναν φίλο του που του εξομολογείται πως κάθε βράδυ στον ύπνο του τον κυνηγούν 26 σκυλιά. Κάθε βράδυ ο ίδιος αριθμός. Συμπεραίνουν πως αυτό θα έχει να κάνει και με τη θητεία των δύο ανδρών στον Ισραηλινό στρατό στον πρώτο πόλεμο του Λιβάνου στις αρχές της δεκαετίας του '80. Μόνο που ο Άρι δεν έχει την παραμικρή θύμηση από τον πόλεμο στον οποίο ήταν κι αυτός παρών. Ψάχνει λοιπόν τους ανθρώπους από το παρελθόν του, εννιά γνωστούς και φίλους, τους ζητά να αφηγηθούν κι αυτοί τις εμπειρίες τους και ψάχνει την αλήθεια για αυτό το κομμάτι του εαυτού του που ο ίδιος ακούσια διέγραψε. Και σιγά σιγά, εικόνες άλλοτε ρεαλιστικές και άλλοτε σουρρεαλιστικές διαγράφονται με τα μάτια της φαντασίας του... Ή μήπως με αυτά της μνήμης του;

 Πρόκειται οπωσδήποτε για ένα πρωτοποριακό εγχείρημα. Ο Άρι Φόλμαν δημιουργεί ένα εκπληκτικό φιλμ, συνδυάζοντας έξοχα μια πολεμική θεματικά ταινία, με την ντοκουμενταρίστικη καταγραφή, και τους animated χαρακτήρες!

 Καθαρά πολιτική ταινία με σαφή αντιπολεμικά μηνύματα, το "Walz with Bashir" παίρνει εξ' αρχής θέση. Υποστηρίζει ξεκάθαρα τους Λιβανέζους αλλά και τους Παλαιστίνιους. Και ο Ισραηλινός σκηνοθέτης στήνει ένα δοκίμιο πάνω στη μνήμη και τα ιστορικά γεγονότα, ενώ μετά τη σκηνοθεσία και το σενάριο που υπογράφει, αναλαμβάνει και το ρόλο του αφηγητή (φωνητικά) προσδίδοντας τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του φιλμ, αφού ότι παρακολουθούμε είναι γεγονότα από την οπτική γωνία του Άρι Φόλμαν, έτσι όπως ο ίδιος τα έζησε!

 Επίσης, βλέπουμε συνεντεύξεις, το υλικό για τις οποίες ο σκηνοθέτης συγκέντρωσε σε διάστημα τεσσάρων χρόνων μέχρι να γυρίσει την ταινία!
 Οι δε εικόνες, σκοτεινές ή φανταχτερές, σουρεαλιστικές σε κάθε περίπτωση, είναι εξαιρετικής ομορφιάς, ενώ η μουσική σύνθεση από τον Max Richter, αποτελεί την ιδανική επιλογή στο ντύσιμο των άλλωτε σοκαριστικών και άλλωτε πάλι βαθιά ανθρώπινων εικόνων.

 Ο ήρωας μας λοιπόν, έχει σαν στόχο την επανάκτηση της χαμένης του μνήμης. Προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει όλους εκείνους με τους οποίους πολέμησε μαζί και να αντλήσει από αυτούς πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν να θυμηθεί. Μάταια όμως! Γιατί όλοι τους είτε δεν θυμούνται είτε πάλι, δεν θέλουν να θυμηθούν. Για κάποιο λόγο, συνειδητά, έχουν διαγράψει απ' τη μνήμη τους τα φρικιαστικά γεγονότα που έζησαν. Και ο 'Αρι είναι ο μόνος που αναζητά την αλήθεια. Που προτιμάει να βρει την αλήθει του τί πραγματικά συνέβει τότε για να πάψει να βασανίζεται από εφιάλτες και φαντάσματα...
Και σιγά σιγά, με τη διαρκή πίεση, την απεγνωσμένη αναζήτηση, τις μαρτυρίες εμπλεκομένων στα γεγονότα, η μνήμη θα επανακτηθεί, οι εφιάλτες θα τερματίσουν και στη θέση τους θα επανέλθει η πραγματικότητα, τα αληθινά γεγονότα, όπως ακριβώς συνέβησαν, όσο τρομακτικά και οδυνηρά κι αν ήταν.
 Ορισμένες σεκάνς του φιλμ είναι πραγματικά εκπληκτικές, όπως εκείνη του Βαλς στον πόλεμο, και φυσικά αυτή του φανταστικού, σπαρακτικού φινάλε!

