Rashomon, Akira Kurosawa, 1950

 

 Το Rashomon του Akira Kurosawa, του σημαντικοτέρου ίσως Ιάπωνα σκηνοθετη είναι ένα αριστουργηματικό φιλμ, που μπορεί να μην έτυχε της αποδοχής και απήχησης ταινιών όπως "The Seven Samurai", "Ran", "Throne of Blood", "Yojimbo", αλλά προσωπικά δε νομίζω ότι υστερεί συγκρίσει με αυτές. Απεναντίας, του χάρισε το βραβείο Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και το "Χρυσό Λιοντάρι" στο φεστιβάλ Βενετίας, ενώ ήταν το φιλμ που του προσέδωσε παγκόσμια καταξίωση!


  Η υπόθεση της ταινίας:
 Στην Ιαπωνία του 12ου αιώνα, μια γυναίκα βιάζεται και ο σύζυγός της δολοφονείται από τον πασίγνωστο ληστή Ταγιομαρού. Ο δράστης σύντομα συλλαμβάνεται αλλά η κατάθεσή του, είναι εντελώς διαφορετική από την κατάθεση του θύματος. Ένας αυτόπτης μάρτυρας που βρήκε το πτώμα του άντρα, καλείται για να δώσει φως στην υπόθεση αλλά περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση καθώς η κατάθεση του είναι επίσης διαφορετική από τις υπόλοιπες... Μια ταινία πάνω στην αβεβαιότητα, την αμφιβολία, και την ανησυχία που προκαλούν όλα αυτά τα συναισθήματα. Κρύβει όλους τους φιλοσοφικούς και ψυχολογικούς αρμονικούς ήχους που θα χαρακτηρίζουν από εκεί και έπειτα την κινηματογραφική πορεία του σκηνοθέτη. Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ της Bενετίας και Οσκαρ ξένης ταινίας, και εκπληκτική ερμηνεία από τον Μιφούνε.

 Το εκπληκτικό σενάριο δια χειρός Akira Kurosawa, Shinobu Hashimoto, είναι από μια νουβέλα του Ryunosuke Akutagawa. Ο Toshiro Mifune δίνει και εδώ μία εκπληκτική ερμηνεία.

  Φαινομενικά και με πρώτη ανάγνωση πρόκειται για ένα αστυνομικό θρίλερ, με την δολοφονία ενός αριστοκράτη, το βιασμό της γυναίκας του, μάρτυρες, υπόπτους κλπ.. Ο σπουδαίος όμως Ιάπωνας σκηνοθέτης δεν μένει εκεί. Αντίθετα, μας παρουσιάζει το φόνο και το βιασμό ως αφορμές για να μας οδηγήσει σε ένα υπέροχο φιλοσοφικό ταξίδι. Τα ερωτήματα που θέτει είναι αμέτρητα και ο θεατής παρασύρεται άνευ όρων στην πανέμορφη -αν και σε ασπρόμαυρο φόντο- μαγεία που προσφέρει ο Κουροσάβα.
 Ένα δοκίμιο επί της ουσίας για την αλήθεια, το ψέμα και τη λεπτή διαχωριστική γραμμή που υπάρχει ανάμεσά τους. Τί είναι αλήθεια λοιπόν και τί ψέμα, έννοιες όπως υποκειμενικότητα, διαφορετική εκδοχή, αμφισβήτηση, δυσπιστία, ανασφάλεια αποτελούν μέρη του κουβαριού που με μαεστρικό τρόπο ξεδιπλώνει ο Κουροσάβα επί της οθόνης.

 Τρία πρόσωπα λοιπόν, τρεις διαφορετικές εκδοχές πάνω στην ίδια ιστορία. Τρία διαφορετικά χωροχρονικά επίπεδα. Τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες. Τρεις ξεκάθαρα υποκειμενικές ιστορίες, γεμάτες αντιθέσεις... και αργότερα και μία τέταρτη.
 Η ιστορία είναι η ίδια. Τα γεγονότα τα ίδια. Η ατομικότητα όμως της υποκειμενικής προσέγγισης του κάθε μάρτυρα ποικίλλει. Σε αυτό συμβάλλουν διάφορα συναισθήματα, εμπειρίες, συμφέροντα, απόψεις, προσωπικότητες του καθενός.
  Ο Κουροσάβα χρησιμοποιεί με εκπληκτικό τρόπο τα flash backs για να αφηγηθεί τις τέσσερις διαφορετικές εκδοχές και συνολικά η σκηνοθεσία είναι εξαιρετική. Ποιος τελικά λέει την αλήθεια, εάν όντως κάποια απ' τις προσεγγίσεις είναι αληθινή... Κάπου εδώ μας κλείνει το μάτι ο Ιάπωνας σκηνοθέτης, αφού "Οι άνθρωποι δεν μπορούν να πουν την αλήθεια γιατί είναι άνθρωποι" όπως λέει χαρακτηριστικά εις εκ των μαρτύρων!
   

Ταινία σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου. Συχνά θα την βρείτε σε λίστες ανάμεσα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Μια δημιουργία αποτελούμενη απ' τα υλικά που είναι φτιαγμένα τα αριστουργήματα.

Ο ίδιος ο Ακίρα Κουροσάβα είχε πει σχετικά με το σενάριο της ταινίας και τους χαρακτήρες:
«Τα ανθρώπινα όντα είναι ανίκανα να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό τους όσον αφορά τους ίδιους τους τούς εαυτούς. Δεν μπορούν να μιλήσουν για τους εαυτούς τους χωρίς να τους εξωραΐσουν. Το σενάριο περιγράφει τέτοια ανθρώπινα όντα-είδη που δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς ψέματα που να τα κάνουν να νοιώθουν άνθρωποι καλύτεροι από όσο είναι. Δείχνει ακόμη αυτή την αμαρτωλή ανάγκη τους να κολακεύουν και να προσποιούνται ακόμη και μέσα από τον τάφο-ακόμη και ο χαρακτήρας που πεθαίνει δεν μπορεί να σταματήσει να λέει ψέματα όταν μιλάει μέσω του μέντιουμ στους ζωντανούς. Ο εγωισμός είναι μια αμαρτία που το ανθρώπινο ον κουβαλάει μαζί του εκ γενετής. Η λύτρωση από αυτή είναι το πιο δύσκολο πράγμα.»

 Δάσκαλος για ολόκληρο τον κινηματογράφο ο Kurosawa, πολλές ταινίες του διδάσκονται ως σεμινάρια σε σχολές κινηματογράφου -μεταξύ των οποίων και το Rashomon- ενώ πολλοί μεταγενέστεροι συνάδελφοί του πήραν πολλά στοιχεία απ' τις ταινίες και τον τρόπο κινηματογράφησης του σπουδαίου Ιάπωνα σκηνοθέτη. 

Βαθμολογία: 9,5/10