 Η ιστορία του Bashir:
 Bashir Gemayel ήταν το όνομα του Χριστιανού προέδρου του Λιβάνου που ανέδειξαν οι εκλογές του Αυγούστου του 1982. Απόγονος του Pierre Gemayel - που το 1936 ίδρυσε το Κόμμα της Φάλαγγας (μετά την επίσκεψή του στη ναζιστική Γερμανία). Δολοφονήθηκε τον ίδιο Αύγουστο, κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του στα κεντρικά των Φαλαγγιτών, από έναν ισχυρότατο εκρηκτικό μηχανισμό. Ήταν πολιτική φιγούρα φιλικά προσκείμενη στον Αριέλ Σαρόν -που το 1982 ήταν ακόμα Υπουργός Άμυνας. Ο τελευταίος, το ίδιο καλοκαίρι είχε βάλει σε εφαρμογή τη δική του, μυστική ατζέντα. Ενώ στρατεύματα των Ισραηλινών είχαν ήδη καταλάβει το Νότιο Λίβανο σε μια ζώνη 40 χλμ, για να αποτρέψουν τις επιθέσεις των Παλαιστινίων που χρησιμοποιούσαν την περιοχή ως οχυρό για επιθέσεις στο Βόρειο τμήμα του Ισραήλ, ο Σαρόν, χωρίς την έγκριση της υπόλοιπης Ισραηλινής κυβέρνησης, οδήγησε τις δυνάμεις του IDF (Israeli Defense Forces - Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις), σε μια επιχείρηση κατάληψης όλου του νοτίου τμήματος του Λιβάνου, συμπεριλαμβανομένης και της Βυρηττού. Δύο εβδομάδες πριν από τη δολοφονία, ξένα στρατεύματα είχαν φτάσει στη Βυρηττό για να επιβλέψουν την αποχώρηση των συριακών στρατευμάτων και των δυνάμεων της PLO (της Οργάνωσης Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης) που είχε επιβληθεί μετά από την επίθεση των Ισραηλινών εναντίον των Σύριων που είχαν καταλάβει τα ανατολικά της πρωτεύουσας του Λιβάνου. Η αποχώρηση αυτή, 11.000 στρατιωτών, προέκταση και συνέχεια του εμφυλίου πολέμου στο Λίβανο, ανάμεσα σε μαρωνίτες και μουσουλμάνους μετά από επίθεση φαλαγγιτών σε δυνάμεις της PLO στη Βηρυτό, δεν αφορούσε τα γυναικόπαιδα, που στρατοπέδευσαν ως επί το πλείστον στα παλαιστινιακά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα. Εκεί τους βρήκαν -και τους οδήγησαν σε μακελειό- οι χριστιανικές πολιτοφυλακές των φαλαγγιτών, που έστειλαν οι Ισραηλινές δυνάμεις ως αντίποινα για τη δολοφονία του Gemayel, το ίδιο κιόλας απόγευμα της δολοφονίας του. Ο αριθμός των θυμάτων μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει προσδιοριστεί, αλλά λογίζεται περί τις 3000. Η σφαγή της Σάμπρα και Σατίλα προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή, αλλά και αντιδράσεις εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών και στο εσωτερικό της χώρας. Το διεθνές ανακριτικό σώμα που συγκροτήθηκε ανάγκασε τον Αριέλ Σαρόν σε παραίτηση. Αυτό ασφαλώς δεν το εμπόδισε από το να εκλεγεί πρωθυπουργός της χώρας 20 χρόνια αργότερα.

 Πολύ καλό σε σύλληψη, μελαγχολικό, σκληρά ρεαλιστικό, βαθιά πολιτικό, αντιπολεμικό, νοσηρά γοητευτικό, το animation αυτό του Folman, νομίζω ότι δίκαια συζητήθηκε πολύ και έτυχε της απήχησης που του άξιζε. Χωρίς να είναι αριστουργηματικό, είναι ένα πάρα πολύ πρωτοποριακό και δυνατό φιλμ.

Συνηθίζουμε να λέμε για κάποιο animation που μας άρεσε, ότι "δεν είναι μόνο για μικρούς, αλλά και για μεγάλους". Ε, το "Βαλς με τον Μπασίρ" είναι ένα animation αποκλειστικά και αυστηρά για ενήλικες!

 Το "Waltz with Bashir" ήταν υποψήφιο για πολλά βραβεία και κέρδισε αρκετά από αυτά, με σημαντικότερο τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας για το 2008, ενώ είχε προταθεί και για Oscar καλύτερης ταινίας.

  Βαθμολογία: 7/10

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2010

The Man Without A Past, Aki Kaurismaki, 2002



 "Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν" (Mies vailla menneisyytta, ο πρωτότυπος τίτλος), είναι η σημαντικότερη ίσως στιγμή του Aki Kaurismaki, του σπουδαίου Φινλανδού κινηματογραφιστή.

 Η υπόθεση της ταινίας:
Ένας άνδρας φτάνοντας στο Ελσίνκι για να αναζητήσει δουλειά, πέφτει θύμα ληστείας που καταλήγει στον βίαιο ξυλοδαρμό του. Όταν συνέρχεται βρίσκεται στο νοσοκομείο και ανακαλύπτει πως έχει χάσει τη μνήμη του. Αποφασίζει έτσι να ξεκινήσει την περιπλάνησή του σε έναν κόσμο που δεν γνωρίζει πια, όπου όμως θα γίνει δεκτός από μια ομάδα απόκληρων, οι οποίοι του φέρονται με μεγάλη κατανόηση και καλοσύνη. Θα καταφέρει να φτιάξει σιγά-σιγά μια καινούρια ζωή και να (ξανά) γνωρίσει τον έρωτα. Όταν η αστυνομία θα καταφέρει να ανακαλύψει το χαμένο του παρελθόν, θα είναι το τελευταίο θέμα που τον απασχολεί... 

 Ο Φινλανδός σκηνοθέτης, Άκι Καουρισμάκι, από τους αγαπημένους κινηματογραφιστές του ανεξάρτητου Σινεμά, μας δίνει εδώ, μία υπέροχη ταινία για την απώλεια της μνήμης. 

 Πολύ καλή σκηνοθεσία, με λεπτό, ωραίο χιούμορ να "σπάει" τις έντονες δραματικές στιγμές, εξαιρετικοί διάλογοι, αργοί ρυθμοί σε αντιδιαστολή με τους γρήγορους ρυθμούς του υλικού δυτικού κόσμου, και μία μεγαλειώδης και βραβευμένη ερμηνεία από την πρωταγωνίστρια Kati Outine. Και φυσικά, αυτό που ξεχωρίζει, όπως άλλωστε και σε όλες τις ταινίες του συμπαθούς αυτού δημιουργού, είναι η λιτότητα.
 Τόσο στο τρόπο κινηματογράφισης (αποθέωση του μινιμαλισμού!), όσο και στο τρόπο της ζωής των ηρώων. Ο οποίος μπορεί να είναι "απλός", όμως η ζωή τους κάθε άλλο παρά απλή είναι, αφού είναι γεμάτη από αγάπη, αισιοδοξία, και έννοια για τους συνανθρώπους τους, ανεξαρτήτως ποιοι ή τί είναι!
 Δηλαδή, μια ζωή πλημμυρισμένη από "χριστιανικά", πανανθρώπινα συναισθήματα!


«Ένας άνθρωπος χωρίς όνομα φτάνει στην πόλη και από την πρώτη στιγμή τον χτυπούν θανάσιμα. Εδώ αρχίζει αυτό το επικό δράμα, φιλμ ή καλύτερα όνειρο μοναχικών καρδιών με άδειες τσέπες ή καλύτερα πουλιών, κάτω από τον μεγάλο ουρανό του Κυρίου μας.»  και συμπληρώνει: «Οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές απόψεις μου για την κατάσταση της κοινωνίας, την ηθική και τον έρωτα μπορούν να βρεθούν μέσα στην ίδια την ταινία».


 Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον ίδιο τον Άκι Καουρισμάκι, με τα οποία ο σκηνοθέτης περιέγραψε πώς ο ίδιος "είδε" την ταινία του!


  Μία υπέροχη ταινία, λυρική, ποιητική, πανέμορφη. Απ' τις σημαντικότερες στιγμές ολόκληρου του Ευρωπαϊκού κινηματογράφου της δεκαετίας που μας πέρασε.
 Μία αποθέωση της ελπίδας, του ουμανισμού, της ανθρωπιάς!

 Βαθμολογία: 9/10

Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2010

Il Divo, Paolo Sorrentino, 2008



 Πρόκειται για μία πολιτική ταινία-καταγγελία από έναν βιρτουόζο Ιταλό σκηνοθέτη, τον Paolo Sorrentino, ο οποίος το 2008 με το "Il Divo" "κέρδισε" τόσο τις Κάννες όσο και το απανταχού κινηματογραφόφιλο κοινό!

 Η ταινία αφορά στον 7 φορές(!) πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζούλιο Αντρεότι (Guilio Andreotti), τον πολυσυζητημένο και πλέον αμφιλεγόμενο πολιτικό της μεταπολεμικής Ιταλίας. Και ο Σορεντίνο βουτάει επικίνδυνα στα άδυτα της Μαφίας, παρουσιάζοντάς μας την "κρυφή γοητεία της εξουσίας"!

 Η υπόθεση της ταινίας:
Ισως λίγοι άνθρωποι κατάφεραν να διχάσουν τόσο πολύ το πολιτικό σκηνικό και την κοινή γνώμη μιας χώρας όσο ο Τζούλιο Αντρεότι, πρώην σεβάσμιος πολιτικός άνδρας της Ιταλίας που αποκαθηλώθηκε βάναυσα λόγω των αποκαλύψεων για τις διασυνδέσεις του με τη Μαφία. Πώς αυτός, ο επτά φορές πρωθυπουργός, ο ισόβιος γερουσιαστής και αποκαλούμενος «μέγας Τζούλιο», έφτασε στο μάτι του κυκλώνα; Μαγεμένος από το μυστήριο Αντρεότι, ο Πάολο Σορεντίνο προσπαθεί να το αποκωδικοποιήσει σε μια βιογραφία ντελιριακή, γεμάτη χιούμορ και απολαυστικές περιπλοκές, που δε διστάζει να καταδυθεί στα μυστικά της «βαθιάς» Ιταλίας. Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Κανών.
Ο Τζούλιο Αντρεότι δεν κοιμάται ποτέ γιατί έχει πολλή δουλειά, γράφει βιβλία, αρχειοθετεί τους φακέλους του, κάνει κοσμικές εμφανίσεις και, βέβαια, προσεύχεται. Ήρεμος, μουλωχτός, αδιαπέραστος. Ένας γεροντοκράτης που, εκτός απ' τον Θεό, δεν φοβάται κανέναν και τίποτα. Η μόνη του απόλαυση είναι η εξουσία. Μια εξουσία όπως ακριβώς του αρέσει. Σταθερή και ακίνητη. Όπου όλα, από τις εκλογικές μάχες και τις τρομοκρατικές απόπειρες μέχρι τις πιο βαριές κατηγορίες, γλιστρούν πάνω του ως ίχνη. Ο Αντρεότι μένει απαθής απέναντι σε όλα, ώσπου η πιο ισχυρή αντι-εξουσία της χώρας, η Μαφία, αποφασίζει να του κηρύξει τον πόλεμο στις αρχές της δεκαετίας του '90…
 Η Ιταλία τα τελευταία χρόνια σαν να είχε πέσει σε νάρκη κινηματογραφικά. Ευτυχώς όμως, ήρθε το 2008 που μας χάρισε δύο σημαντικές ταινίες. Πρώτα ήταν το "Gomorra", του Matteo Garrone, ένα σχεδόν ντοκουμενταρίστικο φιλμ, με μία ρεαλιστική ματιά για την εγκληματική δραστηριότητα της Ναπολιτάνικης Μαφίας Καμόρρα. Για να ακολουθήσει το "Il Divo". Μια βιογραφία του Τζούλιο Αντρεότι, του πιο αμφιλεγόμενου πολιτικού στη μεταπολεμική ιστορία της Ιταλίας!

 Πρόκειται για μία μεγάλη μαγκιά του σκηνοθέτη, Paolo Sorrentino. Κάνει μια βαθιά πολιτική ταινία, μία βιογραφία ενός πολιτικού που δίχασε όσο κανείς άλλος το πολιτικό σκηνικό αλλά και την κοινή γνώμη στην Ιταλία, αλλά δεν κάνει επιφανειακή δουλειά, μια απλή καταγραφή δηλαδή. Αντίθετα προχωράει σε καταγγελία, εισχωρεί στα άδυτα της Μαφίας, την οποία και συνδέει με την "δράση" του πολιτικού, με διόλου απίθανο σενάριο, αυτό της θέσεως σε κίνδυνο της ζωής του!

Και φυσικά πρέπει να απονεμηθούν τα εύσημα στον Σορεντίνο, για τη δυναμική σκηνοθεσία. Καθώς πριν την πολιτική ανάλυση, θα δούμε την ταινία κινηματογραφικά. Μερικά πλάνα λοιπόν είναι εκπληκτικά. Οι ευρυγώνιες λήψεις άκρως ευρηματικές. Η πλοκή εξελίσσεται μπροστά μας εγκεφαλικά από τον σκηνοθέτη, με πολύ γρήγορους ρυθμούς, ενώ η μουσική ντύνει όμορφα κάθε σεκάνς. Και η χρήση της ειρωνίας έχει έντονες φελινικές αποχρώσεις!
 Ο δε, Τόνι Σερβίλιο, με λεπτή, χαμηλή φωνή, ενίοτε μάλιστα εκνευριστική, ανέκφραστος, ερμηνεύει με μοναδική ψυχραιμία και έντονα θεατρικό τρόπο τον ρόλο του ως Αντρεότι. Και από την όψη μέχρι τον χαρακτήρα του και την λεπτή ειρωνία που διαθέτει θυμίζει πολύ έντονα τον Ιταλό πολιτικό!
Ο οποίος μάλιστα, Σερβίλιο (Αντρεότι), αφηγείται ο ίδιος τα ιστορικά γεγονότα που παρακολουθούμε, μέσα από την δική του οπτική γωνία (ωραίο εύρημα αυτό του Σορεντίνο!), κάτι που κάνει τον πολιτικό-τέρας ακόμη και... συμπαθή στα μάτια του θεατή!

Συγκεντρωμένα τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Τζούλιο Αντρεότι, που αναφέρονται και στην ταινία:
Γεννημένος στη Ρώμη στις 14 Ιανουαρίου 1919, ο Τζούλιο Αντρεότι είναι μια σημαντική πολιτική προσωπικότητα, συγγραφέας και δημοσιογράφος διεθνούς φήμης, καθώς και ένας από τους κύριους υποστηρικτές του Ιταλικού Χριστιανο -δημοκρατικού Κόμματος. Έχει κυριαρχήσει στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας για 50 χρόνια: επτά φορές Πρωθυπουργός, οκτώ φορές Υπουργός Αμύνης, πέντε φορές Υπουργός Εξωτερικών, δύο φορές Υπουργός Οικονομικών, Υπουργός για τον Προϋπολογισμό και τον Οικονομικό Προγραμματισμό και Υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου, μία φορά Υπουργός Εσωτερικών και Υπουργός Δημόσιας Διοίκησης. Το 1991 πήρε τον τίτλο του Γερουσιαστή Εφ' Όρου Ζωής. Ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ενώ σπούδαζε νομικά στο πανεπιστήμιο. Ως μέλος της Ιταλικής Καθολικής Πανεπιστημιακής Ομοσπονδίας, γνώρισε τον Άλντο Μόρο, τον οποίο διαδέχθηκε ως εθνικός πρόεδρος της Ομοσπονδίας από το 1942 έως το 1944. Εξελέγη στη Συνταγματική Συνέλευση το 1946 και στο Κοινοβούλιο το 1948. Έχοντας εισέλθει στην κυβέρνηση το 1947, έγινε Υφυπουργός στο στενό Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τη διάρκεια της τέταρτης θητείας του Ντε Γκασπέρι ως Πρωθυπουργός, και παρέμεινε στη θέση αυτή έως το 1954. Εξελέγη Πρωθυπουργός για πρώτη φορά το 1972 (η κυβέρνησή του, η οποία κράτησε μόνο εννιά μέρες, ήταν η πιο σύντομη στην ιστορία της Δημοκρατίας). Η τελευταία από τις επτά κυβερνήσεις του κατέβηκε από την εξουσία το 1992, λίγο περισσότερο από ένα χρόνο από την ημέρα που σχηματίστηκε. Από το 1993, ο Αντρεότι άρχισε να κατηγορείται, από αποστάτες της Μαφίας, πως είχε σχέσεις με την Κόζα Νόστρα. Η είδηση αυτή προκάλεσε ταραχή διεθνώς. Μετά την έγκριση της Ιταλικής Γερουσίας, η δίκη του Αντρεότι (αναμφισβήτητα μια από τις πιο σημαντικές δίκες όπου εμπλέκεται Ιταλός πολιτικός) ξεκίνησε το 1996. Το 1999 αθωώθηκε επειδή «το αδίκημα δεν υφίσταται», στην έφεση που έγινε το 2003 καταδικάστηκε για «γνήσιες, ακλόνητες και φιλικές σχέσεις με την Μαφία έως την άνοιξη του 1980», ένα έγκλημα που αργότερα παρεγράφη με εντολή. Ο Αντρεότι κατηγορήθηκε και δικάστηκε επίσης για το φόνο του δημοσιογράφου Μίνο Πεκορέλι: αθωώθηκε το 1999, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 24 ετών το 2002 και αθωώθηκε πλήρως το 2003 από τον Άρειο Πάγο.

 Απ' τις σημαντικότερες πολιτικές ταινίες τα τελευταία χρόνια!


 Βαθμολογία: 7/10

Σάββατο 9 Ιανουαρίου 2010

Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring, Kim Ki-duk, 2003



 "Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας... και Άνοιξη" είναι ο ελληνικός τίτλος της ταινίας (Bom Yeoreum Gaeul Gyeoul Geurigo Bom, ο αυθεντικός) με την οποία έγινε γνωστός στο ελληνικό κοινό ο σημαντικός Νοτιοκορεάτης σκηνοθέτης Kim Ki-duk (The Isle, Bad Guy, Samaritan Girl, 3-Iron).

 Η υπόθεση της ταινίας:
 Η ενηλικίωση ενός μαθητευόμενου μοναχού και ο αέναος κύκλος της ζωής, της φύσης, του θανάτου. Οι μικρές αλλά τόσο σημαντικές λεπτομέρειες της καθημερινότητας (Aνοιξη) που ανακαλύπτει, οι πρώτες του ερωτικές ανησυχίες και τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνει (Καλοκαίρι), η ανάγκη της λύτρωσης και απαντήσεων (Φθινόπωρο), και τέλος η αναζήτηση της πνευματικής διαφώτισης (Χειμώνας), συνθέτουν το δρόμο που καλείται να διανύσει.

 Ο κύκλος της ζωής από έναν εκ των σημαντικοτέρων Κορεατών σκηνοθετών, του Kim Ki-duk συμβολικά από τις τέσσερις εποχές και στην πράξη, έτσι όπως τον βιώνει ένας μαθητευόμενος μοναχός μαζί με τον πνευματικό του δάσκαλο σε ένα μοναστήρι σε μια λίμνη που βρίσκεται κυριολεκτικά... στη μέση του πουθενά.
Τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατάει ο ίδιος ο σκηνοθέτης!

 Οι διάλογοι είναι περιττοί, αφού όπως σε όλες τις ταινίες του Νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη, έτσι κι εδώ, κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι ερμηνείες και φυσικά οι εικόνες με τα πανέμορφα τοπία. Μία απόλυτα ποιητική και λυρική ταινία από έναν μάστορα του είδους!

 Η ταινία λοιπόν ξεκινάει με την άνοιξη. Ο νεαρός, ανήσυχος και ανώριμος ακόμη παίζει διάφορα επικίνδυνα παιχνίδια με τα ζώα της φύσης, τα οποία στοιχίζουν τη ζωή σε ορισμένα εξ' αυτών.
 Θα τιμωρηθεί με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο βασανίζει τα ζωντανά, από τον μοναχό που τον εκπαιδεύει κάτι που θα τον κάνει να αντιληφθεί το μεγάλο κακό που προκάλεσε στα αθώα ζώα και απελπισμένος θα προσπαθεί να σώσει ότι μπορεί, φανερά μετανιωμένος.
 Ακολουθεί το καλοκαίρι, όπου στα 17 του πλέον θα γνωρίσει τον έρωτα, στο πρόσωπο ενός νεαρού κοριτσιού που θα έρθει στο μοναστήρι για να αναρρώσει. Ο έρωτας αυτός θα κάνει τον νεαρό να αφήσει τον μοναχό και να ακολουθήσει το κορίτσι στην πόλη.
 Για να ακολουθήσει το φθινόπωρο, όπου ο μοναχός, 30 χρονών πλέον, θα επιστρέψει στο μοναστήρι ως... εγκληματίας, αφού έχει διαπράξει φόνο. Εκεί θα συλληφθεί μπροστά στα μάτια του δασκάλου από δύο αστυνομικούς και κάπως έτσι θα φτάσουμε... στον χειμώνα.
 Ο δάσκαλος έχει πεθάνει, ο μοναχός σε ώριμη ηλικία πια θα επιστρέψει και πάλι στο μοναστήρι αποφασισμένος να ζήσει εκεί για το υπόλοιπο της ζωής του. Τότε θα τον επισκεφτεί μία γυναίκα και θα του αφήσει το νεογέννητο μωρό της.
 Για να φτάσουμε... και πάλι στην άνοιξη, όπου ο ηλικιωμένος πλέον μοναχός θα ξεκινήσει να διδάσκει στο νεαρό πλέον αγόρι τα μυστικά της ζωής!


 Βλέπουμε λοιπόν τον κύκλο της ζωής από τον Κιμ Κι-ντουκ και συγκεκριμένα τον κύκλο της ζωής του μοναχού, μέσα απ' τις τέσσερις εποχές του χρόνου, που η κάθε μία αντιπροσωπεύει διαφορετικές φάσεις της ζωής με τα συναισθήματα που γεννιούνται κάθε φορά. Ή αλλιώς, τη γέννηση, την ανάπτυξη, τα βιώματα, τη φθορά και την... αναγέννηση.

 Ο Kim Ki-duk γράφει -και- το σενάριο, που ξεκάθαρα δεν στηρίζεται στους διαλόγους. Και σκηνοθετεί μαεστρικά, με μία υπέροχη λιττότητα, δημιουργώντας ένα λυρικό, εικαστικό αριστούργημα, ένα νατουραλιστικό ποίημα!

  Η ταινία τιμήθηκε με το Βραβείο Κοινού Φεστιβάλ Σαν Σεμπάστιαν και το Μέγα Βραβείο Επιτροπής Λοκάρνο 2003.

 Βαθμολογία: 8,5/10

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010

Αγρύπνια, Νίκος Γραμματικός, 2005



 Ο Νίκος Γραμματικός, ίσως ο σημαντικότερος απ' τους νέους (ελάχιστοι είναι) Έλληνες σκηνοθέτες ("Απόντες", "Βασιλιάς", "Κλειστή Στροφή") και ένας απ' τους πιο σημαντικούς γενικά στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, υπογράφει εδώ, εν έτει 2005 αυτή τη δυνατή δραματική ταινία.

 Η υπόθεση:
Δύο αδέλφια έχουν να μιλήσουν μεταξύ τους κοντά 10 χρόνια. Ο μεγάλος ο Ανδρέας είναι διεφθαρμένος αστυνομικός. Ο μικρότερος ο Νίκος παράτησε τις σπουδές του στην Ιατρική και έγινε παπάς. Μοναδικό σημείο επαφής ανάμεσά τους στη διάρκεια αυτών των ετών η γυναίκα του Ανδρέα η Δήμητρα που εξακολουθούσε να βλέπει αραιά και που τον Νίκο ο οποίος υπήρξε κρυφά ερωτευμένος μαζί της. Η Δήμητρα είναι και ο λόγος που ξανασυναντιούνται. Ένας καυγάς με τον Ανδρέα θα τη στείλει σοβαρά τραυματισμένη από σφαίρα σε κρίσιμη κατάσταση στο Νοσοκομείο. Ο Ανδρέας μη θέλοντας να συλληφθεί για το φόνο της γυναίκας του καταφεύγει στον αδελφό του. Του ζητάει επιτακτικά να αναλάβει τη φροντίδα της μάνας τους και των τριών παιδιών του. Ο Νίκος αρνείται. Θα περάσουν μαζί μια ολόκληρη ατέλειωτη νύχτα αγωνίας. Το χάραμα θα τους βρει μπροστά σ’ ένα αύριο εξίσου σκληρό και για τους δύο...

 

 Γυρισμένο σε high-definition, αυτό το ρεαλιστικό "road-movie" όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο σκηνοθέτης εξελίσσεται σε ένα βράδυ. Άρα λοιπόν μόνο νυχτερινά πλάνα, απ' τους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά τα οποία όμως είναι τόσο "έντονα" και όμορφα.
 Δύο αδέλφια λοιπόν θα "αναγκαστούν" απ' τη ζωή να ξαναβρεθούν ύστερα από 10 χρόνια. Με αυτά που τους χωρίζουν (τα 10 χρόνια αλλά και ένα μεγάλο χάσμα απόψεων και πιστεύω) να είναι πολύ περισσότερα από όσα τους ενώνουν (ουσιαστικά τίποτα πέραν του ιδίου αίματος) τα δύο αδέλφια θα ψάξουν να βρουν έναν τρόπο επικοινωνίας. Έναν τρόπο να πλησιάσει ο ένας τον άλλον, να ξανασμίξουν. Και όλα αυτά έχοντας μπροστά τους λίγες μόλις ώρες μέχρι το ξημέρωμα. Φυσικά δεν μπορεί και δεν θέλει να κοιμηθεί κανείς. Η ένταση είναι μεγάλη και η "αγρύπνια" των αδελφών αλλά και των θεατών, περιλαμβάνει άγχη, εντάσεις, αγωνία, επίπονες καταστάσεις.

 Ο Νίκος Γραμματικός, ως ανθρωπιστής είναι κοντά στους ήρωες του. Τους αγαπάει, τους "αγκαλιάζει", όμως του είναι πολύ δύσκολο να τους "χαριστεί" έτσι απλά.. Θα οδηγηθούν στη λύτρωση, αφού όμως πρώτα περάσουν μία αγωνιώδη νύχτα, γεμάτη σκληρές, επώδυνες καταστάσεις.

 Τα αδέλφια υποδύονται ο Βαγγέλης Μουρίκης (Ανδρέας), ο διεφθαρμένος αστυνομικός και μεγάλος αδερφός και μας χαρίζει ακόμη μία εκπληκτική ερμηνεία, και ο Μιχάλης Τσουρουνάκης (Νίκος), ο παππάς και μικρός αδερφός.
 Ο Ανδρέας όταν είχε πεθάνει ο πατέρας τους είχε αναλάβει να μεγαλώσει τον μικρό του αδερφό και να συντηρεί την μητέρα τους. Έτσι τώρα ζητάει από το Νίκο να φροντίσει τη γυναίκα του μαζί με τα τρία παιδιά του, αφού ο ίδιος σκοπεύει να το σκάσει στο εξωτερικό με τη βοήθεια ενός κυκλώματος για να κρυφτεί.
Το road movie ξεκινάει και κρυμμένα μυστικά βγάινουν στο φως, αλήθειες, ψέμματα και συγκρούσεις ξεδιπλώνονται καθόλη τη διάρκεια της νύχτας.
 Ο Ανδρέας έχει την εντύπωση ότι νοιάζεται για όλους και πως φροντίζει για το καλό όλων των προσώπων που αγαπάει. Και ίσως να το δείχνουν αυτό και οι προθέσεις του. Οι πράξεις του όμως δυστυχώς για τον ίδιο και -κυρίως- για τους αποδέκτες αυτών υποδηλώνουν ακριβώς τα αντίθετα πράγματα... Ότι δεν νοιάζεται για κανέναν παρά μόνο για τον εαυτό του...
  Απ' την άλλη, ο Νίκος ζήλευε και εξακολουθεί να ζηλεύει τον Ανδρέα και με τα δίκαιά του είναι επιφυλακτικός απέναντι στον μεγάλο του αδερφό και κάθε άλλο παρά ευκολόπιστος στα ωραία λόγια που εκστομίζει ο Ανδρέας.

 Οι ώρες περνάνε και το ξημέρωμα είναι τόσο κοντά αλλά την ίδια στιγμή η λύτρωση μοιάζει να βρίσκεται πολύ μακρυά... Είναι εύκολο να ξεφύγουν απ' το παρελθόν; Πόσο οδυνηρό είναι να ξαγρυπνίσουν ένα μόνο βράδυ για να πάρουν αποφάσεις που δεν πήραν τόσα χρόνια;

 "Σκοτεινό" λοιπόν -λόγω των βραδυνών πλάνων- δράμα με εξαιρετική ερμηνεία απ' τον Μουρίκη, καλή σκηνοθεσία απ' τον Γραμματικό -όχι κάτι περισσότερο-, έξοχο ρεαλισμό, πολύ ωραίες εικόνες και μία όμορφη σεκάνς στο φινάλε στο λιμάνι. Απ' τις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων χρόνων.

Η ταινία έχει βραβευτεί με:

Βραβείο Κοινού, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας "Νύχτες Πρεμιέρας", Κρατικό Βραβείο 2ης Καλύτερης Ταινίας 46ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Κρατικό Βραβείο Α' Ανδρικού Ρόλου (Β. Μουρίκης), 46ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

  Βαθμολογία: 5,5/10

Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2010

Une Partie De Campagne, Jean Renoir, 1936


 Ο ποιητικός ρεαλισμός του Ζαν Ρενουάρ σε μια ιστορία χιμαιρικού έρωτα, η οποία διαρκεί 45 λεπτά της ώρας!


 Η υπόθεση της ταινίας:
Η ξένοιαστη εκδρομή μιας παριζιάνικης οικογένειας στην εξοχή και το ερωτικό ξελόγιασμα που επιχειρεί ένας άντρας στην νεαρή κόρη της φαμίλιας μεταφέρονται ιδανικά από τις σελίδες του Γκυ Ντε Μωπασάν στην οθόνη χάρη στη θαυμάσια αυτή ταινία για την οποία, εξαιτίας της άκαρπης προσπάθειας των παραγωγών να πείσουν τον δημιουργό να την επιμηκύνει σε διάρκεια, επικράτησε για χρόνια η εντύπωση πως πρόκειται για ένα ημιτελές φιλμ. Για τον σκηνοθέτη σαράντα λεπτά φάνηκαν, μολαταύτα, αρκετά να χωρέσουν αυτή την ιμπρεσιονιστική ρομαντική ωδή στον χαμένο έρωτα και την απαράμιλλη ομορφιά και σοφία της φύσης, η οποία αποτυπώνει, συν τοις άλλοις, στην οθόνη πολλές από τις αισθητικές αντιλήψεις που έκαναν απαράμιλλους τους ζωγραφικούς πίνακες του πατέρα Ογκίστ.


 Το "ημιτελές" λοιπόν αριστούργημα του σπουδαίου Jean Renoir και του 1936. Ο Γάλλος σκηνοθέτης, απ' τους πρώτους δασκάλους του κινηματογράφου, που άφησε εποχή με τον περίφημο "Κανόνα του Παιχνιδιού" (La Regle du Jeu), εδώ, τρία χρόνια πριν, δημιουργεί αυτή την πανέμορφη ταινία, βασισμένη σε νουβέλα του Γκυ ντε Μωπασάν.
 Η Παριζιάνικη οικογένεια μία ηλιόλουστη καλοκαιρινή μέρα θα πραγματοποιήσει μία μικρή "εκδρομή στην εξοχή", όπου τα ερωτικά παιχνίδια και οι a priori χαμένοι έρωτες θα λάβουν χώρα με φόντο τα υπέροχα, πανέμορφα φυσικά τοπία!
 Την οικογένεια θα συντροφεύσουν δύο νεαροί ευγενείς, οι οποίοι μάλιστα θα πάνε βαρκάδα με την μητέρα και την κόρη της. Θα αναπτυχθεί ένα ειδύλλιο ανάμεσα στην κόρη και τον ένα νεαρό, αλλά φυσικά θα είναι τόσο σύντομο καθώς λίγο αργότερα η εκδρομή θα λάβει τέλος, ενώ η οικογένεια θα επιστρέψει στο Παρίσι.

 Σε σκηνοθεσία Jean Renoir φυσικά, σενάριο επίσης του Ζαν Ρενουάρ, από την ομότιτλη νουβέλα του Μωπασάν, σε φωτογραφία Κλοντ Ρενουάρ, μουσική Ζοσέφ Κοσμά, σε ασπρόμαυρο φόντο, με τον ίδιο τον Ρενουάρ να έχει και το ρόλο του πανδοχέα και αρραβωνιαστικού της μίας κόρης.

 Κλασικό σινεμά, πανέμορφο, διαχρονικό, αγαπημένο!

 Επίσης, αποτελεί φόρο τιμής του Ζαν Ρενουάρ προς τον πατέρα του και πασίγνωστο ζωγράφο του ιμπρεσιονοσμού, Pierre-Auguste Renoir (1841-1919).

 Βαθμολογία: 8/10

Παρασκευή 1 Ιανουαρίου 2010

Repulsion, Roman Polanski, 1965


 Η "Αποστροφή" (Repulsion) είναι μία σημαντική ταινία απ' τα 60s δια χειρός Roman Polanski, σε σκηνοθεσία δική του φυσικά και σενάριο Roman Polanski μαζί με Gérard Brach.
 Πρόκειται για το πρώτο μέρος της τριλογίας των ταινιών "διαμερίσματος" όπως τις ονόμασε ο ίδιος ο Πολάνσκι και η οποία είχε ακολουθηθεί με τον υπόγειο τρόμο που ανέδυε το ατμοσφαιρικό "Rosemary' s Baby" και ολοκληρώθηκε με τον εκπληκτικό, ντελιριακό "Ένοικο". Παράλληλα αποτελεί την πρώτη αγγλόφωνη δουλειά του σπουδαίου, Εβραϊκής καταγωγής, Γαλλοπολωνού σκηνοθέτη.

Το κοινό χαρακτηριστικό λοιπόν και των τριών ταινιών διαμερίσματος του Πολάνσκι είναι η καταπιεσμένη σεξουαλικότητα. Της Catherine Deneuve εδώ, της Mia Farrow στο "Μωρό της Ρόζμαρι" και φυσικά του ίδιου του Roman Polanski στον "Ένοικο".

 Η υπόθεση της ταινίας:
Η πρώτη αγγλόφωνη δουλειά του Ρομάν Πολάνσκι είναι ένα αριστουργηματικό θρίλερ, που άφησε εποχή και προκάλεσε πολλές συζητήσεις.Η Κάρολ (Κατρίν Ντενέβ), μια όμορφη γυναίκα από το Βέλγιο, εργάζεται στο Λονδίνο και ζει στο ίδιο διαμέρισμα μαζί με την αδερφή της. Η ψυχολογική της κατάσταση αρχίζει να κλονίζεται από τα ασαφή αισθήματά της απέναντι στο σεξ και γενικότερα την ερωτική πράξη - πράγματα που βρίσκει ελκυστικά και απωθητικά ταυτόχρονα ... Το πρόβλημά της γίνεται εντονότερο από την παρουσία του εραστή της αδερφής της στο σπίτι. Οταν όμως η αδερφή της φεύγει για διακοπές, η Κάρολ μένει μόνη της και βυθίζεται σε έναν καταθλιπτικό κόσμο. Σύντομα θα αρχίσει να ζει εφιάλτες και ψευδαισθήσεις, όπου η ίδια γίνεται το θύμα αποπλανήσεων και βιασμών. Είναι όμως όλα αυτά στο μυαλό της;

  Ο Polanski σκηνοθετεί εκπληκτικά. Σε ασπρόμαυρο φόντο, με εκπληκτικές γωνίες λήψης, με αργούς, εντυπωσιακούς ρυθμούς, με μία υποβλητική μουσική υπόκρουση στον παλμό των εξελίξεων, με υπέροχο ντεκόρ αλλά και με την πολύτιμη συνεισφορά του φωτογράφου Gilbert Taylor δημιουργεί ένα εικαστικό αριστούργημα και μας χαρίζει μία σπουδαία ταινία ψυχολογικού τρόμου και εφιαλτικής ατμόσφαιρας. Στα χέρια του βέβαια διαθέτει ένα πολύ μεγάλο ατού. Φυσικά και αναφέρομαι στην υπέροχη, πανέμορφη, αισθησιακή Catherine Deneuve που εδώ δίνει μία ερμηνεία πέρα από οποιαδήποτε κριτική και πάνω από κάθε σύλληψη!


 Η ερωτική ζωή λοιπόν της Κάρολ (Κατρίν Ντενέβ) είναι... σχεδόν ανύπαρκτη. Δέχεται το επίμονο φλερτ του Κόλιν αλλά τον απορρίπτει αφού διακατέχεται από μία αρνητική προδιάθεση απέναντι στους άνδρες. Ή καλύτερα μια "αποστροφή"...
 Η αδερφή της, Κάρεν θα φύγει για δεκαπενθήμερη εκδρομή με τον παντρεμένο εραστή της και η Κάρολ θα μείνει μόνη της, θα κλειστεί στο σπίτι και θα τεθεί αντιμέτωπη με τα φαντάσματα και τους δαίμονές της. Αντρικά χέρια θα πετάγονται μέσα απ' τους τοίχους και θα χουφτώνουν την Κάρολ όταν εκείνη διασχίζει ανέμελη τους διαδρόμους του δωματίου, ενώ και οι ατομικοί ή ομαδικοί βιασμοί που βιώνει θα λαμβάνουν χώρα όταν η Κάρολ ξαπλώνει στο κρεββάτι της. Αλήθεια όλα αυτά πόσο σίγουροι μπορεί να είμαστε ότι αποτελούν κυήματα της φαντασίας της και πως δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα;
 Σιγά σιγά η Κάρολ θα οδηγηθεί στην τρέλα. Παγιδευμένη στους εφιάλτες της τα όρια πραγματικότητας και φαντασίας είναι κάτι παραπάνω από δυσδιάκριτα. Η ίδια είναι πιο μπερδεμένη από ποτέ. Θα φτάσει μέχρι το πιο στυγερό έγκλημα για να έχει τελικά μία
άσχημη και τραγική κατάληξη...

Και τί "μαγικό" τέλος απ' τον μεγάλο δημιουργό! Με το τέλος της ταινίας (ξανα)βλέπουμε την οικογενειακή φωτογραφία της Κάρολ, τότε που ήταν ένα μικρό κοριτσάκι. Αυτό που παρατηρούμε και στο οποίο θέλει και ο ίδιος ο σκηνοθέτης να εστιάσουμε κάνοντας ζουμ με την κάμερα, είναι το πρόσωπο της μικρής Κάρολ. Αποτραβηγμένη, απομακρυσμένη απ' την οικογένεια, δείχνει φοβισμένη, τρομαγμένη.  Φαίνεται στο μάτι της η "αποστροφή" που δείχνει απέναντι στον πατέρα της. Γιατί άραγε; Μήπως είχε πέσει θύμα βιασμού από εκείνον; Μήπως τελικά αυτή είναι και η αιτίας της αποστροφής της απέναντι στους άνδρες ακόμη και σήμερα; Μήπως τελικά με το φινάλε ξεδιαλύνονται τα πάντα και δεν υπάρχει πια μυστήριο; Μήπως πάλι όχι, και πλέον είμαστε εμείς, οι θεατές, που ακολουθούμε μια τρελαμένη πορεία υπνωτισμένοι;

 Ο Πολάνσκι δεν απαντάει σε κανένα από τα παραπάνω ερωτήματα. Δεν χρειάζεται να το κάνει. Αφήνει το μυστήριο να αιωρείται, και προσδίδει μεγαλύτερη δόση μαγείας στο υποβλητικό, κλειστοφοβικό, αριστουργηματικό Repulsion.
 Και φυσικά είναι υπέροχες οι σουρεαλιστικές αναφορές του Πολάνσκι, συγκεκριμένα στον Luis Bunuel, τόσο με την εναρκτήρια σεκάνς με την ξυριστική λεπίδα όσο και με το τέλος και το ζουμ στη φωτογραφία και το μάτι!


Βαθμολογία: 8/10